Αναζήτηση στην κοινότητα

H μέθοδος βασίζεται σε κάψουλες λιπιδίων, όπως εκείνες που χρησιμοποιούνται στα εμβόλια mRNA. Η ανάπτυξη εργαλείων τροποποίησης των γονιδίων, όπως το CRISPR, ανοίγει την προοπτική διόρθωσης μεταλλάξεων οι οποίες έχει διαπιστωθεί ότι είναι υπεύθυνες για γενετικές ασθένειες. Παρά τις προοπτικές αυτές, όμως, η γενετική τροποποίηση έχει εφαρμοστεί σε περιορισμένο βαθμό στην αντιμετώπιση ασθενειών, κυρίως λόγω της δυσκολίας που παρουσιάζεται στη στόχευση συγκεκριμένων κυττάρων μέσα σε ένα ζωντανό οργανισμό. Πολλές γενετικές ασθένειες επηρεάζουν συγκεκριμένους τύπους κυττάρων ή ιστών και η αποτελεσματική αντιμετώπισή τους προϋποθέτει τη διασφάλιση του ότι οι όποιες παρεμβάσεις θα εστιάζουν κυρίως στα σημεία που έχουν επηρεαστεί ήδη, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι τυχόν παρενέργειες. Εκτός αυτού, πολλά από τα επηρεασμένα κύτταρα είναι ώριμα και έχουν πάψει να διασπώνται, γεγονός που οδηγεί είτε στην ανάγκη για επαναλαμβανόμενες θεραπείες, είτε στη στόχευση των βλαστοκυττάρων που παράγουν αυτά τα ώριμα κύτταρα. Ερευνητική ομάδα που εδρεύει στις ΗΠΑ ανακοίνωσε μια σημαντική εξέλιξη στον τομέα αυτό, καθώς πραγματοποίησε πειράματα γονιδιακής τροποποίησης με στόχο την αντιμετώπιση της κυστικής ίνωσης, η οποία αποτελεί ιδιαίτερα διαδεδομένη γενετική ασθένεια. Η τεχνική που εφάρμοσαν οι ερευνητές εστιάζει στον πνευμονικό ιστό, που επηρεάζεται κατά κύριο λόγο από την ασθένεια, στοχεύοντας πληθυσμούς βλαστοκυττάρων, προκειμένου να προκύψουν σταθερά και διαρκή αποτελέσματα. Η προσπάθεια αυτή αξιοποιεί την τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε στα εμβόλια mRNA για την αντιμετώπιση του COVID-19 και βασίζεται στην τοποθέτηση mRNA μέσα σε νανοσωματίδια λιπιδίων. Αυτές οι "φυσαλίδες" λιπιδίων έχουν τη δυνατότητα να ενσωματώνονται στις μεμβράνες των κυττάρων, διοχετεύοντας το mRNA απευθείας μέσα στα κύτταρα. Η μέθοδος αυτή είναι δοκιμασμένη και ασφαλής, όπως αποδείχτηκε από την ευρύτατη και επιτυχημένη χρήση των εμβολίων mRNA σε παγκόσμιο επίπεδο. Όμως, αντίθετα με τα εμβόλια, η γονιδιακή τροποποίηση απαιτεί πιο συγκεκριμένη στόχευση. Οι ερευνητές αντιμετώπισαν την πρόκληση αυτή αναπτύσσοντας νανοσωματίδια λιπιδίων επιλεκτικής οργανικής στόχευσης (SORT). Προσαρμόζοντας την αναλογία των θετικά φορτισμένων λιπιδίων, κατόρθωσαν να κατευθύνουν τα νανοσωματίδια σε συγκεκριμένα όργανα, όπως οι πνεύμονες. Αυτή η στόχευση είναι καθοριστικής σημασίας για ασθένειες όπως η κυστική ίνωση, που επηρεάζει τον πνευμονικό ιστό και προκαλείται από μεταλλάξεις ενός συγκεκριμένου γονιδίου. Οι ερευνητές επιβεβαίωσαν την αποτελεσματικότητα των SORT που ανέπτυξαν, χρησιμοποιώντας τα για να μεταφέρουν συστήματα γονιδιακής τροποποίησης στους πνεύμονες ποντικιών. Παρατήρησαν ότι προέκυψε επιτυχημένη τροποποίηση των γονιδίων, με τον πνευμονικό ιστό να φωσφορίζει εντός διαστήματος δύο ημερών από την έναρξη της θεραπείας και να συνεχίζει να το κάνει για διάστημα έως και 600 ημερών. Αυτή η διάρκεια συντείνει στο ότι η τροποποίηση επέδρασε ακριβώς πάνω στα πνευμονικά βλαστοκύτταρα, διασφαλίζοντας ότι τα νέα κύτταρα που προέκυψαν από αυτά τα βλαστοκύτταρα έφεραν το τροποποιημένο γονιδίωμα. Καταγράφηκαν υψηλά επίπεδα γονιδιακής τροποποίησης, με τα κύτταρα να εμφανίζουν τροποποιημένο γονιδίωμα επί μακρό διάστημα μετά τη θεραπεία σε ποσοστό της τάξης του 90% στα κύτταρα που καλύπτουν το εσωτερικό των αιμοφόρων αγγείων, 50% των κυττάρων της επιφάνειας των πνευμόνων και 25% των κυττάρων του ανοσοποιητικού των πνευμόνων. Ορισμένες μεταβολές εντοπίστηκαν σε γειτονικούς ιστούς αλλά και μακρινά όργανα, στοιχείο που συντείνει στο ότι, παρότι το σύστημα εστιάζει σε συγκεκριμένους κυτταρικούς πληθυσμούς, δεν περιορίζεται αποκλειστικά σε αυτούς. Στη συνέχεια η ομάδα εστίασε σε μια συνήθη μετάλλαξη που προκαλεί κυστική ίνωση, χρησιμοποιώντας εξανθρωπισμένα μοντέλα ποντικών, καθώς και καλλιεργημένα πνευμονικά κύτταρα, προερχόμενα από ασθενή με κυστική ίνωση. Η γονιδιακή τροποποίηση αύξησε σημαντικά την παραγωγή της πρωτεΐνης που αντιμετωπίζει την κυστική ίνωση, επαναφέροντάς τη περίπου στο μισό της φυσιολογικής λειτουργίας της, ποσοστό επαρκές ώστε να έχει θεραπευτική επίδραση. Παρότι τα αποτελέσματα αυτά αξιολογούνται ως θετικά, το σύστημα SORT δεν είναι ακόμη απόλυτα στοχευμένο. Όμως, στο πλαίσιο της αποκατάστασης της λειτουργίας ενός μεταλλαγμένου γονιδίου, η επίδραση του συστήματος δεν δημιουργεί λόγους ιδιαίτερης ανησυχίας. Επί του παρόντος, το σύστημα στοχεύει ένα περιορισμένο εύρος ιστών, γεγονός που συνηγορεί στην ανάγκη ανάπτυξης περισσότερο εξελιγμένων και συγκεκριμένων συστημάτων στόχευσης ιστών. Συνολικά, το σύστημα SORT καταδεικνύει ότι η ενδοφλέβια γονιδιακή τροποποίηση μπορεί να στοχεύσει αποτελεσματικά συγκεκριμένους ιστούς, αποκαθιστώντας γενετικές αστοχίες και διασφαλίζοντας μόνιμα αποτελέσματα, εστιάζοντας στα αντίστοιχα βλαστοκύτταρα. Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη στην τεχνολογία της γονιδιακής τροποποίησης, η οποία, με την πάροδο του χρόνου, αναμένεται να οδηγήσει στην ανάπτυξη ακριβέστερων μεθόδων στόχευσης. Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο

H Όπαλ Σάντι, 18 μηνών, είχε γεννηθεί παντελώς κωφή, εξαιτίας μιας ακουστικής νευροπάθειας. Σημαντικό ιατρικό επίτευγμα καταγράφηκε στη Βρετανία, καθώς ένα κοριτσάκι 18 μηνών ανέκτησε την ακοή του, χάρη στη συμμετοχή σου σε πρωτοποριακή, δοκιμαστική γονιδιακή θεραπεία. Η Όπαλ Σάντι γεννήθηκε εντελώς κωφή, εξαιτίας πάθησης που ονομάζεται ακουστική νευροπάθεια και επηρεάζει τα νευρικά σήματα μεταξύ του εσωτερικού αυτιού και του εγκεφάλου. Πλέον, η ακοή της Όπαλ έχει επανέλθει σε σχεδόν φυσιολογικά επίπεδα, ενώ οι γιατροί εκτιμούν ότι ενδέχεται να συνεχίσει να βελτιώνεται. Η δοκιμαστική θεραπεία, που εφαρμόστηκε στο Νοσοκομείο Άντενμπρουκ, μέλος των Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων του Κέιμπριτζ, στο πλαίσιο του βρετανικού ΕΣΥ, περιλαμβάνει γονιδιακή θεραπεία η οποία εφαρμόζεται άπαξ και αναπτύχθηκε από την εταιρία Regeneron, που ειδικεύεται στη βιοτεχνολογία. O καθηγητής Μανόχαρ Μπανς, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος, περιέγραψε τα αποτελέσματα ως "ανώτερα κάθε προσδοκίας" και άφησε να εννοηθεί ότι η θεραπεία αυτή θα μπορούσε ενδεχομένως να θεραπεύσει οριστικά τη συγκεκριμένη μορφή κώφωσης. Η ακουστική νευροπάθεια ενδέχεται να προκαλείται από αστοχία στο γονίδιο OTOF, το οποίο είναι υπεύθυνο για την παραγωγή της οτοφερλίνης, πρωτεΐνης η οποία επιτρέπει στα κύτταρα του αυτιού να επικοινωνούν με το ακουστικό νεύρο. Η καινοτόμος γονιδιακή θεραπεία αντιμετωπίζει την αστοχία αυτή, ενσωματώνοντας ένα λειτουργικό αντίγραφο του γονιδίου στο αυτί. Χειρουργοί προχώρησαν στην έγχυση της γονιδιακής θεραπείας στο δεξί αυτί της Όπαλ, στη διάρκεια χειρουργείου που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο. Οι γονείς της, Τζο και Τζέιμς Σάντι, παρατήρησαν βελτίωση στην ακοή της μέσα σε διάστημα τεσσάρων εβδομάδων, όταν η κόρη τους αντέδρασε σε δυνατά παλαμάκια. Περαιτέρω έλεγχοι που πραγματοποιήθηκαν το Φεβρουάριο επιβεβαίωσαν ότι η Όπαλ ήταν πλέον σε θέση να ακούει ήπιους ήχους, όπως ψιθύρους, γεγονός που συνέτεινε στο ότι το κοριτσάκι διέθετε σχεδόν φυσιολογική ακοή. Στη γονιδιακή θεραπεία, που βρίσκεται σε δοκιμαστικό στάδιο και αποτελείται από τρία σκέλη, μετέχουν έως και 18 παιδιά από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ισπανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τρία κωφά παιδιά, ανάμεσά τους και η Όπαλ, έλαβαν χαμηλή δόση της γονιδιακής θεραπείας στο ένα αυτί, ενώ τρία άλλα θα λάβουν υψηλή δόση επίσης στο ένα αυτί. Εφόσον η διαδικασία αποδειχτεί ασφαλής, ακόμη περισσότερα παιδιά θα λάβουν τη θεραπεία και στα δύο αυτιά ταυτόχρονα. Οι συμμετέχοντες θα παρακολουθούνται από τους γιατρούς για διάστημα πέντε ετών. Ο καθηγητής Μπανς υπογράμμισε τη σημασία αυτής της δοκιμής, επισημαίνοντας ότι η εμφάνιση μιας γονιδιακής θεραπείας διαρκώς "απείχε πέντε χρόνια" στη διάρκεια της τριακονταετούς σταδιοδρομίας του. Περιέγραψε τη στιγμή που συνειδητοποίησε ότι η θεραπεία απέδιδε στους ανθρώπους ως κάτι το εκπληκτικό, που του προκάλεσε δέος. Επί του παρόντος τα κοχλιακά εμφυτεύματα αποτελούν την πλέον έγκυρη θεραπεία της ακουστικής νευροπάθειας. Στην Όπαλ τοποθετήθηκε κοχλιακό εμφύτευμα στο αριστερό αυτί της, ταυτόχρονα με την έγχυση στο δεξιό αυτί της, ώστε να είναι βέβαιη η αποκατάσταση της ακοής της. Η Όπαλ είναι η πρώτη ασθενής σε ολόκληρο τον κόσμο που έλαβε τη θεραπεία την οποία ανέπτυξε η Regeneron και η νεότερη που έχει υποβληθεί σε αυτή τη διαδικασία. Κίνα και Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ανακοινώσει επίσης θετικά αποτελέσματα με παρόμοιες γονιδιακές θεραπείες που στοχεύουν το ίδιο γονίδιο. Ο καθηγητής Μπανς πιστεύει ότι η δοκιμή αυτή σηματοδοτεί την αυγή μιας νέας εποχής στην αντιμετώπιση της κώφωσης και θα μπορούσε να χαράξει νέους δρόμους για την ανάπτυξη περαιτέρω γονιδιακών θεραπειών, για άλλες παθήσεις της ακοής που προκαλούνται από γονιδιακή αστοχία. Σε κάθε περίπτωση, συνέστησε υπομονή, καθώς ενδέχεται να μεσολαβήσει κάποιο διάστημα έως ότου ωφεληθούν και άλλα παιδιά από τη γονιδιακή αυτή θεραπεία, καθώς επί του παρόντος δεν είναι διαθέσιμη μέσω του βρετανικού ΕΣΥ. Ο Μάρτιν Μακλίν, στέλεχος του βρετανικού Εθνικού Συλλόγου Κωφών Παιδιών, χαιρέτισε τα αποτελέσματα της έρευνας, επισημαίνοντας ότι με την κατάλληλη υποστήριξη, η κώφωση δεν θα αποτελέσει ξανά εμπόδιο στην ευτυχία και την πληρότητα ενός παιδιού. Η φιλανθρωπική αυτή οργάνωση στηρίζει τις οικογένειες που αντιμετωπίζουν τέτοια θέματα, ώστε να λάβουν εμπεριστατωμένες αποφάσεις σχετικά με τις ιατρικές τεχνολογίες, εξασφαλίζοντας στα κωφά παιδιά τους την καλύτερη δυνατή αφετηρία στη ζωή. Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο