Βασικές αιτίες βλάβης του λάπτοπ και πρόληψη

[karatzovas]

Στους περισσότερους από εμάς έχει τύχει στο παρελθόν να έχουμε στα χέρια μας ένα λάπτοπ, το οποίο κάποια στιγμή υπέστη κάποια βλάβη στο hardware.

Μπήκαμε τότε στη διαδικασία αναζήτησης της βλάβης ή αποστολής του σε κάποιο κατάστημα επισκευής.

Διαπιστώνουμε πολλές φορές ότι η βλάβη έχει προκύψει μετά από αμέλεια μας.

Συγκεκριμένα οι πιο συνηθισμένες βλάβες σε ένα λάπτοπ είναι οι παρακάτω:

1. Σπάσιμο πλαστικών ή μεντεσέ.

2. Σπάσιμο οθόνης.

3. Βλάβη στο καλώδιο του τροφοδοτικού ή στο DC jack.

4. Βλάβη στον σκληρό δίσκο.

5. Βλάβη μητρικής ή πληκτρολογίου από πτώση υγρού (συνήθως καφέ).

6. Βλάβη στη μητρική από υπερθέρμανση.

7. Βλάβη στο τροφοδοτικό ή στη μητρική από πρόβλημα τροφοδοσίας (υπέρταση).

Και πολλές άλλες, που όπως καταλαβαίνεται δεν είναι δυνατόν να απαριθμηθούν.

Από τις πιο πάνω βλάβες οι περισσότερες οφείλονται σε απερισκεψία μας.

Για τα σπασίματα (οθόνης, μεντεσέδων, πλαστικών), ούτε λόγος για την υπαιτιότητα μας. Πόσες φορές δεν κοιμήθηκε κάποιος αγκαλιά με το λάπτοπ και τις πρώτες πρωινές ώρες ξύπνησε από ένα δυνατό θόρυβο από την πτώση του λαπτοπ.

Για το καλώδιο και το DC jack επίσης φταίει ο χρήστης, ο οποίος τσακίζει το καλώδιο άγαρμπα, είτε κατά την τοποθέτηση του τροφοδοτικού στο σάκο, είτε κατά τη χρήση, με τον τρόπο που το τοποθετεί στο χώρο.

Ο σκληρός δίσκος είναι μια συσκευή που παθαίνει ζημία καθαρά λόγω άγνοιας του τρόπου λειτουργίας του από τον χρήστη. Η αναφορά μου βέβαια αφορά τους μηχανικούς σκληρούς δίσκους (HDD) και όχι τους Solid State (SSD). Ο σκληρός αποτελείται από έναν (ή περισσότερους) μαγνητικό δίσκο σαν το CD ή το βινύλιο (για όσους το θυμούνται ή για όσους το είδαν σε καταστήματα τώρα τελευταία - έγινε πάλι της μόδας), ο οποίος περιστρέφεται συνεχώς. Επί του δίσκου, κάθε φορά που γίνεται αναζήτηση ή μεταφορά δεδομένων κινείται η κεφαλή ανάγνωσης, σε μικρή απόσταση από το μαγνητικό δίσκο. Στην περίπτωση λοιπόν που μετακινούμε το λάπτοπ και ταυτόχρονα γίνεται ανάγνωσή ή αναζήτηση δεδομένων από την κεφαλή, υπάρχει κίνδυνος να υποστεί ζημία (γρατσουνιά) η μαγνητική επιφάνεια, οπότε αρχίζουν τα προβλήματα με τα bad sectors. Βέβαια τα bad sectors δεν οφείλονται πάντα σε αυτή τη διαδικασία. Επίσης οι εταιρίες κατασκευής σκληρών δίσκων έχουν προβλέψει να τοποθετήσουν μηχανισμούς που προστατεύουν τον σκληρό δίσκο από την πρόκληση ζημίας στη μαγνητική επιφάνεια σε περίπτωση μετακίνησης (παύει η διαδικασία ανάγνωσης-αναζήτησης). Σίγουρα πολλές φορές η βλάβη στον σκληρό δίσκο προέρχεται από αστοχία υλικού ή από την πολυκαιρία, παρόλα αυτά συνηθισμένη αιτία βλάβης του σκληρού είναι οι απρόσεκτες μετακινήσεις του λάπτοπ εν ώρα λειτουργίας.

Η χρήση υγρών περιμετρικά του λάπτοπ είναι επίσης μια απερισκεψία, καθώς με μια λάθος κίνηση, με ένα σπρώξιμο βιβλίου, με ένα τράβηγμα ενός καλώδιου, την αφαίρεση του USB Flash drive επέρχεται η πτώση του ωραίου καφέ μας πάνω στο λάπτοπ. Το αποτέλεσμα; Στην καλύτερη περίπτωση τα πάντα είναι λειτουργικά, απλά θα παιδευόμαστε να καθαρίσουμε το λάπτοπ και ιδίως το πληκτρολόγιο από το υγρό, ενώ στη χειρότερη θα έχουμε μια υπέροχη καμένη πλην όμως χορτάτη σε καφέ μητρική.

Θα ήθελα να σταθώ ιδιαίτερα, μετά από τη βλάβη του σκληρού, στην πρόκληση βλάβης στη μητρική από υπερθέρμανση. Και αυτή η αιτία οφείλεται τις περισσότερες φορές σε άγνοια του χρήστη. Συγκεκριμένα το ενδεχόμενο να πάθει ζημία το λάπτοπ από υπερθέρμανση μπορεί να συμβεί όταν:

1. Χρησιμοποιούμε το λαπτοπ πάνω σε μαλακές επιφάνειες (μαξιλάρια, κουβέρτες, κρεβάτια, στα πόδια μας κτλ), οπότε με αυτό τον τρόπο φράσσονται οι είσοδοι του αέρα στο σύστημα ψύξης, αρχίζει να αυξάνεται η θερμοκρασία στον επεξεργαστή, στο chipset και στα κυκλώματα τροφοδοσίας της μητρικής, στην κάρτα γραφικών και κάποια στιγμή έχρεται το αντίστοιχο κύκλωμα και καίγεται. Πολύ κόσμος γνωρίζει ότι ο επεξεργαστής έχει κύκλωμα που το προστατεύει από την υπερθέρμανση μειόνοντας τη συχνότητα λειτουργίας του, την τάση τροφοδοσίας και τελικά μπορεί να παύει τελείως τη λειτουργία του λάπτοπ.

2. Χρησιμοποιούμε το λαπτοπ για πολλές ώρες σε βαριά χρήση (παιχνίδια στο FB, παιχνίδια, προβολή video στο youtube κτλ). Στην περίπτωση αυτά να θυμόμαστε ότι πλην ελαχίστων εξαιρέσεων τα λαπτοπ δεν έχουν φτιαχτεί για να παίζουμε παιχνίδια. Επίσης να θυμόμαστε ότι λόγω του περιορισμού του όγκου των λάπτοπ, τα συστήματα ψύξης είναι τέτοια ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες του λαπτοπ, αλλά για κοινή-συνηθισμένη χρήση και όχι για ακρότητες (36 βαθμοί δωματίου και 4 ώρες παιχνίδι).

3. Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι το σύστημα ψύξης του λάπτοπ χρειάζεται περιοδικά καθαρισμό, ώστε να αφαιρέσουμε μέσα από τον αανεμιστήρα και τις γρίλιες της ψύχτρας τη σκόνια, τα χνούδια και γενικώς τα ξένα αντικείμενα. Σύνηθες είναι να πηγαίνουμε το λαπτοπ σε τεχνικό γιατί δεν λειτουργεί και τελικά να μας δείχνει ένα σύστημα ψύξης φραγμένο από σκόνες, χνούδια και τρίχες. Θα πρέπει λοιπόν να καθαρίζουμε το σύστημα ψύξης του λάπτοπ μία φορά το χρόνο (ανάλογα βέβαια και με τη χρήση). Πολλές φορές, και ειδικά  στα καινούρια λάπτοπ, αυτός ο καθαρισμός δεν μπορεί να γίνει από εμάς, αλλά από τεχνικό.

4. Επίσης να έχουμε το νου μας ότι όταν θέτουμε το λάπτοπ σε λειτουργία πρέπει να ακούσουμε για λίγα δευτερόλεπτα τον ανεμιστήρα του λάπτοπ να περιστρέφεται στο μέγιστο των στροφών λειτουργίας και κατόπιν να πάψει να ακούγεται. Αν δεν γίνει αυτό, τότε το πιο πιθανό είναι να υπάρχει πρόβλημα με τον ανεμιστήρα. Πολλές φορές από τις σκόνες, σφίγγει ο άξονας περιστροφής και σταματά να λειτουργεί.

Η βλάβη από υπέρταση είναι βέβαια κάτι που δεν μπορεί να προβλεφθεί, πλην όμως καλό είναι σε περίπτωση που στην περιοχή μας επικρατούν ακραίες καιρικές συνθήκες με κεραυνούς και ισχυρές βροχοπτώσεις, οπότε υπάρχει κίνδυνος πτώσης κεραυνού ή διακοπής ρεύματος, καλό είναι να θέτουμε το τροφοδοτικό του λάπτοπ εκτός δικτύου.

 

Εδώ θα ήθελα να επισημάνω τον τρόπο χρήσης της μπαταρίας του λάπτοπ. Πολλοί παραπονιούνται ότι η μπαταρία τους αν και ελάχιστα δουλεμένη δεν κρατάει πλέον αρκετό φορτίο. Στην ερώτηση πως τη χρησιμοποιούσε η απάντηση ήταν πως την είχε αποσυνδέσει από το λάπτοπ και την είχε στην τσάντα μεταφοράς. Η διάρκεια ζωής της μπαταρίας του λάπτοπ σίγουρα είναι θέμα ποιότητας κατασκευής (ο κάθε κατασκευαστής λάπτοπ επιλέγει τι ποιότητα θα χρησιμοποιήσει με το ανάλογο κόστος), παρόλα αυτά είναι και αποτέλεσμα του τρόπου χρήσης. Μπαταρία που είναι αποσυνδεμένη από το λάπτοπ και τοποθετείται σε αυτό μια φορά το χρόνο, το πιο πιθανό είναι να διαρκέσει 1-2 χρόνια. Η μπαταρία πρέπει να είναι στο λάπτοπ, ώστε να είναι συνεχώς σε τάση. Ταυτόχρονα προστατεύει και τα δεδομένα μας, καθώς σε μια πτώση τάσης, το λάπτοπ θα πάρει ρεύμα από τη μπαταρία και δεν θα κλείσει. Τη μπαταρία πρέπει να την αποφορτίζουμε πλήρως (στο 2-3%) ανά 2 μήνες και κατόπιν να τη φορτίζουμε πλήρως χωρίς διακοπές. Οι μπαταρίες φτιάχνονται με συγκεκριμένο αριθμό φορτίσεων (κάποιοι αναφέρουν πως ο αριθμός αυτός είναι 1000 φορτίσεις). Μια φόρτιση για τη μπαταρία είναι και η φόρτιση της από το 3% στο 100%, και από το 95% στο 100% και από το 10% στο 20%. Οπότε καταλαβαίνεται πως καλό είναι όταν φορτίζουμε τη μπαταρία να μη διακόπτουμε τη φόρτιση της. Όταν η μπαταρία είναι στο 80% να τη χρησιμοποιούμε κι άλλο μέχρι το 2-5% και τότε να τη φορτίσουμε και αυτό να αποτελεί τη φόρτιση του μήνα που προανέφερα.

Επίσης να θυμόμαστε ότι η μητρική του λαπτοπ διαθέτει μια μπαταρία για να κρατά τις ρυθμίσεις του BIOS-UEFI. Αν έχουμε αφερέσει τη μπαταρία του λάπτοπ και το λάπτοπ είναι εκτός τροφοδοτικού, τότε καταναλώνεται η μπαταρία που ανέφερα πιο πάνω της μητρικής. Η αλλαγή αυτής της μπαταρίας συνήθως χρειάζεται αποσυναρμολόγηση του λάπτοπ. Επίσης πολλές φορές δεν είναι η κοινή μπαταρία όλων των μητρικών CR2032, αλλά κάποια ιδιαίτερη που βρίσκεται δύσκολα, καλά στη μητρική με κολλητήρι ή έχει τη δική της καλωδίωση.

 

Σίγουρα δεν μπορώ να καλύψω το σύνολο, σίγουρα κάποιοι ξέρουν ακόμα περισσότερα. Σίγουρα πάντως αυτά που αναφέρονται παραπάνω είναι συνηθισμένες καταστάσεις και αληθή.