Delid it Now! [The Delidded Topic]

[Heatspreader]

Ανοίγω αυτό το Topic μιας πλησιάζει καλοκαίρι και φαντάζομαι πως όλο και περισσότεροι κάτοχοι Intel θα ξεκαπακώσουν (Delid) το CPU τους. Σίγουρα κάποιοι το σκέφτονται.

 

Πριν πω τις εμπειρίες μου, θα ήθελα να κάνω μια εισαγωγή σχετικά με τα Intel CPU.

Καταρχάς για να κάνεις Overclock έναν Intel CPU και ταυτόχρονα να είσαι εντός θερμικών προδιαγραφών πρέπει να κάνεις Delid. Σε περίπτωση που κάποιος έχει μάλιστα i7 ή i3 (παλαιότερης γενιάς προφανώς), δηλαδή κάνει χρήση Hyperthreading, τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα.

Οι θερμικές προδιαγραφές είναι συγκεκριμένες. Από εκεί και πέρα ο καθένας μπορεί να αισθάνεται καλά και μακριά από αυτές. Κάποιοι λένε για παράδειγμα «εγώ δεν θα τρέξω Small FFTs Prime γιατί δεν είναι ρεαλιστικό». Δεκτό. Σίγουρα όμως το να λέει κάποιος «εγώ σε παιχνίδι δεν ξεπερνάω τους 70C» δεν έχει να λέει τίποτα. Σε ποιο παιχνίδι, με τι Settings, σε ποιο σημείο, κλπ. Γι' αυτόν τον λόγο έχουμε τα εργαλεία τα οποία αποτελούν μία βάση, έναν κανόνα για να μπορούμε να μιλάμε την ίδια γλώσσα.

Μερικά από αυτά τα εργαλεία
 

Αναφορά σε κείμενο

TDP% ... Thermal Test - Steady Workload

129% ... Prime95 v27.7 through v29.4 - Small FFT’s (AVX)
105% … PowerMAX v1.00.1 - CPU - SSE
101% <-- Prime95 v26.6 - Small FFT’s
89% ... HeavyLoad v3.4.0.234 - Stress CPU
87% ... FurMark v1.19.1.0 - CPU Burner
78% ... CPU-Z v1.84.0 - Bench - Stress CPU
66% ... AIDA64 v5.97.4600 - System Stability Test - Stress CPU

TDP% ... Stability Test - Fluctuating Workload (Peak)

123% ... OCCT v4.5.1 - CPU: OCCT (AVX)
118% ... LinX v0.6.5 - Default
116% ... IntelBurn Test v2.54 - High    
113% ... OCCT v4.5.1 - CPU: Linpack (AVX)
110% ... AIDA64 v5.97.4600 - System Stability Test - Stress FPU
99% <-- Asus RealBench v2.56 - Stress Test (AVX)
97% ... Intel Processor Diagnostic Tool v4.1.0.24 - Default
94% ... Sandra 2017.09.24.41 - Burn in - Processor Tests
92% ... CineBench v15.0 - CPU - Render Test
79% ... Intel Extreme Tuning Utility v6.4.1.15 - CPU Stress Test

Για 'μένα και γι' αυτούς που είναι ψυχαναγκαστικοί, θεωρώ πως πάντα πρέπει να κοιτάμε το χειρότερο σενάριο. Να έχουμε αφήσει αρκετά περιθώρια δηλαδή και να μην παίζουμε στην κόψη του ξυραφιού. Έτσι θα έχουμε ένα σταθερό και περιποιημένο σύστημα.

Για παράδειγμα αν θέλουμε το CPU μας να μην ξεπερνάει τους 85C, Θα πρέπει να κάνουμε τις απαραίτητες ρυθμίσεις ώστε να είμαστε αρκετά πίσω από το όριο αυτό. Μην ξεχνάμε ότι μέσα στο κουτί εκτός από το CPU, υπάρχουν και άλλα εξαρτήματα που βγάζουν ζέστη, όπως η κάρτα γραφικών. Έτσι σε περίπτωση συνεχούς φορτίου σε αυτήν και σε συνδυασμό με ένα αρκετά απαιτητικό φορτίο στον επεξεργαστή μπορεί να φτάσουμε τις θερμοκρασίες που προηγουμένως μας φαίνονταν μη ρεαλιστικές ή τέλος πάντων κοντά σε αυτές.

Τέλος νομίζω πως εκτός από τις επιδόσεις, υπάρχουν για πολλούς και άλλα σημαντικά πράγματα όπως η ησυχία.

Αναλυτικότερα για τις θερμοκρασίες των Intel CPU θα δείτε εδώ.

 

Οι περισσότεροι σίγουρα θα τα γνωρίζετε τα παρακάτω, αλλά τα γράφω για εκείνους που δεν γνωρίζουν. 

 

Το Delid βελτιώνει τις θερμοκρασίες του CPU δραματικά, για δύο λόγους:

1) Τοποθετείται καλύτερο θερμοαγώγιμο υλικό (TIM) μεταξύ του die και του heatspreader, όπως για παράδειγμα Liquid Metal.

2) Μικραίνει η απόσταση μεταξύ die και heatspreader λόγω ότι αφαιρείται η εργοστασιακή σιλικόνη που λειτουργεί σαν φλάντζα μεταξύ τους.

Εδώ να ξεκαθαρίσουμε το εξής: Όταν το TIM είναι κακό, ότι ψύξη και να βάλουμε στον επεξεργαστή θα δούμε ελάχιστες διαφορές στη θερμοκρασία του. Αυτό προκύπτει από κάτι πολύ απλό. Αν το TIM δεν είναι ικανό να μεταφέρει αρκετά γρήγορα την θερμότητα από το die στο heatspreader, στο οποίο πατάει η ψυκτική μας λύση, η ψύκτρα μας δεν έχει με τη σειρά της να μεταφέρει κάτι. Είναι σαν να έχουμε ανοίξει τη βρύση και να περιμένουμε να τρέξει νερό χωρίς να έχουμε νερό.

Η θερμοκρασία ωστόσο δεν έχει να κάνει μόνο με την τάση λειτουργίας του CPU και το TIM στο εσωτερικό του. Έχει να κάνει μεταξύ άλλων και με την συχνότητα λειτουργίας, το σετ εντολών που εκτελούνται, με το Hyperthreading, κλπ. Έχει επίσης να κάνει με το πόσο αποδοτικά είναι τα VRMs της μητρικής! Ένα αποδοτικό σύστημα τροφοδοσίας, θα κάνει μικρότερα spikes για να κρατήσει την επιθυμητή τάση και κατ' επέκταση θα έχουμε μικρότερα Spikes στην θερμοκρασία.
(Γι' αυτό δεν κοιτάμε μόνο τα Max Temps, αλλά και τα Current - Γενικά κοιτάμε τα πάντα και τα παρατηρούμε όλα με προσοχή)

Τα συστήματα τροφοδοσίας (VRM) σε Z370 Motherboards στον παρακάτω πίνακα. 
Όπως βλέπουμε, στο πάνω μέρος στο Top Tier των μητρικών θα βρούμε αποδοτικότερα VRMs.

 

Στο θέμα μας τώρα. Καταρχάς να αναδιατυπώσω πως το Delid «βελτιώνει τις θερμοκρασίες» που έγραψα προηγουμένως. Δεν τις βελτιώνει, απλά διορθώνει ένα κατασκευαστικό λάθος που συνηθίζει να κάνει η Intel τα τελευταία χρόνια στους επεξεργαστές της.

Διαβάζοντας πολλούς οδηγούς και αναλύσεις και βλέποντας αρκετά Video στο Youtube, αισθάνθηκα ασφαλής χρησιμοποιώντας το εργαλείο της Rockit Cool. Έπεσε στα χέρια μου η πιο παλιά έκδοση σε άσπρο χρώμα που φαίνεται και στο Video παρακάτω.

Σίγουρα υπάρχουν πολλές επιλογές ωστόσο, εξίσου ασφαλείς.

Τι θα χρειαστείτε:

1) Delid Tool (Φυσικά να κάνει και Relid)

2) Θερμοαγώγιμη πάστα. Κατά τη γνώμη μου αν είναι να μπείτε στη διαδικασία καλύτερα να χρησιμοποιήσετε Liquid Metal, καθώς οι διαφορές είναι αρκετά μεγάλες όπως μπορείτε να δείτε εδώ.

3) Σιλικόνη. Εγώ χρησιμοποίησα Ultra Copper (δεν είναι αγώγιμη), αλλά καλύτερα να προτιμήσετε κάποια που να είναι μαύρη. Δεν θα φαίνεται ότι έχει γίνει Delid και έτσι δεν θα χάσετε και την εγγύηση ενδεχομένως.

4) Χαρτοταινία για να βάλετε στο PCB αφήνοντας μόνο το die εκτεθειμένο.

5) Οινόπνευμα (καλύτερα μπλε και όχι κάποια λοσιόν καθώς συχνά έχουν ενυδατικά συστατικά)

6) Κάποιο πλαστικό τύπου πένας για να ξύσετε την υπάρχουσα σιλικόνη όπως αυτό.

7) Ένα πινέλο για να καθαρίζετε πάνω από το CPU τα κομμάτια της σιλικόνης που αφαιρείτε.

8) Μπατονέτα ώστε να απλώσετε με προσοχή το Liquid Metal.

 

Δεν έκανα κάποιο Video, καθώς υπάρχουν πάρα πολλά με μία γρήγορη αναζήτηση. Θα προτείνω ένα όμως κάνοντας κάποιες γενικές παρατηρήσεις:

1) Καταρχάς θα πρέπει να βάλετε χαρτοταινία όπως έκανα εγώ και αρκετοί άλλοι βεβαίως. Μάλιστα ένα ελάχιστα μικρό κομμάτι τις χαρτοταινίας θα πρέπει να πατάει στο die και όχι κάτω από αυτό. Ίσα ίσα ώστε να είμαστε σίγουροι πως δεν θα απλώσει τόσο η πάστα και θα φτάσει στις επαφές.

2) Πρέπει να προσέξετε να βάλετε πάρα πολύ μικρή ποσότητα Liquid Metal όπως φαίνεται στο Video. Θα δείτε πως κατά το άπλωμα, θα καλύψει άνετα το die.

3) Μην χρησιμοποιήσετε αιχμηρά αντικείμενα  για να καθαρίσετε τι σιλικόνη από το PCB του επεξεργαστή, όπως κοπίδι. Δεν χρειάζεται δύναμη και γρήγορες κινήσεις. Αφαιρέστε την σιλικόνη τόσο ώστε να μην έχει δόντι. Το να μείνει λίγο χρώμα πάνω στο PCB δεν πειράζει.

4) Δεν υπάρχει λόγος να βάλετε Liquid Metal και στο heatspreader. Η ποσότητα που έχετε βάλει στο die είναι αρκετή. Διαφορετικά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η Liquid Metal να φτάσει στις επαφές. Αν θέλετε μπορείτε να βάλετε μία μικρή ποσότητα σιλικόνης στις επαφές δίπλα στο die αφού προηγουμένως είστε σίγουροι πως δεν είναι ηλεκτρικά αγώγιμη. Εγώ δεν το έκανα, αλλά κάποιοι το κάνουν.

5) Δεν χρειάζεται μεγάλη ποσότητα σιλικόνης. Ίσα ίσα να «βάψετε» το κάτω μέρος του heatspreader περιμετρικά, χωρίς η ποσότητα να είναι τέτοια που να έχει «ψωμί». Θα δείτε πως όσο λιγότερο βάλετε με το που κάνετε Relid θα κάτσει σαν εργοστασιακή με την σιλικόνη ίσα να φαίνεται γύρω από το heatspreader.

6) Κατά το Relid δεν χρειάζεται αν σφίξετε με πολλή δύναμη το καπάκι. Βιδώστε το τόσο μέχρι που να σταματήσει και ένα τσακ παραπάνω.

7) Καλό είναι να την αφήσετε να στεγνώσει για τουλάχιστον 3 με 4 ώρες. Ναι, ξέρω είναι δύσκολο. Εγώ τοποθέτησα το CPU στη μία ώρα. Δεν δοκίμασα να το βγάλω με το χέρι. Κρατώντας το πάντως από το PCB, το heatspreader δεν έφευγε.

8) Όταν τελειώσετε, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν υπολείμματα σιλικόνης ή θερμοαγώγιμης πάστας (Liquid Metal) στις επαφές του CPU, στο heatspreader, στα χέρια σας, κλπ. 

9) Καλού κακού κατά την τοποθέτηση στο Socket, επειδή ο λεβιές ασφάλειας σέρνει το μεταλλικό κάλυμμα που κρατάει το CPU πάνω σε αυτό, κρατάτε με το χέρι σας το heatspreader χωρίς να εφαρμόζετε μεγάλη πίεση και ασφαλίστε. 

Τα πράγματα είναι πολύ απλά γενικά, απλά επισήμανα κάποια σημεία για όσους τα σκέφτονται όπως έκανα και εγώ.

Τα αποτελέσματα παρακάτω. Όλα Default με την υψηλή ομολογουμένως τάση που δίνουν κάποιες μητρικές.

Prime 95 AVX Small ffts.

Αριστερά το πριν και αριστερά το μετά. Το CPU άλλαξε εντελώς. Πλέον μπορώ να παίξω άνετα μαζί του, να benchάρω στα 5GHz και παραπάνω χωρίς οι θερμοκρασίες να χτυπάνε τριψήφια νούμερα. Μάλιστα το Τεστ αριστερά το έτρεξα για λιγότερη ώρα καθώς δεν ήθελα να ταλαιπωρήσω το CPU μου.

 

Καλή επιτυχία!!!!

Επεξ/σία 1 Μαΐου 2018 από Heatspreader

[narta]

Για να προστατεύσει κάποιος το pcb/capacitors γύρω από το die αν χρησιμοποιήσει lm/thermal grizzly μπορεί να το περάσει με βερνίκι νυχιών διάφανο.

[Heybro]

Άψογο το θέμα και όσα έγραψες σίγουρα θα βοηθήσουν πολλούς. 180watt τραβάει στο prime95 στα πόσα ghz και Volt είσαι? Μέχρι 140 έχω δει στα 5 σε Intel burn test τραβάει 40 παραπάνω το prime? Εξαιρετικές θερμοκρασίες μετά το delid. 

Επεξ/σία 1 Μαΐου 2018 από Heybro

[Zaknafein]

Prime 95 Small FFTs με AVX είναι power virus. Στα 5.0 / 1.335v είδα 180w και 90φεύγα VRMs, οπότε το έκοψα. CPU στα 75° βέβαια.

To αντίστοιχο σε Corona είναι ~125w και 61° στην CPU (140w & 81° πριν το delid).

[Heybro]

Μόλις τώρα, Zaknafein είπε

Prime 95 Small FFTs με AVX είναι power virus. Στα 5.0 / 1.335v είδα 180w και 90φεύγα VRMs, οπότε το έκοψα. CPU στα 75° βέβαια.

To αντίστοιχο σε Corona είναι ~125w και 61° στην CPU (140w & 81° πριν το delid).

Υπερβολικό ρεύμα αλλά οι 70 βαθμοί είναι τίποτα στα 180watt. Τι θερμοκρασία των vrms πως την βλέπεις? Λογικά έχει αισθητήρες οι gaming 5 σωστά? Το Corona ναι δεν τραβάει πολύ είναι πιο κοντά σε real life σενάρια. 

[Zaknafein]

Καλά, 125W δεν το λες και λίγο, το αντίστοιχο στην στοκ μορφή είναι κάπου στα 81 αν θυμάμαι καλά. Και ναι, προφανώς και έχει αισθητήρα η μητρική, εκεί που είναι κάτω από LED/πλαστικά+heatsink που να την μετρήσω την θερμοκρασία.

[Heybro]

2 λεπτά πριν, Zaknafein είπε

Καλά, 125W δεν το λες και λίγο, το αντίστοιχο στην στοκ μορφή είναι κάπου στα 81 αν θυμάμαι καλά. Και ναι, προφανώς και έχει αισθητήρα η μητρική, εκεί που είναι κάτω από LED/πλαστικά+heatsink που να την μετρήσω την θερμοκρασία.

Απλα τα 180 μου φαινονται παρα πολλα καλα που δεν τρεχω prime. Γιατι δεν εχει η prime που εχω βαρεθηκε να βαλει η asus? Αν και απο οσα διαβασα στο overclock.net ειναι καλες οι θερμοκρασιες.Στα τυφλα τωρα.

[Heatspreader]

35 λεπτά πριν, Zaknafein είπε

Prime 95 Small FFTs με AVX είναι power virus. Στα 5.0 / 1.335v είδα 180w και 90φεύγα VRMs, οπότε το έκοψα. CPU στα 75° βέβαια.

To αντίστοιχο σε Corona είναι ~125w και 61° στην CPU (140w & 81° πριν το delid).

Ναι είναι πάνω από το 100% του TDP.
Prime 95 Small FFTs χωρίς AVX, δηλαδή η έκδοση 26.6, είναι στο 101% του TDP, οπότε μια χαρά.

33 λεπτά πριν, Heybro είπε

Υπερβολικό ρεύμα αλλά οι 70 βαθμοί είναι τίποτα στα 180watt. Τι θερμοκρασία των vrms πως την βλέπεις? Λογικά έχει αισθητήρες οι gaming 5 σωστά? Το Corona ναι δεν τραβάει πολύ είναι πιο κοντά σε real life σενάρια. 

Μπορείς και με το AIDA. 

[Heybro]

3 λεπτά πριν, Heatspreader είπε

Ναι είναι πάνω από το 100% του TDP.
Prime 95 Small FFTs χωρίς AVX, δηλαδή η έκδοση 26.6, είναι στο 101% του TDP, οπότε μια χαρά.

Μπορείς και με το AIDA. 

Δεν εχει αισθητηρα στα vrms για αυτο δεν τα δειχνει στο hwinfo. Λογικα ειναι παντα παραπανω απο το cpu package? 

[BabisTs]

1 ώρα πριν, Heatspreader είπε

Ανοίγω αυτό το Topic ......Καλή επιτυχία!!!!

Ωραίος Heat.......πολύ καλό topic!

[NT1G]

1 ώρα πριν, Zaknafein είπε

Prime 95 Small FFTs με AVX είναι power virus. Στα 5.0 / 1.335v είδα 180w και 90φεύγα VRMs, οπότε το έκοψα. CPU στα 75° βέβαια.

To αντίστοιχο σε Corona είναι ~125w και 61° στην CPU (140w & 81° πριν το delid).

Ίδιο τέστ, ίδια όλα εκτός από το delid και έχεις 15W διαφορά λόγω της θερμοκρασίας;

[Heatspreader]

1 λεπτό πριν, BabisTs είπε

Ωραίος Heat.......πολύ καλό topic!

Ευχαριστώ. Ε βοήθησε και ο φίλος μας!

[Psycho_Warhead]

Να στείλω τον δικό μου σε κάποιον από εσάς να το κάνει γιατί εγώ βαριέμαι να ασχοληθώ ;

[Heybro]

10 λεπτά πριν, Psycho_Warhead είπε

Να στείλω τον δικό μου σε κάποιον από εσάς να το κάνει γιατί εγώ βαριέμαι να ασχοληθώ ;

Και εγω το ψηνω αν δεν ειναι κοπος βεβαια. Μερικοι εχετε κανει αρκετα οποτε δεν ειναι τιποτα. Με το αζημιωτο φυσικα.

 

Πως τις βλεπετε τις θερμοκρασιες? 145watt στο peak και 85 βαθμους σε 1 core. Στα 5 για να βγει intel burn test very high 10 runs θελει 1.32-1.33

 

Βλεπω αυτο ομως πιο πανω

116% ... IntelBurn Test v2.54 - High    

 

Εφοσον ειναι στο 116% στο high για πιο λογο τρεχουμε very high?

 

 

Επεξ/σία 2 Μαΐου 2018 από Heybro

[Zaknafein]

22 λεπτά πριν, NT1G είπε

Ίδιο τέστ, ίδια όλα εκτός από το delid και έχεις 15W διαφορά λόγω της θερμοκρασίας;

Ναι, υποθέτω ότι με την καλύτερη απαγωγή λόγω LM αντί για ΤΙΜ (συν την αφαίρεση της κόλλας), έχει μειωθεί και το power leakage. Όλα τα άλλα ίδια (Συχνότητα, Vcore, LLC, VCCSA/IO κτλ).