Aragorn Elessar · 6 Ιουλίου 2011

Παρουσίαση AMD Llano A8-3850

Reviewer: Γεωργιάδης Παναγιώτης || Edited by: Αλεξάνδρα Παγκράτη

Το καλοκαίρι έφτασε και ο υδράργυρος ανεβαίνει! Για τους περισσότερους αποτελεί μία περίοδο απόδρασης και πιθανώς να βρίσκεστε ήδη σε μία παραλία απολαμβάνοντας το δροσιστικό σας μπάνιο στην θάλασσα, ενώ απ' την άλλη πλευρά, υπάρχουν αρκετοί (σαν εμάς) που παραμένουν στην πόλη και λούζονται καθημερινά από τον ιδρώτα και την ζέστη. Για όσους λοιπόν δεν έχουν πάρει ακόμα την καλοκαιρινή τους άδεια, σας έχουμε ετοιμάσει κάτι πολύ όμορφο που ακούει στο όνομα Lynx. Εν ολίγοις, πρόκειται να μιλήσουμε σχετικά με τον πρώτο desktop Llano επεξεργαστή και θα προσπαθήσουμε να υπολογίσουμε κατά ποσό χρειαζόμαστε αυτή την επαναστατική υβριδική αρχιτεκτονική που προωθείται τόσο έντονα από την AMD.

Ούτε λίγο – ούτε πολύ, έχουμε στην κατοχή μας έναν επεξεργαστή Llano της AMD, με κωδική ονομασία A8-3850. Η AMD φρόντισε να μας παραχωρίσει και μία μητρική που να υποστηρίζει τον συγκεκριμένο επεξεργαστή, ο λόγος περί της Gigabyte A75-UD2H.

Στις σελίδες της παρουσίασης θα γνωρίσουμε αρχικά την πλατφόρμας Lynx και θα αναλύσουμε τα τεχνικά χαρακτηριστικά της. Στην συνέχεια θα κάνουμε λόγο για το μεγάλο όπλο της πλατφόρμας που δεν είναι άλλο από την ενσωματωμένη κάρτα γραφικών, όπου πρέπει να εστιάσετε την προσοχή σας. Δεν τελειώνουμε όμως εδώ, έχουμε φωτογραφίες από το σύστημα Lynx και ερμηνεύουμε τα στοιχεία που πρέπει να προσέξει ένας υποψήφιος καταναλωτής. Τέλος, σας περιμένει μία μεγάλη γκάμα από τεστ που ελπίζουμε να σας αφήσει ικανοποιημένους.

Ετοιμάστε το παγωμένο φρεντουτσίνο και ξεκινήστε το διάβασμα ενός ακόμα δροσερού review από την άυπνη παρέα του Insomnia.gr

Είναι αλήθεια, ότι η AMD δεν κατάφερε ποτέ να ξεπεράσει την Intel σε πωλήσεις επεξεργαστών. Παρόλα αυτά, αυτό δεν σημαίνει ότι η εταιρία αυτή παίζει έναν δευτερεύοντα ρόλο στον χώρο των επεξεργαστών. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου οι καινοτομίες της AMD στην ανάπτυξη της δικής τους μικροαρχιτεκτονικής επεξεργαστών κατέληξαν να γίνουν παγκόσμιες τάσεις του marketing, και να γίνουν αποδεκτές ακόμα και από την Intel ως έναν βαθμό. Τι; Πώς; Μα αγαπητοί intel fanboys πάτε λίγο πίσω στον χρόνο και θυμηθείτε: Ήταν η AMD που ανέπτυξε 64-bit εντολές στην αρχιτεκτονική των x86 CPUs και ήταν η πρώτη που τις έθεσε σε εφαρμογή σε προϊόντα (βλ Athlon 64). Σήμερα, αυτοί οι 64μπιτοι επεξεργαστές βλέπουμε ότι έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της μικροαρχιτεκτονικής των επεξεργαστών και υιοθετούνται τόσο από την Intel όσο και από την ίδια την AMD.

Η AMD ήταν η πρώτη που εντόπισε τα πλεονεκτήματα της ενσωμάτωσης του North Bridge chipset με τον επεξεργαστή και ήταν η πρώτη που μετακίνησε τον ελεγκτή μνήμης IMC (Integrated Memory Controller) μέσα στον CPU.

Θέλετε κι άλλα παραδείγματα; Αν πάμε πίσω στην ιστορία των επεξεργαστών, θα βρούμε πολλά άλλα τέτοια παραδείγματα. Όλα αυτά υποδεικνύουν ότι ο «δευτερεύων παίκτης» στην αγορά επεξεργαστών δεν είναι καθόλου outsider. Αντίθετα, έχει πολλές ιδέες καθώς και τεχνολογικές δυνατότητες. Η AMD είναι σημαντική στον χώρο των επεξεργαστών.-

Με την απόκτηση της ATI, η AMD είχε πλέον πρόσβαση στις πιο σύγχρονες τεχνολογίες γραφικών. Αυτές οι τεχνολογίες βοήθησαν την AMD να βρει ακόμα μεγαλύτερες καινοτομίες που είναι γνωστές σήμερα ως το περίφημο Fusion.

Η ιδέα πίσω από το Fusion υπονοεί τον συνδυασμό παραδοσιακών υπολογιστικών πυρήνων με την κάρτα γραφικών, ο οποίος περιέχει πολλούς επεξεργαστές ικανούς να κάνουν παράλληλους υπολογισμούς επαρκώς.Για λέμε την αλήθεια όμως, ένας επεξεργαστής με ενσωματωμένο πυρήνα γραφικών δύσκολα θα εκπλήξει κάποιον σήμερα. Τουλάχιστον όχι εμένα. Η Intel διανέμει παρόμοια προϊόντα εδώ και λίγο καιρό, ενώ η AMD προσφέρει μια διαφορετική προσέγγιση στην συμβίωση υπολογιστικών πόρων και κάρτας γραφικών.

Σύμφωνα με τους μηχανικούς της εταιρίας, η κάρτα γραφικών θα πρέπει να είναι υπεύθυνη όχι μόνο για την εμφάνιση της εικόνας στην οθόνη, αλλά επίσης να εμπλέκεται και στην κοινή λειτουργία του επεξεργαστή. Η αρχιτεκτονική των σύγχρονων IGPU Cores τους επιτρέπει να επεξεργάζονται πολλές σειρές δεδομένων παράλληλα. Συνεπώς, οι υπολογιστικές δυνατότητες του πυρήνα γραφικών μπορούν να κάνουν ταυτόχρονα πολλά πράγματα, όπως επεξεργασία εικόνας και βίντεο, κρυπτογραφικούς αλγόριθμους και να λύσουν κάποια επιστημονικά προβλήματα. Φυσικά, αυτό απαιτεί την βελτιστοποίηση του υπάρχοντος software, αλλά η βελτίωση του τελικού αποτελέσματος επίδοσης είναι μια καλή απόδειξη ότι το σκεπτικό του Fusion έχει απόλυτο νόημα.

Για αυτόν τον λόγο θα δείτε ότι η AMD χάνει αισθητά έναντι των Intel επεξεργαστών. Αυτό δεν συμβαίνει γιατί οι επεξεργαστές της δεν είναι καλοί ή αρκετά γρήγοροι, αλλά γιατί χρησιμοποιούν λειτουργίες που δεν υποστηρίζονται από το εκάστοτε πρόγραμμα ή benchmark.

Ακόμα και έτσι όμως, αυτό δεν αναιρεί ότι οι Intel CPUs δεν δικαιούνται να χαρακτηρίζονται ως τέρατα raw power, αφού η εταιρία δίνει έμφαση κυρίως στους CPU cores.

Η πλατφόρμα Desktop Lynx που συμπεριλαμβάνει τους υβριδικούς επεξεργαστές Llano είναι πλέον διαθέσιμη στους αγοραστές. Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά για να δούμε πόσο επιτυχημένος είναι ο συνδυασμός μαζί με μία ενσωματωμένη Radeon αλλά και περί τίνος πρόκειται.

Είμαστε ήδη εξοικειωμένοι με τα πρώτα προϊόντα που δουλεύουν με το σκεπτικό του Fusion. Οι επεξεργαστές Ontario Zacate οι οποίοι ανήκουν στις σειρές E- και C-, έχουν αποδειχτεί ότι είναι πολύ αποτελεσματικοί σε φτηνά desktop και mobile συστήματα βασισμένα στις πλατφόρμες Brazos. Παρ΄ όλα αυτά, αρχικά στοχεύουν σε συμπαγή και ενεργειακά επαρκή συστήματα, αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο έχουν σχετικά χαμηλές επιδόσεις και αρκετά περιορισμένο πεδίο εφαρμογών.

Καλά όλα αυτά, αλλά νομίζω πως είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η AMD θα χρειαστεί πιο mainstream πλατφόρμες και επεξεργαστές που προσφέρουν επαρκές επίπεδο επίδοσης για εκείνο το κομμάτι αγοράς έτσι ώστε να ενσωματωθεί πλήρως το σκεπτικό του Fusion στον κόσμο.

Έτσι λοιπόν, μετά τον Brazos, η AMD κυκλοφορεί δυο νέες Fusion πλατφόρμες: την portable Sabine και τη desktop Lynx. Και οι δυο αυτές πλατφόρμες βασίζονται στη νέα σειρά Αλφα (Α)- επεξεργαστών που ονομάζεται Llano, οι οποίες θα είναι αυτές που θα υπερασπιστούν τη τιμή του Fusion στον τομέα αγορών mainstream επεξεργαστών.

Οι νέοι Llano επεξεργαστές που απευθύνονται σε mainstream desktop συστήματα, δημιούργησαν την ανάγκη για γρηγορότερα εξαρτήματα από αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στον Zacate. Συνεπώς έπρεπε να κατασκευαστεί μία νέα APU για αυτή την δουλεία. H νέα ΑPU είναι σχεδιασμένη συμφώνα με τις αρχές του Fusion και έχει μια τυπική δομή που οφείλει να εκτελεί εις πέρας τις απαιτούμενες πράξεις, είτε χρησιμοποιώντας πυρήνες από τον CPU ή την IGPU.

Από το press conference που εκδήλωσε η AMD, είδαμε ότι η νέα APU του Llano δεν είναι κάτι εξωφρενικά καινούριο ως τεχνολογία. Παρόλο που ο Llano είναι ο δεύτερος επεξεργαστής στην οικογένεια Fusion, η γενικότερη εσωτερική δομή είναι πάνω κάτω το μονό επίσημα νέο χαρακτηριστικό του. Με αλλά λόγια, ολόκληρος ο νέος APU φτιάχτηκε από τα παλαιοτέρα στοιχεία μαζί με ελάχιστες καινοτομίες.

Οι υπολογιστικοί x86 πυρήνες του Llano βασίζονται τελείως στην λειτουργική μικροαρχιτεκτονική των Stars και όχι στην απλοποιημένη αρχιτεκτονική των Bobcat. Υπάρχουν ίσως δυο, τρεις ή τέσσερις τέτοιοι υπολογιστικοί πυρήνες μέσα σε μία APU. Σκεφτείτε ότι η κάρτα γραφικών του Llano περιέχει 320 η 400 σειρές επεξεργαστών, οι όποιοι είναι 4-5 φορές περισσότεροι από τους επεξεργαστές που έχουν τώρα οι Brazos. Αυτό θα το δείτε στις δοκιμές μας, ο Llano καταβροχθίζει τον μικρό του αδερφό Brazos.

Η επιτυχία του Llano οφείλεται στο γεγονός ότι η AMD έριξε το βάρος στην ανακατασκευή της δομής της APU -- και βγήκε κερδισμένη. Αναφέρομαι στο γεγονός ότι μερικές πολύπλοκες μονάδες τοποθετήθηκαν μαζί μέσα σε έναν ημιαγωγό. Συνέπεια ήταν να υπάρξει εσωτερική πολυπλοκότητα του ημιαγωγού, κάτι που μεταφράζεται σε 1.45 δισεκατομμύρια τρανσιστορ. Η σύμπτυξή αυτή, έγινε δυνατή χάρις στη λιθογραφία των 32 nm, την όποια η GlobalFoundries (η συνεταίρος παράγωγης της AMD) τελικά τελειοποίησε. Έτσι, η AMD μπορεί τώρα να λανσάρει επεξεργαστές που κατασκευάζονται με την πιο πρόσφατη λιθογραφία, η όποια χρησιμοποιείται από την Intel ήδη εδώ και έναν χρόνο.

Οι Intel Core i3/i5/i7 είναι άπλα ένας CPU με ενσωματωμένη κάρτα γραφικών, η όποια πιάνει μονό το 20% του εμβαδόν του επεξεργαστή. Από την άλλη μεριά οι AMD Llano δίνουν περισσότερο χώρο και έμφαση στην κάρτα γραφικών. Συγκεκριμένα, η ενσωματωμένη κάρτα του Llano πιάνει τόσο χώρο στον επεξεργαστή, όσο τέσσερις CPU πυρήνες μαζί !!!

Αυτό είναι προφανώς η καλύτερη εικόνα για το τι μπορεί να προσφέρει στους χρήστες ένας Llano από πλευρά γραφικών. Η AMD στοχεύει σε αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα: στην κάρτα γραφικών (βλέπε Radeon).

Οι επεξεργαστικοί πυρήνες έχουν κάνει πίσω, και την θέση τους μοιράζονται οι πυρήνες γραφικών. Αυτός είναι και ο λόγος που ο νέος επεξεργαστής είναι συνδεδεμένος με την δομή του Fusion. Αν η AMD πραγματικά καταφέρει να μετακινήσει το μεγάλο λειτουργικό φορτίο στους GPU επεξεργαστές, τότε ο Llano θα είναι αναμφίβολα ο ανώτερος σε σχέση με τους υπάρχοντες ανταγωνιστές. Παρόλα αυτά, είναι ακόμα πολύ νωρίς για να πλάθουμε σενάρια.

Αυτή την στιγμή, το περισσότερο software ακόμα δουλεύει με τον παλιό τρόπο, δηλαδή βασιζόμενο στους παραδοσιακούς x86 επεξεργαστές και όχι σε συνδυασμό με πυρήνες γραφικών, όπως υλοποιεί το Fusion.

Οι υπολογιστικοί x86 πυρήνες στους νέους Llano επεξεργαστές ονομάζονται Husky. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα έπρεπε να περιμένουμε τον Llano να κάνει θαύματα στην απόδοσή του, τουλάχιστον στις παραδοσιακές εφαρμογές. Γιατί το λέω αυτό; Μα γιατί οι ίδιοι Husky πυρήνες βρίσκονται εδώ και καιρό στους Athlon II και Phenom II της πλατφόρμας AM3.

Λογικό είναι, οι μηχανικοί της AMD να προσπαθούν να φρεσκάρουν την παλιά μικροαρχιτεκτονική με κάποιον τρόπο και να βελτιώσουν την απόδοση των πυρήνων Husky, αλλά δεν περιμένουμε θαύματα. Κατά πόσο επιτυχημένη ήταν αυτή τους η προσπάθεια θα το δούμε στις επόμενες σελίδες των δοκιμών μας, αλλά τα επίσημα δεδομένα μιλούν για μια μέση αύξηση της τάξης του 6%.

Τι αλλαγές έγιναν στους νέους Husky ;

Είχαμε αύξηση της μνήμης L2 cache. Έτσι, κάθε Llano πυρήνας έχει τη δική του 1ΜΒ L2 cache. Παρόλα αυτά, οι νέοι επεξεργαστές δεν έχουν κοινή L3 cache, έτσι το συνολικό μέγεθος μνήμης cache δεν είναι τόσο μεγάλο σύμφωνα με τα σημερινά πρότυπα.

Εκτός από την αυξημένη μνήμη cache, οι Husky πυρήνες έχουν βελτιωμένο branch prediction unit και καλύτερο buffer. Γενικά όμως, δεν υπάρχουν τόσες πολλές αλλαγές, και όλες αυτές είναι μικρές για να τις αναφέρουμε. Η βάση της μικροαρχιτεκτονικής K10 παρέμεινε εντελώς ανέγγιχτη και αυτός είναι ουσιαστικά ο λόγος για τον οποίο ο Husky μπορεί να επεξεργαστεί όχι παραπάνω από τρεις οδηγίες/εντολές ανά κύκλο ρολογιού, όπως δηλαδή και όλοι οι προηγούμενοι επεξεργαστές Athlon II / Phenom II.

Προφανώς, οι υπεύθυνοι δεν εστιάζουν ιδιαίτερα στο να ανεβάσουν την απόδοση των πυρήνων x86 στους Llano επεξεργαστές. Στην AMD φαίνεται είχαν διαφορετικές προτεραιότητες.

Αρχικά, έπρεπε να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούσαν στο να βελτιώσουν την επάρκεια ενέργειας του νέου Husky, επειδή οι CPUs της Κ10 μικροαρχιτεκτονική δεν έχουν καλές μετρήσεις ενέργειας. Δεύτερον, έπρεπε να εστιάσουν στην σύνδεση και την επικοινωνία μεταξύ της μνήμης του συστήματος, τους υπολογιστικούς πυρήνες και της κάρτας γραφικών. Εδώ έλαβαν χώρα όλες οι σημαντικές βελτιώσεις και καινοτομίες της APU σε συνδυασμό με το Fusion.

Ο ντόρος γύρω από τους Llano γίνεται για το περίφημο υποσύστημα γραφικών τους, το οποίο λέγεται πως είναι ότι πιο δυνατό και σύγχρονο υπάρχει αυτή την στιγμή στην αγορά.

Οι Llano λοιπόν, απέκτησαν μια υψηλής απόδοσης κάρτα γραφικών, που ονομάζεται AMD Sumo. Όπως και με τους Zacate επεξεργαστές, έτσι και οι Llano έχουν αρχιτεκτονική και προδιαγραφές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτόν τον πυρήνα για λύσεις επιτάχυνσης γραφικών. Για αυτό θα δείτε πως μέσα στην καρδιά του Llano ζει… μία 6550D !!!

Η Sumo είναι κοντινή συγγενής της ξεχωριστής Redwood GPU της AMD VLIW5 αρχιτεκτονικής. Με άλλα λόγια, η τελευταίας τεχνολογίας APU στην οικογένεια Llano έχει γραφικό επιταχυντή με 400 σειρές επεξεργαστών, 20 texturing units και 8 μονάδες ράστερ. Επίσης, μερικοί Llano θα κυκλοφορίσουν με stepping τέτοιο που οι APUs τους θα έχουν χαμηλότερο κόστος. Αυτό σημαίνει ότι θα είναι πιο φθηνοί, αλλά χάνουν μία από τις SIMD μονάδες ως απενεργοποιημένη από τον κατασκευαστή και ο αριθμός σειρών των επεξεργαστών θα έχει πέφτει στους 320 (από 400). Αυτοί οι Llano θα λέγαμε ότι θα κάνουν τον Sumo πυρήνα να μοιάζει πιο πολύ με μια Radeon HD 6530, παρά με την 6550D.

Σε σύγκριση με την original Redwood, η Sumo υπέμεινε μόνο δύο κύριες αλλαγές.

Πρώτα, διαφοροποίησαν το interface της μνήμης για να σιγουρέψουν ότι η GPU μπορεί να δουλέψει με dual channel DDR3 SDRAM μέσω του North Bridge και όχι άμεσα στον IMC. Η δουλειά με το σύστημα της μνήμης είναι ένα κλασσικό πρόβλημα των ενσωματωμένων καρτών γραφικών, έτσι όταν βάζουν ένα υψηλής ταχύτητας GPU μέσα σε ένα νέο APU, έπρεπε να κάνουν μερικές ειδικές βελτιώσεις. Δυστυχώς, ο Llano δεν έχει κάτι όμοιο με το ring bus της Intel, και ο Sumo δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την cache μνήμη του επεξεργαστή για τις δικές του ανάγκες. Παρόλα αυτά, περιέχει ένα διαφορετικό χαρακτηριστικό, το οποίο είναι εντελώς καινούριο για μια κάρτα γραφικών: μπορεί να γράφει απευθείας στην μνήμη του συστήματος παραβλέποντας τους επεξεργαστικούς πυρήνες. Επίσης, όλες οι λειτουργίες του πυρήνα γραφικών που σχετίζονται με την μνήμη έχουν υψηλότερη προτεραιότητα στους Llano επεξεργαστές από τα αιτήματα (request) των υπολογιστικών πυρήνων, έτσι θα επεξεργάζονται αρχικά από τον ελεγκτή μνήμης IMC.

Δεύτερον, η UDV (Unified Video Decoder) μονάδα στον Sumo αντικαταστάθηκε με μια καινούρια έκδοση. Η έκδοση 3 του αποκωδικοποιητή βίντεο στους Llano επεξεργαστές υποστηρίζει όλα τα δημοφιλή HD video φορμάτ και είναι συμβατό με MVC ( Multi-View Codec) που χρησιμοποιείται για 3D video. Έτσι, σε αντίθεση με το Brazos, η Lynx πλατφόρμα μπορεί να παίξει 3D Blu-ray μέσω της HDMI επιφάνειας. Επίσης, η UVD3 έχει επάρκεια ενέργειας: μπορεί να δουλέψει ανεξάρτητα από το υπόλοιπο GPU, κάτι που επιτρέπει το κλείσιμο των επεξεργαστών κατά τη διάρκεια του video playback.

Οι παραπάνω αλλαγές που περιγράφθηκαν επέτρεψαν στην AMD να χρησιμοποιήσει το όνομα 6000-series στην αγορά για τον Sumo γραφικό πυρήνα -IGPU Core. Έτσι, ανάλογα με τον αριθμό των επεξεργαστών που έχει μέσα, ο Llano μπορεί να έχει είτε μια Radeon HD 6550D είτε μια Radeon HD 6530D κάρτα γραφικών.

Το ενσωματωμένο σύστημα της Radeon HD 6550D είναι μια αρκετά ελκυστική προσφορά, αλλά δεν βολεύει όλους. Έτσι, η AMD έκανε εφικτή την αναβάθμιση του επιταχυντή γραφικών μέσα στην APU με την χρήση της τεχνολογίας CrossFire. Η τεχνολογία λέγεται Dual Graphics και επιτρέπει την ένωση της ενσωματωμένης GPU με μία ξεχωριστή εξωτερική κάρτα γραφικών Radeon, δημιουργώντας έτσι μια διάταξη Crossfire.

Η τεχνολογία είναι στ’ αλήθεια εντυπωσιακή, επειδή ένα σύστημα Crossfire γραφικών (Dual Graphics) μπορεί να δεχθεί κάρτα γραφικών οποιουδήποτε είδους. Παρόλα αυτά, αυτή η ευελιξία δημιουργεί κάποια προβλήματα. Πρώτα, μπορείς μόνο να βελτιώσεις την απόδοση των γραφικών μόνο αν ο επιπρόσθετος επιταχυντής είναι όχι παραπάνω από δυο φορές πιο γρήγορος από τον πυρήνα Sumo που είναι ενσωματωμένος στην APU. Με άλλα λόγια, αν έχεις μία Radeon HD 6850, 6950, 6970, 6990 κλπ, θα ήταν πιο λογικό να την χρησιμοποιήσεις μόνη της ως ξεχωριστή κάρτα γραφικών και να απενεργοποιήσεις τα ενσωματωμένα γραφικά.

Ο δεύτερος περιορισμός είναι ακόμη πιο σοβαρός. Η διάταξη CrossFire δουλεύει μόνο σε DirectX 10 ή 11, γι’αυτό τον λόγο στο DirectX9 ή στα OpenGL παιχνίδια τα δεν βελτιώνουν τίποτα και η απόδοση πέφτει στο επίπεδο του πιο αργού GPU στο σύστημα. Παρόλα αυτά, τα CrossfireX γραφικά προσφέρονται για όχι πολύ απαιτητικούς χρήστες που θέλουν να εξοικονομήσουν κάποια χρήματα, κάτι που κάνει τον Llano μια εξαιρετική επιλογή για entry-level συστήματα gaming.

Το ενσωματωμένο North Bridge μέσα στον επεξεργαστή είναι υπεύθυνο όχι μόνο για τη μνήμη αλλά επίσης για να δίνει υποστήριξη στις θύρες PCI Express. Αυτό σημαίνει ότι η πλατφόρμα Lynx έχει γίνει παρόμοια στην δομή με τα συστήματα της Intel, και το mainboard core logic set έχει εκφυλιστεί σε ένα απλό South Bridge.

Σε σύγκριση με τους επεξεργαστές της προηγούμενης γενιάς, ο ελεγκτής μνήμης του Llano έχει γίνει πιο λειτουργικός. Ναι, ακόμη υποστηρίζει δικάναλη μνήμη όπως και πριν, αλλά σήμερα επίσημα υποστηρίζει όχι μονο DDR3-1333, αλλά και DDR3-1600/1866 SDRAM. Αν και όταν χρησιμοποιείς υψηλής ταχύτητας DDR3-1866, δουλεύει μόνο αν εγκαταστήσεις ένα module ανά κανάλι. Εμείς αντιμετωπίσαμε πρόβλημα με την ευστάθεια του συστήματος πηγαίνοντας τις μνήμες πάνω από τα 2000MHz, το οποίο δεν προήλθε από τις RAM μας, αλλά από κάποιο πρόβλημα της πλατφόρμας ή του BIOS της μητρικής. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι ο IMC έχει βελτιωθεί σ’αυτό τον τομέα.

Ο πυρήνας γραφικών προφανώς χρειάζεται μεγαλύτερο εύρος ζώνης μνήμης (aka memory bandwidth). Ακόμα και όταν η ίδια η AMD εφιστά την προσοχή στο ότι η χρήση της DDR3-1333 μνήμης μπορεί να επιβραδύνει σημαντικά τα ενσωματωμένα γραφικά.

Εκτός από την παραδοσιακή ένωση μεταξύ του CPU και του North Bridge, o Llano έχει δυο επιπλέον συνδέσεις bus μεταξύ του GPU και του North Bridge.

Το πρώτο ονομάζεται Radeon Memory Bus και χρησιμοποιείται για κανονικές εφαρμογές γραφικών. Το εύρος του είναι 29:8 GBps, το οποίο είναι το ίδιο με τον βαθμό μετάδοσης δεδομένων της DDR3-1866 SDRAM. Οι απαιτήσεις της μνήμης σε αυτό το bus έχουν την υψηλότερη προτεραιότητα και ο ελεγκτής μνήμης τις επεξεργάζεται ακόμα και πάνω από τις απαιτήσεις του επεξεργαστή.

Το δεύτερο bus ανάμεσα στον πυρήνα γραφικών και του ελεγκτή μνήμης ονομάζεται AMD Fusion Compute Link και παρέχει στον πυρήνα γραφικών άμεση πρόσβαση στη μνήμη, ενώ την ίδια στιγμή εξασφαλίζει την συνέπεια της cache του επεξεργαστή. Με άλλα λόγια, το Fusion Compute Link χρησιμοποιείται για άμεση μεταφορά δεδομένων μεταξύ των επεξεργαστικών και γραφικών πυρήνων όταν δουλεύουν μαζί στην ίδια εντολή. Σήμερα αυτό το bus χρησιμοποιείται σπάνια, αλλά τα πλεονεκτήματά του θα έπρεπε να αρχίζουν να φαίνονται αργότερα όταν το σκεπτικό του Fusion γίνει πιο διάσημο και ένα μεγαλύτερο ποσοστό εφαρμογών θα μπορεί να εκμεταλλευτεί πλήρως την λειτουργικότητα του APU.

Όσο για τον ελεγκτή του PCI Express, ο Llano υποστηρίζει διαδρομές δεύτερης γενιάς. Τέσσερις διαδρομές (lanes) είναι προσδιορισμένες να ενωθούν με το chipset του South Bridge, άλλες τέσσερις είναι δοσμένες σε περιφερειακές συσκευές. Οι υπόλοιπες 16 διαδρομές διαμορφώνουν ένα PCIe x16 bus για εξωτερικούς επιταχυντές γραφικών. Αυτό το bus στη σειρά του μπορεί να χωριστεί σε δυο PCIe x8, έτσι η πλατφόρμα Lynx υποστηρίζει CrossFire όχι μόνο στην υλοποίηση των διπλών γραφικών (Dual Graphics) αλλά και στην κλασσική υλοποίηση με με δυο επιπρόσθετες κάρτες.

Η μείωση κατανάλωσης ρεύματος ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς στόχους κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του Llano. Όσοι θυμάστε, οι επεξεργαστές με την Κ10 μικροαρχιτεκτονική ήταν ιδιαίτερα μέτριας κατανάλωσης ενέργειας. Και τώρα εξάλλου οι x86 πυρήνες έχουν επίσης έναν δυναμικό πυρήνα γραφικών να αντιμετωπίσουν. Έτσι, η AMD έπρεπε να βρει έναν τρόπο να βελτιώσει τις τιμές κατανάλωσης ρεύματος, αλλιώς οι Llano δεν θα ήταν δυνατό να λάβουν μια αξιοπρεπή θέση στη σύγχρονη αγορά επεξεργαστών, και ιδιαίτερα στον κινητό τομέα, όπου οι APUs με δυναμικά ενσωματωμένα γραφικά μπορεί να χρειάζονται ολοένα και περισσότερη μπαταρία.

Το πρόβλημα της υψηλής κατανάλωσης ρεύματος λύθηκε εν μέρει όταν άρχισαν να χρησιμοποιούν καινούρια διαδικασία κατασκευής. Η τεχνολογία 32nm βοήθησε να μειωθεί η τάση στον πυρήνα του Llano σε περίπου 1.2 – 1.25 V, δηλαδή στο επίπεδο των διάφορων τροποποιήσεων του Athlon II.

Παρόλα αυτά, η μεγαλύτερη καινοτομία είναι η δυνατότητα να αποσυνδεθούν ανενεργά APU μέρη από το ρεύμα μέσω του Power Grating. Αν και υπάρχουν μόνο δύο ανεξάρτητες γραμμές ρεύματος στους Llano επεξεργαστές στην Lynx πλατφόρμα – ένας για τους επεξεργαστικούς πυρήνες και ένας για τον πυρήνα γραφικών και το North Bridge – το σύστημα διαχείρισης ενέργειας μπορεί να κλείσει επιλεγμένες μονάδες του επεξεργαστή με έναν πολύ ευέλικτο τρόπο. Δηλαδή, οι ξεχωριστοί x86 πυρήνες, ο πυρήνας γραφικών ή η ενσωματωμένη μονάδα UVD μπορούν όλα να απενεργοποιηθούν ανεξάρτητα.

Σαν αποτέλεσμα, η AMD κατάφερε να σχεδιάσει desktop επεξεργαστές με 100 W και 65 W TDP, και φορητούς (mobile) επεξεργαστές με 45 W και 35 W TDP. Με άλλα λόγια, η AMD τελικά ήρθε στην αγορά με επεξεργαστές των οποίων η έκλυση θερμότητας συγκρίνεται με αυτή των CPUs της Intel Sandy Bridge.

Οι περιορισμοί του TDP είχαν ως αποτέλεσμα οι Llano επεξεργαστές να έχουν αρκετά χαμηλές ταχύτητες ρολογιού. Κανένα από τα σημερινά διαθέσιμα μοντέλα δεν φτάνει τα 3 GHz. Όσο για τα κινητά προϊόντα, η συχνότητα ρολογιού τους δεν πάει παραπάνω από 2.6 GHz.

Σε αυτή την περίπτωση η AMD αποφάσισε να χρησιμοποιήσει όλους τους διαθέσιμους τρόπους για να αυξήσει την απόδοση των επεξεργαστών της, συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογίας δυναμικού overclocking Turbo Core, η οποία αύξησε την συχνότητα του ρολογιού εφόσον κάποιοι από τους υπολογιστικούς πυρήνες είναι ανενεργοί. Έχουν ήδη εφαρμόσει αυτή την τεχνολογία στους επεξεργαστές Phenom II X6, αλλά το διαφοροποίησαν λίγο για τους Llano. Στην APU καθόρισαν τη δυνατότητα να ανεβάσουν την συχνότητα του επεξεργαστή κρίνοντας από τα επίπεδα αξιοποίησης του πυρήνα παρά από την θερμοκρασία. Η θερμοκρασία είναι δευτερεύουσας σημασίας σε αυτή την περίπτωση: αν υπερβεί κάποια συγκεκριμένα όρια μπορεί απλά να κάνει το Turbo mode να απενεργοποιηθεί.

Το προτέρημα της νέας εφαρμογής Turbo Core είναι το ότι γενικά παράγει επαναλαμβανόμενα αποτελέσματα και σχεδόν δεν εξαρτάται από την επάρκεια του συστήματος ψύξης ή από την περιβάλλουσα θερμοκρασία. Περίεργη λογικη κατ'εμέ.

Δυστυχώς, η δυναμική τεχνολογία overclocking στους επεξεργαστές Llano μπορεί να εφαρμοστεί μόνο στους υπολογιστικούς πυρήνες. Ο πυρήνας γραφικών μπορεί να ρίξει τη συχνότητά του έτσι ώστε να πετύχουμε μείωση του της κατανάλωσης. Παρόλα αυτά οι ομάδα μηχανικών της AMD έλαβε υπόψη της το γεγονός ότι όταν ο πυρήνας γραφικών είναι σε ρύθμιση full-speed, η κατανάλωση ενέργειάς του αυξάνεται. Έτσι αν οι x86 πυρήνες είναι σε ρύθμιση Turbo σε αυτή την περίπτωση, η όλη κατανάλωση ενέργειας μπορεί να βγει εκτός ελέγχου. Συνεπώς, στις 3D ή στις Fusion εφαρμογές που χρησιμοποιούν ενεργά τον πυρήνα γραφικών, η τεχνολογία Turbo Core μπορεί να μην είναι καλή επιλογή ακόμα και αν μόνο ένας από τους τέσσερις επεξεργαστές x86 είναι ενεργός.

Οι Llano επεξεργαστές δεν είναι το μόνο περιεχόμενο της Lynx πλατφόρμας. Χρησιμοποιεί επίσης σετ λογικής αντίστοιχων πυρήνων. Από τη στιγμή που ο APU ήδη περιέχει τη μνήμη και τους ελεγκτές PCI Express bus, τα chipset αποτελούνται από μόνο ένα chip – το South Bridge που είναι επίσης γνωστό ως FCH (Fusion Controller Hub).

Η AMD προς το παρόν προσφέρει δυο διαφοροποιήσεις του FCH: τον junior A55 και τον senior A75. Το πιο πρόσφατο μοντέλο έχει υποστήριξη από όλα τα σύγχρονα interfaces, συμπεριλαμβανομένου και του USB 3.0 και του SATA 6 Gbps. Τα πιο χαμηλά μοντέλα δεν έχουν την ίδια πολυτέλεια και υποστηρίζουν μόνο SATA 3 Gbps και USB 2.0.

Οι μητρικές για τους desktop Llano επεξεργαστές βασισμένες στα παραπάνω chipsets έρχονται με έναν ειδικό Socket FM1. Με άλλα λόγια, είναι ασύμβατοι με τους υπάρχοντες Socket AM3 CPUs. Φυσικά, ο Llano δεν μπορεί να εγκατασταθεί με καμία παλιά μητρική.

Το Socket FM1 είναι παρόμοιου μεγέθους με το κοινό Socket AM3, αν και έχει σημαντικά διαφορετικό αριθμό pins – 905. Όλα αυτά τα pins είναι απαραίτητα για να σιγουρευτεί ότι ο CPU είναι συνδεδεμένος όχι μόνο με το chipset και με το σύστημα μνήμης, αλλά και με το PCI Express x16 graphics bus και το μόνιτορ.

Σχεδόν όλοι οι κυρίαρχοι κατασκευαστές μητρικών καρτών έχουν ήδη ετοιμάσει μητρικές με το νέο socket του επεξεργαστή, οπότε όσοι έχουν Llano δεν θα έχουν πρόβλημα στο να βρουν τη σωστή μητρική.

Όσο για τα συστήματα ψύξης, η AMD προσπάθησε να διατηρήσει συμβατότητα με την υπάρχουσα υποδομή, έτσι οι παλιές ψήκτρες Socket AM3 θα δουλεύουν μια χαρά με τους νέους επεξεργαστές.

Η πρώτη παρτίδα από τους desktop Llano επεξεργαστές που έρχεται τώρα στην αγορά συμπεριλαμβάνει τέσσερα APU μοντέλα με τέσσερις x86 επεξεργαστικούς πυρήνες μέσα. Όπως ακριβώς οι φορητοί Llano APUs, δεν έχουν αγοραστικό όνομα και έχουν τοποθετεί στις σειρές Α8 και Α6. Η σειρά Α8 συμπεριλαμβάνει υψηλότερης τεχνολογίας APU μοντέλα με έναν Sumo πυρήνα γραφικών που περιέχει 400 σειρές επεξεργαστών, ενώ η σειρά Α6 συμπεριλαμβάνει πιο αργές διαφοροποιήσεις με χαμηλότερες συχνότητες ρολογιού και πιο ελαφρύ πυρήνα γραφικών με μόνο 320 σειρές επεξεργαστών.

Αυτό σημαίνει ότι μέχρι να έρθουν οι διπύρηνοι Llano επεξεργαστές από τη σειρά Α4, οι APUs κατηγοριοποιούνται με βάση τη χωρητικότητα του πυρήνα γραφικών. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τα βασικά χαρακτηριστικά των γραφικών επιταχυντών Radeon HD 6550 D και Radeon HD 6530D που χρησιμοποιήθηκαν στην APU:

Εδώ είναι μια ολοκληρωμένη λίστα των τώρα διαθέσιμων Llano επεξεργαστών για την desktop πλατφόρμα Lynx.

Μπορούμε να δούμε ξεκάθαρα ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές στις προδιαγραφές όχι μόνο μεταξύ των δύο διαφορετικών σειρών APU. Δυο μοντέλα μέσα σε κάθε σειρά είναι στ’ αλήθεια δύο εντελώς διαφορετικά προϊόντα με δραματικά διαφορετικά επίπεδα έκλυσης θερμότητας. Τα υψηλότερης επίδοσης μοντέλα έχουν 100 W TDP, αλλά την ίδια στιγμή υπάρχουν μοντέλα με 65 W TDP και υποστήριξη Turbo Core. Η συχνότητα ρολογιού των ενεργειακά επαρκών επεξεργαστών έχει μειωθεί περίπου κατά 20-25% κάτω από αυτά των αντίστοιχών τους 100 W, αλλά τα χαρακτηριστικά και η συχνότητα των πυρήνων γραφικών παρέμειναν τα ίδια.

Το πρώτο πράγμα που σου εφιστά την προσοχή είναι ότι οι ταχύτητες ρολογιού του Llano είναι προφανώς χαμηλότερες από τις συχνότητες που φτάνουν οι τελευταίοι επεξεργαστές Athlon II και Phenom II. Και αυτό σημαίνει ότι οι Llano είναι πιο αργοί επεξεργαστές, των οποίων το μεγαλύτερο πλεονέκτημα δεν θα είναι η απόδοσή των 86 πυρήνων τους, αλλά η απόδοση του πυρήνα γραφικών τους. Έτσι, είναι λογικό να αναβαθμίσεις από μία πλατφόρμα Socket AM3 σε μία Socket FM1, μόνο για να πετύχεις καλύτερη επάρκεια ενέργειας και για να καλυτερεύσεις την απόδοση. Δεν κατακρίνουμε την αλλαγή σόκετ, είναι απολύτως λογική και ορθή πολιτική σε αντίθεση με την Intel που ανα 6μηνο μας παρουσιάζει καινούριο αριθμό pin, με το αποκορύφωμα του 1156 και 1155 (διαφορά μόλις 1 pin και σας υποχρεώνει να αλλάξετε μητρική).

Στον κινητό τομέα οι νέοι Llano επεξεργαστές τοποθετούνται ως ανταγωνιστές του Core i3 και του Core i5 βασισμένοι σε πλατφόρμες Sandy Bridge. Όσο για την αγορά desktop, τα πράγματα είναι λιγότερο ρόδινα εδώ: ο Llano δεν θα μπορεί σίγουρα να ανταγωνιστεί τον Core i5 εδώ λόγω των χαμηλών συχνοτήτων του και της Κ10 μικροαρχιτεκτονικής που αναπτύχθηκε πίσω το 2007. Έτσι, στον τομέα desktop η στρατηγική τιμής της AMD είναι να κάνει τους τοπ Α8 Llano επεξεργαστές μια εναλλακτική λύση στα junior μοντέλα Core i3, τα οποία είναι διπύρηνα CPUs. Αν αλλάξει το software και κάνει χρήση και των GPU cores του Llano ίσως αλλάξουν τα πράγματα, αλλά την δεδομένη στιγμή ο Llano πάει να χτυπήσει τους Core i3, όχι τους i5 ή i7.

Τα παραπάνω τέσσερα Llano APU μοντέλα δεν θα είναι τα μοναδικά. Όσο θα πλησιάζουμε πιο κοντά στην πίσω-στα-σχολεία εποχή, η AMD θα κυκλοφορήσει χαμηλότερου κόστους δι και τριπύρηνες Α6 και Α4 σειρές επεξεργαστών με 65 W TDP, οι οποίοι θα έχουν 320 και 240 επεξεργαστές στους πυρήνες γραφικών τους. Δηλαδή, η οικογένεια Llano θα επεκταθεί δυναμικά στον τομέα χαμηλότερων τιμών. Όσο για τον υψηλότερο τομέα, η AMD δεν έχει σχέδια να εισαγάγει την πλατφόρμα Lynx εκεί.

Εδώ βλέπετε την μητρική Gigabyte A75M-UD2H έτσι όπως μας ήρθε από τα κεντρική της AMD. Κλασσική τυπική συσκευασία όπου αναγράφονται επάνω της, όλες οι σημαντικές τεχνολογίες προς ενημέρωση του καταναλωτή. Πλέον ξέρετε τι να ψάξετε στα μαγαζιά

Η μητρική από την πίσω πλευρά της, όπως συνηθίζεται πλέον σήμερα στις περισσότερες συσκευασίες, έτσι και εδώ έχουμε μία εκτενέστερη περιγραφή USB και κάρτας ήχου.

Ανοίγοντας την συσκευασία βλέπουμε όλο το συνοδευτικό υλικό της μητρικής, Είναι κάπως πρόχειρα τοποθετημένο, αλλά λίγη σημασία έχει αυτό -- δεν είναι πρόβλημα.

Τα παρελκόμενα δεν είναι πολλά και εντυπωσιακά. Βλέπουμε δύο καλώδιο SATA, τα Manuals και το CD εγκατάστασης των drivers. Στο πακέτο υπάρχει και ένα sticker.

Στον πάτο της συσκευασίας βρίσκεται η μητρική μας. Γυρίστε σελίδα για να την δείτε καλύτερα . . .

Η συγκεκριμένη UD2 είναι μία από τις πρώτες υλοποιήσεις για την πλατφόρμα Llano. Κλασσική μητρική Gigabyte με το παραδοσιακό μπλέ PCB σε αντίθεση με το αντίστοιχο μαύρο των πρόσφατων Intel μητρικών της.

Αυτό που παρατηρεί κανείς είναι ότι πρόκειται για μία μικρή μητρική (δεν είναι full atx) και ενώ παρέχει ενσωματωμένα γραφικά, σας δίνει την δυνατότητα να παίξετε και Crossfire.

Βλέπουμε 4 slots για τις DDR3 Μνήμες, όπου τρέχουν σε dual channel μέχρι και 1866 MHz. Επίσης έχουμε 5 ολόκληρες SATA υποδοχές, όλες τους SATA 3

Γυρνάμε την μητρική στο πλάι και βλέπουμε το backpnel το οποίο θα το δούμε καλύτερα στην συνέχεια. Για την ώρα πάρτε μία γρήγορη γεύση.

Τέλος έχουμε την μητρική από την πάνω πλευρά της. Αυτό μας έκανε εντύπωση είναι οι λιγοστές φάσεις (μόλις 5) σε αντίθεση με την τάση που επικρατεί σήμερα να έχουν οι μητρικές τουλάχιστον 12.

Όπως βλέπετε ο επεξεργαστής δεν χρειάζεται καν 8πινη τροφοδοσία. Ένα μόλέξ με 4 pin του τροφοδοτικού αρκεί για να δώσει πνοή στο σύστημα.

Εδώ βλέπετε το jumperάκι για το Clear CMOS. Το μόνο που έχετε να κάνετε αν δείτε τα σκούρα, είναι να το βραχυκλώσετε μέ ένα κατσαβίδι.

Τι να πρωτό ζηλέψει κανείς. Η μητρική έχει μία υπερπληθώρα εισόδων και εξόδων, Για να την κάρτα γραφικών (ενσωματωμένη) υπάρχει VGA, DVI, HDMI και mini HDMI. Πραγματικά απίστευτο output για τα γραφικά που θα καλύψει ακόμα και τον πιο απαιτητικό και ιδιόρρυθμο χρήστη. Στην συνέχεια έχουμε κλασσικά πράγματα, USB3, USB 2, firewire, Ethernet και soundcard onboard.

Εδώ φαίνεται κάπως καλύτερα το CLRMOS αλλά και οι επιλογές βάση χρώματος για τα βύσματα του κουτιού. Πολύ όμορφη προσθήκη που βοηθάει στο να μην διαβάσει κάποιος καν το manual (δεν συνιστάται).

Αυτό το ολοκληρωμένο βρίσκεται κάτω από την ψύκτρα της Gigabyte. Η φωτογραφία έγινε με macro φακό για να δείτε την πλήρη λεπτομέρεια του κυκλώματος.Περισσότερες πληροφορίες για το Southbridge FCH μπορείτε να βρείτε διαβάζοντας την σελίδα "Νέο socket FM1 905 pins" του review.

Το ενσωματωμένο σύστημα της Radeon HD 6550D είναι μια αρκετά ελκυστική προσφορά, αλλά δεν βολεύει όλους. Έτσι, η AMD έκανε εφικτή την αναβάθμιση του επιταχυντή γραφικών μέσα στο APU με την χρήση της τεχνολογίας CrossFire. Σε αυτή την περίπτωση, αυτή η τεχνολογία λέγεται Dual Graphics και επιτρέπει την ένωση της ενσωματωμένης GPU με μία ξεχωριστή εξωτερική κάρτα γραφικών Radeon, δημιουργώντας έτσι μια διάταξη Crossfire.

Για περισσότερες πληροφορίες διαβάστε την σελίδα "Crossfire με ενσωματωμένη κάρτα" του review.

Εδώ βλέπετε τον επεξεργαστή μας. Κάπως μεγάλος η αλήθεια είναι με το πλήρες stepping του να αναγράφεται πάνω την ψύκτρα.

Το AMD A8-3850 διαθέτει 905 pins, τα οποία του είναι απαραίτητα για να κάνει όλα αυτά που υπόσχεται το Fusion.

Για εγκατάσταση εξωτερικής ψύκτρα (aftermarket) θα πρέπει να αφαιρέσεται το Backplate και το bracket της AMD.

Μετά την αφαιρεσή του μπορείτε να εγκαταστήσετε τον δικό σας εξοπλισμό για ψύξη. Εμείς, επιλέξαμε την ίδια καλή επιλογή που χρησιμοποιούμε εδώ και μήνες στα review μας, την Xigmatek Aegir.

Δυστυχώς το σύστημα συγκράτησης του επεξεργαστή είναι ... προβληματικό. Τα χρόνια που ο επεξεργαστής ξεκολλούσε μαζί την ψύκτρα έχουν περάσει ανεπιστρεπτεί και δεν θα θέλαμε να το δούμε να επαναλαμβάνεται. Κόκκινη κάρτα για το νέο socket, πραγματικά απαράδεκτο. Ευτυχώς δεν στράβωσε κάποιο πινάκι.

Ορίστε το σύστημά μας, έτοιμο για δοκιμές. Ήρθε λοιπόν η ώρα να δούμε τι κάνει αυτό το μωρό από επιδόσεις. Γυρίστε σελίδα και δέστε την ζώνη σας.

Επιτέλους, ήρθε η στιγμή να τρέξουμε μερικά benchmarks και να δούμε την πραγματική αξία της μητρικής.Όπως τονίσαμε και στην αρχή την παρουσίασης, σήμερα δεν θα έχουμε συγκρίσεις αλλά ένα preview των δυνατοτήτων της μητρικής. Παρακάτω σας παρουσιάζουμε το σύστημα δοκιμών:

Επεξεργαστές:
AMD A8-3850
AMD Brazos από την MSI
Intel Core i3-530
Intel Core i5-750
Intel Core i5-2500K (2nd Generation)
Intel Core i7-920

Μητρικές:
Gigabyte A75-UD2H (Socket FM1, AMD A75)
Gigabyte Z68 UD4 (LGA1155, Intel Z68 Express);
Gigabyte UD3R (LGA 1366)
MSI GD65 (LGA1156)
MSI E350IA-E45 Brazos

Μνήμες: 2 x 2 GB DDR3-1333 SDRAM 9-9-9-27-1T (G.Skill)

Κάρτες γραφικών:
AMD Radeon HD 6550 (ενσωματωμενη)
AMD Brazos E-350 (ενσωματωμενη)
Intel HD3000 (ενσωματωμενη)
AMD Radeon HD 6950

Σκληρός δίσκος: Western Digital 500GB Sata III.
Μονάδα ρεύματος: Corsair TX850W.
Λειτουργικό σύστημα: Microsoft Windows 7 SP1 Ultimate x64.

Drivers:
Intel Chipset Driver 9.2.0.1030;
Intel Management Engine Driver 7.1.10.1065;
Intel Rapid Storage Technology 10.5.0.1027;
Intel Graphics Media Accelerator 15.22.1.64.2361;
AMD Catalyst 11.6 Display Driver.

Τα benchmarks που χρησιμοποιήσαμε για τις δοκιμές μας ήταν τα ακόλουθα:

SiSoft Sandra Lite 2011b
AIDA64 (πρώην Everest)
Futuremark 3DMark Vantage
Futuremark PCMark 7
Futuremark 3DMark 11
Cinebench R11.5 64bit
Winrar 4.10
7-Zip Archiver
FRAPS
Διάφορα PC Games

Οι δοκιμές έγιναν με απόλυτη ακρίβεια στις μετρήσεις, καθώς τρέξαμε ούτε μία ούτε δύο... αλλά δέκα ολόκληρες φορές κάθε test βγάζοντας έτσι τον μέσο όρο της συνολικής απόδοσης του επεξεργαστή. Το τονίζουμε αυτό, τα αποτελέσματα μας είναι 100% έγκυρα. Ο στόχος μας ήταν και είναι να προσφέρουμε στους φίλους του Insomnia ένα review αντάξιο των ξένων sites που τόσα χρόνια εμπιστευόμαστε. Αυτό που ζητάμε από εσάς, είναι ένα ποιοτικό feedback, συμβουλές, προτάσεις αλλά και παρατηρήσεις τα οποία θα αποτελέσουν σημαντικό ρόλο στα μεταγενέστερα review.

Όλο και περισσότερος κόσμος μας ζητάει ένα screenshot από το δημοφιλέστερο πρόγραμμα για πληροφορίες γύρω από τον επεξεργαστή. Όπως βλέπετε σε idle πέφτει ο πολλαπλασιαστής στο 8 ενώ ρυθμίζεται αυτόματα το Bus Clock (βλέπουμε ότι αυξήθηκε στο 107 από το 100 MHz). Τετραπύρηνος με ενσωματωμένα γραφικά και χωρίς Level 3 cache.

To Dhrystone είναι ένα συνθετικό benchmark για επεξεργαστές το οποίο γράφτηκε από τον Reinhold P. Weicker το 1984, αλλά μέχρι και σήμερα, θεωρείται ένα πολύ ικανό benchmark το οποίο μπορεί να αποδώσει με μεγάλη ακρίβεια τις επιδόσεις ενός επεξεργαστή. Το αποτέλεσμα της μέτρησης, είναι μία τιμή η οποία δείχνει πόσες φορές εκτελείται το συγκεκριμένο πρόγραμμα μέσα σε 1 δευτερόλεπτο. Για παράδειγμα αν τρέξετε το Dhrystone στον επεξεργαστή σας και σας δώσει σαν αποτέλεσμα 50,2 GIPS (Giga Instructions Per Second), αυτό σημαίνει ότι ο επεξεργαστής σας μπορεί να τρέξει 50200 φορές το Dhrystone μέσα σ’ ένα δευτερόλεπτο. Συνεπώς, όσο πιο πολλές φορές προλάβει να εκτελεστεί το πρόγραμμα, τόσο πιο γρήγορος είναι ο επεξεργαστής. Η φιλοσοφία της μέτρησης που πραγματοποιεί έχει να κάνει με ακέραιους αριθμούς και είναι τόσο μικρό σαν πρόγραμμα που χωράει ακόμα και μέσα στην cache του επεξεργαστή (!), γι αυτό τα αποτελέσματα που μας παρέχει έχουν αρκετά έχουν μεγάλη ακρίβεια στο πραγματικό αντίκτυπο επιδόσεων του CPU.

[swf=640x548]http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/dhrystone.swf[/swf]

Για τις ανάγκες της δοκιμασίας, χρησιμοποιήσαμε το καινούριο SiSoft Sandra Lite 2011b το οποίο εμπεριέχει τόσο τις multi-threaded εκδόσεις του Dhrystone όσο και του Whetstone. Και τα δύο τεστ είναι 100% φτιαγμένα για να μετράνε τον επεξεργαστή, χωρίς να επηρεάζονται από άλλες παραμέτρους όπως πχ μνήμες RAM ή κάρτα γραφικών. Σε αντίθεση με το Dhrystone, το Whestone χρησιμοποιεί δεκαδικούς αριθμούς (GFLOPS – Giga Floating Operations Per Second), ωστόσο κάνει ακριβώς την ίδια δουλειά. Και τα δύο benchmarks θεωρούνται σαν ένας πολύ καλός δείκτης απόδοσης του επεξεργαστή, και λαμβάνονται σοβαρά υπόψη.

[swf=640x548]http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/whetstone.swf[/swf]

Οι CPU instructions που χρησιμοποιήθηκαν κατά την διάρκεια των δοκιμών ήταν iSSE 4.2 για Dhrystone και iSSE 3 για Whetstone.

Δεύτερο τεστ για σήμερα! Σας έχουμε ετοιμάσει ένα απλό και έξυπνο benchmark υπολογισμού πιθανοτήτων, εστιάζοντας την προσοχή του επεξεργαστή στην ικανότητά του να μαντεύει σωστά τις πιθανές λύσεις του κλασσικού προβλήματος της Βασίλισσας σε σκακιέρα 10 επί 10. Ο πιο γρήγορος επεξεργαστής είναι και ο νικητής, ωστόσο αν δύο επεξεργαστές είναι εξίσου γρήγοροι στην ίδια συχνότητα λειτουργίας, τότε θα κερδίσει αυτός που θα μαντέψει λιγότερες φορές λάθος από τον άλλον.

[swf=640x548]http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/cpuqueen.swf[/swf]

Το CPU Queen test χρησιμοποιεί οδηγίες για x86 σύστημα (όχι 64bit), και καταναλώνει λιγότερο από 1MB μνήμη RAM. Υποστηρίζεται από τεχνολογίες όπως είναι το Hper-Threading, multi-processor (SMP) εντάσσοντας τον εαυτό του στα multi-threading CPU Benchmarks με οδηγίες MMX, SSE2 και SSE3.

Οι επιδόσεις του Sandy Bridge είναι για μία ακόμα φορά εντυπωσιακές.

Το παλιό καλό Everest έχει μεταονομαστεί σε AIDA64 και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι όλων των CPU reviews ανά τον κόσμο. Συνεπώς δεν θα μπορούσε να λείπει από το δικό μας review. Δείτε τα αποτελέσματα στα test του:

[swf=640x548]http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/aida.swf[/swf]

Χρησιμοποίωντας το SiSoft Sandra τρέξαμε κάποια ενδιαφέρον benchmark σχετικά με την μνήμη RAM των παρακάτω συστημάτων. Όπως είπαμε είχαμε πρόβλημα με την μνήμη πάνω από τα 2000MHz στο overclocking, χωρίς όμως να φταίνε οι μνήμες για αυτό.

[swf=640x548]http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/memory.swf[/swf]

[page=Επιδόσεις στα 3D Mark]Παραδεχτείτε το, όλοι κρύβουμε ένα μικρό παιδί μέσα μας. Είτε παίζοντας Ναρκαλιευτή, είτε Assassin's Creed, ο υπολογιστής μπορεί να αντικαστήσει επάξια μία πρώτης τάξεως παιχνιδομηχανή, από Gameboy emulator μέχρι τα γραφικά ενός PlayStation3. Για να συμβεί αυτό, το μόνο που χρειάζεται είναι να φέρετε τους ανάλογους βαθμούς ώστε να πείσετε τον μπαμπά και την μαμά να βάλουν βαθυά το χέρι στην τσέπη και να σας αγοράσουν ως δώρο μία καινούρια δυνατή κάρτα γραφικών. Τι, νομίζετε πως δεν τα ξέρω ;

Τι γίνεται όμως όταν η νέα κάρτα γραφικών που αγοράσατε είναι πολύ πιο δυνατή από τον επεξεργαστή σας; Τότε έχουμε αυτό που λένε Bottleneck. Δηλαδή η κάρτα γραφικών μπορεί να αποδόσει ακόμα παραπάνω, αλλά οι δυνατότητες του επεξεργαστή την κρατάνε αρκετά χαμηλά και την περιορίζουν με αποτέλεσμα να μην την εκμεταλλεύεστε στο έπακρο των δυνατοτήτων της.

Αυτό ακριβώς θα δούμε στην παρακάτω μέτρηση, βάζοντας τον επεξεργαστή να κάνει δουλειές αλλών και συγκεκριμένα της κάρτας γραφικών. Όσο καλύτερα τα πάει, τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχει σε συνεργασία με την κάρτα γραφικών.

Κάνοντας μία αναδρομή στο παρελθόν το 3DMark 01 SE ήταν το πρώτο Benchmark που έτρεξα στον υπολογιστή μου. Παλιές καλές εποχές με TNT2 Riva 32MB (αθάνατη κάρτα), Voodoo 3 και άλλες πολλές κάρτες που άφησαν εποχή σαν τις αξιομνημόνευτες GeForce3 της NVIDIA. Καταλαβαίνετε λοιπόν, ότι η Futuremark έχει επενδύσει πάνω στον τομέα του stressing analysis των γραφικών, συνεπώς πρόκειται να δούμε ένα ενδιαφέρον αποτέλεσμα.

[swf=640x548]http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/11.swf[/swf]

Το 3DMark Vantage έχει αρκετά περισσότερα πράγματα που "κουράζουν" τον επεξεργαστή. Πράγματα τα οποία σίγουρα έχετε ακούσει και ίσως είναι γνωστά σε μερικούς, όπως εξομοίωση κανόνων που διέπουν κανόνες της Φυσικής (Physics), και Τεχνητή Νοημοσύνη (AI).

[swf=640x548]http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/Vantage.swf[/swf]

Πάμε παρακάτω . . .

Πρόκειται για ένα benchmark που τρέχουμε όλοι εν αγνοία μας καθημερινα αποσυμπιέζοντας και συμπιέζοντας δεκάδες αρχεία τόσο σε μορφή rar, ενώ παλαιότερα σε zip. Προσοχή, φίλοι μου: Τα αποτελέσματα δεν είναι απολύτως σχετικά με τον επεξεργαστή καθώς εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις μνήμες RAM του συστήματος. Θέλοντας λοιπόν να κρατήσουμε όσο το δυνατόν πιο συγκρίσιμα αποτελέσματα χρησιμοποιήσαμε την ίδια συχνότητα λειτουργίας 1333MHz.

[swf=640x548]

http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/winrar.swf[/swf]

Το mandel ή αλλιώς mandelbot είναι μια διάσημη μαθηματική φόρμουλα αναπαραγωγής fractal, δηλαδή γραφικά τα οποία όσο και να ζουμάρει κανείς αυτά αναπαράγονται διαρκώς στην οθόνη. Σίγουρα ο Llano έχει να δώσει αρκετά πράγματα στον χώρο της επεξεργασίας εικόνας όταν το software γίνει optimized σε IGPU cores.

[swf=640x548]http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/mandel.swf[/swf]

Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα...όσοι έχετε ασχοληθεί με μοντάζ, επεξεργασία βίντεο, σχεδίαση και animation, καταλαβένετε ακριβώς για τι πράγμα μιλάμε. Τα κορυφαία προγράμματα που χρησιμοποιούνται σήμερα πάνω στον τομέα είναι τα Cinema 4D, 3DS Max, Maya, Lightwave κ.α. Αυτό που θα δούμε σ'αυτή την δοκιμασία είναι πόσο δυνατός είναι ο Sandy Bridge για εσάς που εργάζεστε σε CGI pipeline.

Εμείς επιλέξαμε να δημιουργήσουμε 3D γραφικά κάνοντας render στο γνωστό Cinebench R11.5 το οποίο βασιζεται στην μηχανή του Cinema4D. Για όσους δε γνωρίζουν, πρόκειται για ένα πρόγραμμα το οποίο χρησιμοποιείται από μεγάλες παραγωγές, με πιο επιτυχημένες ταινίες τις Spiderman, StarWars, το Χρονικό της Νάρνια και άλλες...

... έτοιμοι για το τεστ ;

- Ένα ποπ-κορν παρακαλώ και μία coca-cola.

[swf=640x548]http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/cinebench.swf[/swf]

Τρέξαμε τον γνωστό H.264 encoder το οποίο δεν είναι παρά ένα απλό batch που μετατρέπει ένα αρχείο βίντεο σε κωδικοποίηση H.264 περνώντας δύο passes. Όλο και περισσότερος κόσμος φαίνεται να κάνει χρήση του ανοιχτού αυτού codec και συνεπώς δεν θα μπορούσε να λείπει από την δοκιμή μας.

[swf=640x548]http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/x264.swf[/swf]

Αργήσαμε; Ίσως λίγο, αλλά μην ξεχνάτε ότι πρόκειται για ένα review επεξεργαστή και όχι κάρτας γραφικών. Ωστόσο δεν σας κρύβουμε ότι τα PC Games είναι ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας που ωθεί πολλούς από εμάς να κάνουμε αναβάθμιση και φυσικά δεν θα μπορούσαν να λείπουν από το review μας.

Γνωρίστε το Frame Per Second - FPS

<30 FPS Δεν μπορείτε να το παίξετε

30 - 40 FPS Παίζεται, αλλά είναι στο όριο

40 - 60 FPS Ικανοποιητικό, χωρίς προβλήματα

>60 FPS Τέρμα τα γκάζια! Η απόλυτη εμπειρία

Πάμε όμως να δούμε μερικά σύγχρονα παιχνίδια χρησιμοποιώντας μόνο τα ενσωματωμένα γραφικά.

[swf=780x668]http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/gaming.swf[/swf]

Το PC Mark και η τελευταία του πιο πρόσφατη έκδοση ήρθαν για να μείνουν στις μετρήσεις μας. Είναι ένα εργαλείο το οποίο σας παρέχει πληροφορίες για την επίδοση του υπολογιστή σε καθημερινά tasks, όπως μουσική, ταινίες, word, internet, gaming κ.α. Συνεπώς δώσαμε μεγάλη βαρύτητα και εκτελέσαμε την πλήρη σουίτα των δοκιμών του.

[swf=780x668]http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/pcmark.swf[/swf]

Τα προβλήματα είναι πολλά για την πλατφόρμα Llano η οποία δείχνει παιδικές ασθένειες του Fusion και τον BIOS των μητρικών. Η μητρική μας είχε από όλα ... Συγκεκριμένα όταν δοκιμάσαμε να ανεβάσουμε το Base Clock πάνω από τα 130 MHz είχαμε το εξής πρόβλημα . . .

Βάζοντας μία εξωτερική κάρτα γραφικών και απενεργοποιώντας την εσωτερική 6550D το πρόβλημα λύθηκε, αλλά εξαφανίστηκαν τα SATA και οι USB 3.0 . Ως αποτελεσμα το σύστημα να μην βλέπει τον δίσκο εγκατασταση των Windows και να χρειάζεται Clear CMOS για να επανέλθει. Η AMD μας τόνισε ότι είναι καλύτερο να αποφύγουμε την περιοχή 115 MHz --- 130 MHz . Αν θέλετε να κλοκάρετε πάνω από 115 MHz τότε να πάτε απευθείας στα 135 MHz όπου απο κει και πέρα δεν θα έχετε το πρόβλημα με τα SATA και τα USB. Φυσικά εκεί θα έχετε άλλα προβλήματα όμως που έχουν να κάνουν με την ευστάθεια του συστήματος.

Αλήθεια γιατί μιλάμε για Base Clock την στιγμή που μας επιτρέπεται να πειράξουμε τον πολλαπλασιαστή; Μπαίνουμε στο BIOS βάζουμε 47x107 και πιάνουμε σαν κύιροι τα 5GHz μας. Χαααα, αμ δε... Οι Llano είναι κλειδωμένοι με τον max multiplier να είναι 29. Ακόμα και αν θέσετε μεγαλύτερο πολλαπλασιαστή στο BIOS, ακόμα και αν το διαβάζει το CPU-Z, ο πραγματικός σας πολλαπλασιαστής θα είναι x29 και όχι αυτός που ορίσατε. Καλή παγίδα λοιπόν για το BIOS της Gigabyte.

Το overclocking που πετύχαμε και συμπεριλάβαμε στις μετρήσεις μας ήταν τα 3.45 GHz χωρίς να θέλουμε να ζορίσουμε περισσότερο τον επεξεργαστή. Αν θέλετε την αποψή μου, δεν αξίζει το overclocking του Llano. Οι επιδόσεις που θα κερδίσετε δεν είναι τίποτα μπροστά στην αστάθεια του συστήματος.

Ένας ακόμα λόγος για την απόδειξη του κακού overclockability είναι ότι ο επεξεργαστής δεν υπερχρονίζεται μόνος του πάνω από την συχνότητα των 2.9 GHz -- δηλαδή δεν έχει κάτι σαν το αντίστοιχο Turbo των Sandy Bridge. Αυτό που κάνει είναι να δουλεύει idle στα 800MHz και μόλις βρει τα σκούρα να κλοκάρει στα default 2.9 GHz.

Τι είναι ηλεκτρική ισχύς και πόσοι μπορούν να απαντήσουν με σιγουριά την ερώτηση αυτή; Αν δεν έχετε ήδη σηκώσει το χέρι σας, σας συνιστούμε να ρίξετε μια ματιά στο wiki του insomnia για να εξοικειωθείτε περισσότερο με το θέμα.

Ο Llanno τα πάει αρκετά καλά αν αναλογιστεί κανείς τις δυνατότητες τις κάρτα γραφικών που κρύβει στο εσωτερικό του.

[swf=780x668]http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/watt_liano.swf[/swf]

[swf=780x668]http://imagesreviews.s3.amazonaws.com/motherboards/Llano/diagrammata/watt_xoris_karta.swf[/swf]

Φυσικά δοκιμάσαμε διάφορες ταινίες και όχι μόνο μία. Ο Player ήταν ο κλασσικός Media Player Classic, της Gabest. Ελαφρής, εύκολο interface και παίζει τα πάντα. Ο Llano έκανε εξαιρετική χρήση των 4 threads χωρίς να ζοριστεί ούτε ένα δευτερόλεπτο. Δείτε παρακάτωτο γράφημα του Llano και του Brazos στην ταινία μικρού μήκους Big Buck Bunny σε 1080p. Η διαφορά του δείχνει άνετα την ανωτερότητα της νέας πλατφόρμας Fusion.

Να σημειώσουμε ότι δουλεύει άψογα με το XMBC και σε Linux χωρίς πρόβλημα drivers.

Ένα ακόμα καλοκαιρινό review του Insomnia έφτασε στο τέλος του. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα που έχουμε την χαρά να σας παρουσίαζουμε πρώτοι στην Ελλάδα το review το Llano αφού τα πρώτα benchmarks κυκλοφόρισαν μόλις πριν λίγες μέρες στο διαδίκτυο.

Η πλατφόρμα Llano και ο επεξεργαστής είναι πραγματικά στολίδι για mainstream desktop PC. Με απλά λόγια καταφέρνει να ενσωματώσει μία άψογη εμπειρία internet browsing, ταινίες και μουσικής, χωρίς όμως να καθιστά κανένα σύγχρονο παιχνίδι unplayable. Το Llano αποτελεί ότι πιο σύγχρονο υπάρχει από πλευράς ενσωματωμένων γραφικών, ανεβάζοντας τον πήχη και ξεπερνώντας της γραφικές επιδόσεις της Intel και των Sandy Bridge. Ο στόχος της AMD ήταν να νικήσει τον Core i3 και τα κατάφερε πλήρως να βγει νικήτρια από αυτή την μάχη.

Η καταναλώση θα μπορούσε να τα πάει καλύτερα, και τα προβλήματα στο BIOS overlocking με τις θύρες SATA και USB3.0 δείχνουν μία εικόνα ανέτοιμης πλατφόρμας. Ας μην αδικούμε όμως το προϊόν από μία κακή εκδοχή της Gigabyte. Είμαι σίγουρος ότι είναι θέμα χρόνου να βγει καινούριο BIOS που θα λύνει όλες αυτές τις παιδικές ασθένειες της πλατφόρμας.

Ναι λοιπόν, η AMD μπαίνει δυνατά στο παιχνίδι και προβλέπεται μία σκληρή μάχη στην αγορά των mainstream desktops. Πραγματικά δεν βρίσκω ούτε έναν λόγο να μην προτιμήσει κάποιος τον Llano την στιγμή όπου τα οικονομικά του καθενός μας δεν είναι σε θέση για σπατάλες. Εξίσου εντυπωσιακή αναμένεται η είσοδός του στα νέα laptops.

Θετικά: