Χόρεψε. Τι σου ζητάνε;

[potis1980]

Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο για τρία από τα σημαντικότερα μουσικά-χορευτικά κινήματα του 20ου αιώνα και πώς προέκυψαν σε περιόδους μεγάλων κρίσεων.

 

Του Μάρκου Φράγκου, από το περιοδικό ΜΟΝΟ

 

---------

Μία σύντομη ανασκόπηση σε τρεις ιστορικούς σταθμούς της μανίας των ανθρώπων να χορεύουν όταν η κατάσταση γύρω τους γίνεται δυσοίωνη και ανυπόφορη.

 

Στην ταινία “Σκοτώνουν Τ’ Άλογα Όταν Γεράσουν” του 1969, του Σίντνεϊ Πόλακ, δεν αποκαλύπτεται μέχρι το τέλος της ταινίας ποιο ζευγάρι διαγωνιζομένων τελικά κερδίζει το έπαθλο του χορευτικού μαραθώνιου. Ίσως, συμβολικά, η μη-κάθαρση της ταινίας αυτής καθρεφτίζει ρεαλιστικά κάθε απεγνωσμένη προσπάθεια των δυνητικών χορευτών της κρίσης: κανείς ποτέ δεν κερδίζει. Το πολύ να εξαντληθεί και να αποχωρήσει.

 

Το σίγουρο είναι ότι οι άνθρωποι στις κρίσεις χορεύουν. Για να αποδράσουν, να εκτονωθούν, να ξεχάσουν ή να αντισταθούν. Είναι τρομερά ενδιαφέρον το ότι σε περιόδους αδιέξοδων, οι άνθρωποι δεν πέφτουν σε αδράνεια αλλά υπακούν στα αντανακλαστικά τους για ζωή και κίνηση. Οι αφετηρίες γίνονται πάντα από νεανικούς πυρήνες και πάντα όταν το συλλογικό αυτονόητο επιτάσσει απελπισία και απόγνωση.

 

 

 

Οι ναζί και το swing

 

 

01. Η αφίσα της ταινίας «Swing Kids» (σκηνοθ.: Τόμας Κάρτερ, 1993).

 

Όταν την άνοιξη του 1939 ο Χίτλερ εξέδωσε το νόμο περί υποχρεωτικής εγγραφής όλων των αγοριών ανάμεσα στα δεκατέσσερα και τα δεκαοκτώ στη “Χιτλερική Νεολαία” (Hitlerjugend) και όλων των κοριτσιών στην περιβόητη “Oμοσπονδία Κοριτσιών Γερμανίας” (Bund Deutscher Madel) ήταν σαν να υπέγραφε την επικύρωση της νεανικής αντίστασης στην προσπάθεια ευθυγράμμισης των πάντων στη σιδερόφραχτη πειθαρχία του ναζισμού. Ταυτόχρονα σχεδόν με την επιβολή του νόμου και με αφετηρία το Αμβούργο, πυρήνες νέων άρχισαν να πυκνώνουν σε χαλαρά οργανωμένα σχήματα τις ομάδες των Swing Kids. Αυτοί οι εφηβικοί, αρχικά, πυρήνες προέρχονταν από τη μεσαία και την ανώτερη τάξη και ήταν σε μεγάλο βαθμό απολίτικοι. Τα αγόρια είχαν μακριά μαλλιά –σε αντίθεση με την σύμβαση των κοντών στρατιωτικών κουρεμάτων για όλους τους άντρες–, φορούσαν σπορ αγγλικά τζάκετ, παπούτσια με κρεπ σόλες και κρατούσαν ομπρέλες στα χέρια, σύμφωνα με τη μόδα που είχε επιβάλλει ο βρετανός υπουργός εξωτερικών της εποχής, Άντονι Ίντεν. Τα κορίτσια είχαν επίσης μακριά μαλλιά (και όχι αυστηρές κοτσίδες όπως τα κορίτσια της Ομοσπονδίας), φορούσαν μολύβι στα μάτια, κραγιόν στα χείλη και είχαν βαμμένα νύχια. Η εικόνα τους ήταν ένα πραγματικό σκάνδαλο για τους πειθαρχημένους εθνικοσοσιαλιστές.

 

Ακόμα πιο ακραία ήταν η μουσική που προτιμούσαν τα Swing Kids: νέγρικη μουσική της ζούγκλας ηχογραφημένη από αφρο-αμερικανούς που ήταν “πουλημένοι” στους εβραίους επιχειρηματίες που ήλεγχαν την αμερικανική βιομηχανία διασκέδασης. Τα Swing Kids χόρευαν με ανάλογο σκανδαλώδη τρόπο (χοροπηδούσαν με ενωμένα τα χέρια τους – συχνά ένα αγόρι με δύο κορίτσια ή το αντίστροφο) στους ήχους του Λούις Άρμστρονγκ και του Νατ Γκονέλα. Παρότι ο Μουσικός Τομέας του Ράιχ, έκανε περιπολίες στα μπαρ αναζητώντας τα σημεία που παιζόταν σουίνγκ για να ειδοποιήσουν την Γκεστάπο, η τάση των swing kids να χορεύουν δεν μπορούσε εύκολα να καμφθεί. Ούτε όταν ο Χίμλερ συνέταξε διάταγμα απαγόρευσης του χορού των έφηβων μετά τις εννιά το βράδυ, φάνηκε να κοπάζει η χορευτική φρενίτιδα. Τα swing kids συγκεντρώνονταν με φορητά γραμμόφωνα και δίσκους σε μέρη που παρέμεναν κωδικοποιημένα και μυστικά για τα αυτοσχέδια πάρτι τους ακούγοντας βουλιμικά Αρτ Τάτουμ και Τσάρλι Πάρκερ ή όποιον άλλο τζαζίστα είχαν χαραγμένο οι βαριοί δίσκοι 78 στροφών στα αυλάκια τους.

 

Περισσότερα στο blog του περιοδικού ΜΟΝΟ