Κοιτώντας κανείς στην ιστορία του gaming, θα διαπιστώσει πως τα χειριστήρια ανέκαθεν είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο. Όχι κι άδικα, έτσι; Όσο ισχυρή κι αν είναι μια κονσόλα, όσα τέλεια παιχνίδια κι αν διαθέτει στο «οπλοστάσιό της», αν δεν τη συνοδεύει ένα αξιόπιστο και, το κυριότερο, άνετο χειριστήριο, τότε όσα χρήματα κι αν ρίξει για πάρτη της η μαμά-εταιρεία, χαΐρι δεν πρόκειται να δει. Τα χειριστήρια, εξ’ άλλου, αποτελούσαν και έναν τομέα που πάντα προσέφερε στις εταιρείες περισσότερα περιθώρια πειραματισμού: σε κάποιες περιπτώσεις οι εταιρείες προτίμησαν να κινηθούν εκ του ασφαλούς, παρουσιάζοντας κάτι καινούριο μεν, πλάι σε κάτι δοκιμασμένο δε, ενώ σε ορισμένες άλλες πήραν το ρίσκο και εισήγαγαν τελείως νέα designs ποντάροντας αποκλειστικά και μόνο σε αυτά.
Σε κάποιες περιπτώσεις, η ιστορία τις δικαίωσε όπως επί παραδείγματι συνέβη με τη Nintendo και τη Sony: η πρώτη ήταν εκείνη που εισήγαγε το D-pad, τον σταυρό κατεύθυνσης δηλαδή, με τη μορφή που τον ξέρουμε σήμερα ενώ λίγα χρόνια αργότερα έβαλε για τα καλά το motion gaming στις ζωές μας χάρη στο Wii. Η δεύτερη πέτυχε διάνα την εποχή που σχεδίαζε το πρώτο DualShock για το πρώτο PlayStation, μιας που το design του αποτέλεσε τη βάση για τα χειριστήρια όλων των επόμενων κονσολών της μέχρι και, εσχάτως, το PS4. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις όμως, τα πράγματα δεν πήγαν και τόσο καλά κι αυτό διότι μπορεί μεν οι εταιρείες να θεωρούσαν πως είχαν βρει το “next big thing” στο gaming, ωστόσο το κοινό είχε εν τέλει διαφορετική άποψη, κάτι που αποτυπώθηκε στις πωλήσεις τόσο των ίδιων των χειριστηρίων, όσο και των κονσολών που συνόδευαν!
Πάμε λοιπόν να θυμηθούμε 9+1 από τα πλέον αποτυχημένα χειριστήρια από πλευράς design που έχουν δει τα μάτια μας και έχουν αγγίξει τα χέρια μας.
Atari 5200 – Το τηλέφωνο σπιτιού
Με το Atari 2600 να μετρά μια πενταετία στην αγορά, η Atari αποφάσισε το 1982 να λανσάρει το αμέσως επόμενο μοντέλο που δεν ήταν άλλο από το 5200. Αν υπάρχει ένας λόγος για να θυμόμαστε την κονσόλα, δεν είναι άλλος από το χειριστήριό του –ο Θεός να το κάνει. Με design που θυμίζει τα παλιά ασύρματα οικιακά τηλέφωνα (μόνο που αυτό είχε μια χαρά καλώδιο) με το αριθμητικό πληκτρολόγιο, εκεί που αυτά είχαν την οθόνη και το ηχείο, εκείνο διέθετε έναν αναλογικό μοχλό, η χρήση του οποίου όμως ήταν σωστός εφιάλτης! Βλέπετε, ο μοχλός δεν επέστρεφε στη θέση του, η κίνησή του δεν είχε την παραμικρή ακρίβεια και γενικώς μηχανικά «έμπαζε» από παντού. Αν σε αυτά προσθέσει κανείς την οπή πάνω από το πληκτρολόγιο όπου τοποθετούνταν κάρτες που έπαιζαν τον ρόλο του υπομνήματος για τον ρόλο του κάθε πλήκτρου σε κάθε παιχνίδι, τότε εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι ο έλεγχος και μόνο του χειριστηρίου ήταν ένα παιχνίδι (και μάλιστα adventure) από μόνος του.
Xbox – Επειγόντως δίαιτα
Η αλήθεια είναι πως το αρχικό Xbox δεν ήταν και η πλέον κομψή κονσόλα. Ε, γιατί λοιπόν να συνέβαινε κάτι τέτοιο με το χειριστήριό του; Η πρώτη απόπειρα της Microsoft στον χώρο της οικιακής ψυχαγωγίας, συνοδευόταν από ένα ογκώδες αξεσουάρ το οποίο μας σύστησε για χειριστήριο! Εντάξει, τουλάχιστον διέθετε τα απαραίτητα πλήκτρα και μάλιστα σε καλές θέσεις (με αποκορύφωμα τους δύο αναλογικούς μοχλούς). Το πρόβλημα ωστόσο υπήρχε με το γενικότερο design το οποίο εξ’ άλλου χάρισε στο χειριστήριο μια θέση στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες το 2008 ως το μεγαλύτερο χειριστήριο του κόσμου! Ένας μέσος άνθρωπος δύσκολα μπορούσε να το κάνει καλά πάντως, μιας που τα χέρια του δεν επαρκούσαν για να φτάσουν με άνεση όλα του τα πλήκτρα σε καταστάσεις έντασης! Ο… χοντρός, όπως ήταν το παρατσούκλι του, αντικαταστάθηκε πάντως σχετικά γρήγορα από μια λεπτότερη εκδοχή του που κατά κάποιον τρόπο επέζησε μέχρι και το Xbox One.
Atari Jaguar – Κάτι λείπει…
To Jaguar της Atari καυχιόταν πως πρωτοπορούσε σε πολλούς τομείς, ένας εκ των οποίων ήταν και το χειριστήριό του. Όταν η καινοτομία δεν συνδυάζεται με λειτουργικότητα και αισθητική όμως, τότε χάνει την αξία της, ό,τι δηλαδή συνέβη και με το χειριστήριο του Jaguar. Ογκώδες, βαρύ και με χάλια κράτημα, είχε σαφείς επιρροές από χειριστήρια άλλων συστημάτων της εποχής (αυτά της SEGA είχαν την τιμητική τους) όμως στην πράξη, το αποτέλεσμα ήταν απλά οικτρό. Τα μεσαία πλήκτρα Start και Select απαιτούσαν συντονισμένη προσπάθεια για να πατηθούν (ανάθεμα κι αν τα έφτανε κανείς), την ώρα που η Atari χρειάστηκε να λανσάρει νέα έκδοση του χειριστηρίου, την Pro, προκειμένου να αυξήσει τα face buttons από τρία σε έξι! Αποκορύφωμα το αριθμητικό πληκτρολόγιο στο κάτω μέρος του το οποίο δεν είχε καμία απολύτως λογική! Το γεγονός ότι ακριβώς από πάνω του μπορούσε κανείς να τοποθετήσει «καλύμματα» που άλλαζαν ανάλογα το παιχνίδι, ήταν απλά το κερασάκι στην τούρτα. Ίου!
Power Glove – Με το γάντι
ΟΚ, οφείλουμε να παραδεχτούμε τη Mattel: το κόνσεπτ του Power Glove ήταν έξυπνο και αρκετά μπροστά για την εποχή του. Αυτά είναι και τα όσα θετικά μπορεί να του προσάψει κανείς όμως, μιας που το συγκεκριμένο αξεσουάρ του NES τα έκανε μαντάρα σε όλα τα υπόλοιπα. Τα πλήκτρα του ήταν τοποθετημένα με τον πιο άβολο τρόπο ενώ και οι αισθητήρες μέσω των οποίων το εκάστοτε παιχνίδι διάβαζε συγκεκριμένες κινήσεις απείχαν παρασάγγας από τα ελάχιστα στάνταρ λειτουργικότητας. Μιλώντας για παιχνίδια, οι τίτλοι που το υποστήριζαν ήταν όλοι κι όλοι δύο (Super Glove Ball και Bad Street Brawler) και μάλιστα αμφότεροι παίζονταν και με απλό χειριστήριο του NES! Αν και η Nintendo δεν ασχολήθηκε καθόλου με τον σχεδιασμό και την κατασκευή του, συνέβαλλε τα μέγιστα στην προώθησή του φτιάχνοντας μέχρι και ταινία-διαφήμιση διάρκειας 90 λεπτών που μάλιστα έπαιξε και στα σινεμά της εποχής (The Wizard με τον Λούκας Μπάρτον)!
Philips CD-I – Ο… παππούς του τηλεκοντρόλ;!
Ένα φεγγάρι η Philips είχε δοκιμάσει κι αυτή την τύχη της στην αγορά του gaming, λανσάροντας μεταξύ άλλων το CD-I, μια κονσόλα σε αρκετές διαφορετικές εκδόσεις. Σε μία εξ’ αυτών λοιπόν, είπε να καινοτομήσει λίγο παραπάνω. Το χειριστήριό της, βλέπετε, δεν είχε καμία σχέση με τα τυπικά του ανταγωνισμού, εκείνα με τον σταυρό και τα πεντέξι face buttons. Αντ’ αυτού προτιμήθηκε μια συσκευή που ο παίκτης ( 
κρατά με το ένα χέρι, ακριβώς όπως θα έκανε και με το τηλεχειριστήριο της τηλεόρασής του! Το κακό είναι πως το τελευταίο ήταν και απείρως βολικότερο, διότι αυτό της Philips πέραν της κακής ποιότητας κατασκευής του, είχε πάρα πολύ μικρά κουμπιά και αφάνταστα κακή απόκριση σε σημείο που να κάνει τα ήδη απαίσια παιχνίδια του CD-I (όσα κυκλοφόρησαν τέλος πάντων…) ακόμα χειρότερα. Το Philips CD-I φυσικά πήγε άπατο και το χειριστήριό του μπορεί να υπερηφανεύεται ότι σε έναν βαθμό είναι και δικό του επίτευγμα.
SEGA Activator – Η λάιτ εκδοχή της πιστοντουζιέρας
Υπάρχει περίπτωση να εμπιστευόσασταν τη σήμερον ημέρα ένα αξεσουάρ που θα είχε σχήμα οκταγώνου, θα έπιανε χώρο στο δάπεδο του σαλονιού σας, εσείς θα έπρεπε να στέκεστε μέσα του και με τη βοήθεια υπερύθρων ακτίνων θα άλλαζε άρδην την εμπειρία ενός fighting τίτλου; Όχι; Ε, κι όμως, το 1993 η SEGA κατάφερε να πείσει κόσμο με το Activator, υποσχόμενη μια νέα εμπειρία, βρίσκοντας παράλληλα υποστήριξη και από τις τρίτες εταιρείας αφού τίτλοι όπως τα Mortal Kombat και Street Fighter κυκλοφόρησαν υποστηρίζοντας το νέο της περιφερειακό. Εννοείται πως αυτό δεν κατάφερε ποτέ να υλοποιήσει τις υποσχέσεις του αφού η ακρίβεια απόδοσης των κινήσεων του παίκτη στο παιχνίδι ήταν ανύπαρκτη, οπότε ακόμα και στα λίγα παιχνίδια που το «αγκάλιασαν», οι παίκτες κατέληξαν να παίζουν με τα κλασικά χειριστήρια. Η δε υψηλή του τιμή ήταν απλά το τελευταίο καρφί στο φέρετρο για το Activator που χάθηκε από την αγορά εν ριπή οφθαλμού.
Intellivision Disk – “Ναι, για πατήστε το 0 σας παρακαλώ”
Δεχόμαστε ότι το 1979 δεν υπήρχε καμία ένδειξη για το πού θα βάδιζε το gaming τις επόμενες δεκαετίες, οπότε ναι, κατά κάποιον τρόπο οι εταιρείες που δραστηριοποιούνταν τότε στην αγορά, πειραματίζονταν. Μία απ’ αυτές ήταν η Mattel η οποία λάνσαρε το Intellivision, ένα σύστημα που δεν τα πήγε κι άσχημα τηρουμένων των αναλογιών: 3 εκατ. πωλήσεις και βιβλιοθήκη 125 τίτλων δεν είναι κι άσχημα για 36 χρόνια πριν. Είναι απορίας άξιο όμως πώς ακριβώς κατόρθωσαν να παίξουν αυτά τα 125 παιχνίδια οι κάτοχοί του όταν το χειριστήριό του έμοιαζε με συνδυασμό τηλεκοντρόλ τηλεόρασης και κλιματιστικού με κάτι από τηλέφωνο: αριθμητικό πληκτρολόγιο με δίσκο αντί σταυρού κατεύθυνσης, όλα αυτά με χάλια κράτημα, άκομψο design και απόκριση με χρονοκαθυστέρηση χρηματοκιβωτίου. Για να λειτουργήσει βέβαια, χρειαζόταν η κάρτα που συνόδευε κάθε παιχνίδι και εξηγούσε τι έκανε το κάθε πλήκτρο. Χανόταν η κάρτα; Καληνύχτα σας.
SEGA 3D Controller – Γιατί, όλα τα άλλα τι ήταν, 2D;
Με την έλευση του NiGHTS into Dreams…, ενός από τα καλύτερα παιχνίδια που κυκλοφόρησαν ποτέ για το Saturn, η SEGA λάνσαρε και ένα καινούριο χειριστήριο. Το ονόμασε 3D controller, άγνωστο γιατί, δίνοντάς του παράλληλα ένα κυκλικό σχήμα που δεν βόλεψε ποτέ κανέναν αφού τα χέρια των παικτών συναντούσαν το ένα το άλλο, την ώρα που χάρη στον “3D σχεδιασμό” του (το χοντρό προφίλ του δηλαδή), οι κράμπες στα δάχτυλα και τα πρηξίματα στις παλάμες εξελίσσονταν σε εξωφρενικά συχνό φαινόμενο. Από πλευράς απόκρισης δεν τα πήγαινε κι άσχημα ενώ διέθετε και αναλογικό μοχλό (όλως περιέργως λίγο μετά το λανσάρισμα του Nintendo 64 στην Ιαπωνία που ερχόταν κι αυτό με χειριστήριο με αναλογικό μοχλό). Τι να τα κάνει κανείς όμως όλα αυτά όταν το τόσο απαράδεκτο design τον ανάγκαζε κακήν-κακώς να επιστρέψει στα κλασσικά χειριστήρια της κονσόλας; Ευτυχώς η SEGA κατάλαβε –και αυτό- το σφάλμα της και δεν το κυνήγησε περαιτέρω.
Wii Bowling Ball – Όταν η καινοτομία ξεπερνά τα όρια
Το Wii έφερε τα πάνω κάτω στην αγορά και τη βιομηχανία του gaming. Α, όλα κι όλα, αυτό του το πιστώνουμε. Καινούρια χειριστήρια, νέος τρόπος παιχνιδιού, πρωτότυπες εμπειρίες, άφθαρτο κοινό. Όλα του κουτιού. Αλλά κι η καινοτομία έχει κι αυτή τα όρια της, αυτά που ξεπέρασε κατά πολύ το Bowling Ball. Το συγκεκριμένο «ειδικό» χειριστήριο του Wii, ήταν κατασκευασμένο από κάποια CTA Digital και είχε το σχήμα μιας μπάλας μπόουλινγκ. Δεν θα ήταν κάτι τόσο “brainless” αν δεν ήταν συμβατό μόνο με τα παιχνίδια μπόουλινγκ που κυκλοφόρησαν για το Wii! Επιπλέον ήταν κατάλληλο μόνο για δεξιόχειρες, την ώρα που ακόμα κι αυτοί δυσκολεύονταν να βγάλουν άκρη μαζί του! Κομμάτια του Wii Bowling Ball έχουν μείνει απούλητα στα ράφια φυσικών και ψηφιακών καταστημάτων στις ΗΠΑ μέχρι και σήμερα, μιας που οι πραγματικοί φαν του μπόουλινγκ, εκείνοι που ήθελαν να ζήσουν μια τόσο ρεαλιστική εμπειρία, απλά έβγαιναν από το σπίτι και πήγαιναν να παίξουν!
Bonus item: Tony Hawk’s Ride Board – Για τα ποζέρια του καναπέ
Υπήρχε μια εποχή στο gaming που της μόδας είχαν ξαφνικά γίνει τα παιχνίδια skating. Οι τίτλοι που κονταροχτυπιούνταν κάθε λίγο και λιγάκι ήταν δύο: το Skate της EA και το Tony Hawk της Activision. Στο τελευταίο μάλιστα εργαζόταν και ο ίδιος ο Τόνυ Χοκ, προσφέροντας το know how του στην ομάδα ανάπτυξης των τίτλων. Ε, κάποια στιγμή μάλλον το παράκανε αφού με το Tony Hawk: Ride το 2009, η Activision κυκλοφόρησε και μια σανίδα skate η οποία υποτίθεται ότι μπορούσε να μεταφέρει τις κινήσεις του παίκτη in-game, δημιουργώντας μια απίστευτα ρεαλιστική εμπειρία. Δώστε βάση σε δύο λέξεις: “υποτίθεται” και “απίστευτα”. Η σανίδα δεν υλοποίησε ποτέ τις υποσχέσεις της, εξελίχθηκε σε μεγίστη εμπορική αποτυχία και, το χειρότερο όλων, αποτέλεσε την αρχή του τέλους για μια εξαιρετικά αγαπητή και ποιοτική ως τότε σειρά αφού τόσο το Tony Hawk: Ride όσο και το επόμενο «επεισόδιο» του franchise, το Tony Hawk: Shred, πάτωσαν από πλευράς πωλήσεων, αναγκάζοντας την Activision να τα κόψει μια και καλή.
Έχει κι άλλο!
Η λίστα μας μπορεί να ολοκληρώνεται εδώ, όμως μη φανταστείτε ότι αυτά ήταν όλα κι όλα τα αποτυχημένα χειριστήρια που μας έχει προσφέρει η βιομηχανία του gaming. Ποιος μπορεί να ξεχάσει το χειριστήριο-αλυσοπρίονο του Resident Evil 4 στο PS2, το θρυλικό U Force ή το απαισιούργημα που άκουγε στο όνομα Konami Laserscope; Υλικό υπάρχει όχι για δεκάδα ή ντουζίνα αλλά εικοσάδα, ακόμα και πενηντάδα! Ε, εμείς επιλέξαμε την crème de la crème των χειρότερων. Σειρά σας τώρα.