μουσική - αρμονία - φυσική

[Vasilis89]

κάποιος που γνωρίζει μπορεί να μου εξηγήσει γιατί μια νότα μας ακούγεται ίδια σε όλες τις οκτάβες? θέλω να πω είναι απλά κύματα με διαφορετική συχνότητα. Τα ζώα έχουν την ίδια αίσθηση αρμονίας?

[Sellers]

Ωραία ερώτηση... Κι εγώ θέλω να μάθω.

[nickarmy]

χωρίς να έχω ασχοληθεί με το θέμα η διαφορά μεταξύ των νότων σε μονάδες Hertz είναι δυνατόν να ακουστούν ανάλογα το εύρος που μπορεί να ακούσει το ανάλογο ζώο

[Physics_Rulez]

κάποιος που γνωρίζει μπορεί να μου εξηγήσει γιατί μια νότα μας ακούγεται ίδια σε όλες τις οκτάβες? θέλω να πω είναι απλά κύματα με διαφορετική συχνότητα. Τα ζώα έχουν την ίδια αίσθηση αρμονίας?

 

Κατ αρχήν οι νότες που απέχουν μια οκτάβα μεταξύ τους δεν είναι και δεν ακούγονται ίδιες. Είναι "διαφορετικές νότες", αφού έχουν διαφορετική συχνότητα. Απεικονίζονται επίσης διαφορετικά στο πεντάγραμμο. Αυτό που μάλλον εννοείς είναι η αντίληψη που έχουμε για τις οκτάβες, σαν αρμονικό άκουσμα. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τις πέμπτες, που αντιλαμβάνεται τέλεια το αυτί ενός βιολιστή, ή τις δεύτερες.

Οι οκτάβες (δική μου σκέψη), είναι κάτι που ο περισσότερος κόσμος το αντιλαμβάνεται και επισημαίνει εύκολα και οφείλεται στην κατασκευή που έχει το αυτί μας σε συνδυασμό με την επεξεργασία του ήχου από το τάδε κέντρο του εγκεφάλου. Με εξάσκηση μπορεί το ίδιο τέλεια και οικεία να ακούγονται και άλλα διαστήματα.

 

Έρευνες έχουν δείξει ότι ποντίκια και μαϊμούδες καταλαβαίνουν την οκτάβα όπως εμείς.

"Monkeys experience octave equivalency, and its biological basis apparently is an octave mapping of neurons in the auditory thalamus of the mammalian brain[6] and the perception of octave equivalency in self-organizing neural networks can form through exposure to pitched notes, without any tutoring, this being derived from the acoustical structure of those notes [7]. Studies have also shown the perception of octave equivalence in rats (Blackwell & Schlosberg, 1943), human infants (Demany & Armand, 1984)[8], and musicians (Allen, 1967) but not starlings (Cynx, 1993), 4-9 year old children (Sergeant, 1983), or nonmusicians (Allen, 1967).[3]"

wikipedia

[nickarmy]

ξέχασα να το γράψω για το δεν φαίνονται ίδιες

[YiN]

Όσοι έχουν καλή σχέση με φυσική μπορούν να διαβάσουν για τη σειρά των αρμονικών. Το φαινόμενο έχει άμεση σχέση.

 

Εντελώς πρακτικά, αν πάρουμε πχ μια χορδή που πάλεται, πέρα από την αρχική της ταλάντωση δημιουργείται και μια σειρά διαφορετικών ταλαντώσεων των οποίων ο ήχος έχει διαφορετικό ύψος και ένταση από τον ήχο της βασικής ταλάντωσης. Στην ουσία οι διαφορετικές αυτές ταλαντώσεις συμβαίνουν σε υποδιαιρέσεις της χορδης πχ. στο 1/2, 1/3 κτλ. Η έντασή του ήχου των επιμέρους ταλαντώσεων μικραίνει όσο μικραίνει και η υποδιαίρεση της χορδής. Νομίζω ότι το ανθρώπινο αυτί πιάνει μέχρι το 1/16 αλλά δεν είμαι σίγουρη. Οι τόνοι που παράγονται από τις υποδιαιρέσεις ονομάζονται αρμονικοί.

 

Τώρα, στην περίπτωση της οκτάβας, αν για παράδειγμα μια νότα έχει συχνότητα 440 Hz (το λα για την ακρίβεια :Ρ) η οκτάβα της έχει είτε διπλάσια είτε μισή συχνότητα αναλόγως αν είναι ψηλότερη ή χαμηλότερη. Πχ. το λα σε μια οκτάβα πάνω θα είναι στα 880 Hz. Το ανθρώπινο αυτί, έχει την τάση να αντιλαμβάνεται τις δύο αυτές νότες σαν να είναι ίδιες γιατί οι αρμονικοί που παράγουν μοιάζουν πάρα πολύ. Αυτά.

 

Ελπίζω να βοήθησα λιγάκι.

[Επισκέπτης]

Ας τα πάρουμε από την αρχή:

 

Μια νότα δημιουργείται όταν πάλλεται κάτι: μια χορδή, ο αέρας μέσα σε έναν σωλήνα ή οτιδήποτε άλλο. Η χορδή, όμως, που πάλλεται, δεν πάλλεται σε μια μόνο συχνότητα. Εκτός από ολόκληρη, πάλλονται και τα δύο μισά της, και τα 1/3 της κτλ κτλ. Αυτό δημιουργεί αυτό που λέμε "η στήλη των αρμονικών" ή στα Αγγλικά "Harmonic Series". Δηλαδή, κάθε χωρισμός της χορδής δημιουργεί άλλη νότα.

 

 

Άρα όταν χτυπάω ένα ΝΤΟ, έχω μια σειρά από νότες που παράγονται και ακούγονται μαζί με αυτήν. Οι νότες αυτές είναι:

 

 

Για όσους δεν γνωρίζουν, η αμέσως επόμενη νότα που δημιουργείται, είναι ένα ακόμη ΝΤΟ. Κάθε φορά που η χορδή κόβεται στα δύο (δηλαδή το 1/4 είναι το μισό του 1/2) έχουμε και πάλι ένα ΝΤΟ. Αυτό συμβαίνει στους αρμονικούς 1, 2, 4, 8, 16 κτλ κτλ.

 

Το πρώτο άκουσμα, λοιπόν, που μας δίνει η φύση, είναι η οκτάβα. Γι' αυτό και (σχεδόν) όλοι οι λαοί ονομάζουν αυτές τις νότες με το ίδιο όνομα και χωρίζοντάς τες, δημιουργούν τις σκάλες (δηλαδή τις νότες που θα χρησιμοποιηθούν ενδιάμεσα από τα δύο ΝΤΟ). Εδώ θα περάσουμε σε λίγο πιο δύσκολα πράγματα, οπότε το αφήνω.

 

Για όσους γνωρίζουν μουσική, θα παρατηρήσουν ότι οι αρμονικοί λειτουργούν ως εξής:

 

Από το 1 ως το 2, μας δίνουν την οκτάβα.

 

Από το 2 ως το 4, μας δίνουν μια οκτάβα κομμένη με μια 5ηΚ (περισσεύει μια 4ηΚ). Οι πέμπτες είναι πολύ σημαντικό διάστημα σε όλους τους μουσικούς κόσμους. Η δυτική μουσική έχει τον περίφημο "κύκλο των πεμπτών", οι σκάλες δημιουργούνται συνήθως με τετράχορδα 4ηςΚ σε παραδοσιακές και ακαδημαϊκές μουσικές κτλ κτλ.

 

Από το 4 ως το 8, η 5ηΚ που έχει δημιουργηθεί κόβεται με μια 3η Μεγάλη (δηλαδή στο ΜΙ) δημιουργώντας τη Μείζονα συγχορδία. Η 4ηΚ που περίσσεψε, κόβεται περίπου στο Σιb, δημιουργώντας (μαζί με τις ΝΤΟ, ΜΙ, ΣΟΛ) τη συγχορδία Μείζονα με έβδομη μικρή. Οι δυτικοί χρησιμοποιούν τις μείζονες συγχορδίες και μια μόνο συγχορδία Μείζονα με έβδομη μικρή στις σκάλες τους. Τα Blues (Τζαζ μουσική) χρησιμοποιούν μονίμως την μείζονα με έβδομη μικρή (κατά τα φαινόμενα οι μαύροι είχαν πιο προχωρημένα αυτιά και άκουγαν περισσότερους αρμονικούς έστω και σε μια μόνο νότα).

 

Κατά κανόνα μέχρι εκεί ακούνε τα αυτιά μας. Από εκεί και έπειτα υπάρχουν διάφορα (πολύπλοκα) συστήματα που εξελίσσουν αυτά τα πράγματα.

 

Το συγκερασμένο σύστημα, αυτό που χρησιμοποιείται περισσότερο, έχει χαλάσει σε μεγάλο βαθμό τη στήλη των αρμονικών. Εξ ου και στο πρώτο σχεδιάγραμμα βλέπεται κάποια νούμερα πάνω από κάθε νότα (εκτός από την ΝΤΟ που είναι καθαρή όλες τις φορές που συναντιέται) που δείχνουν ουσιαστικά πόσο έχουμε χαλάσει τις νότες, προκειμένου να τακτοποιηθεί το σύστημα σε κάποια πλαίσια. Δηλαδή έχουν γίνει κάποιοι συμβιβασμοί.

 

Πλην της οκτάβας, όλα τα άλλα ακούσματα μας ακούγονται καλά από συνήθεια. Βέβαια και πάλι έχουν μεγάλη σχέση με τη στήλη. Πχ μπορεί η 5η Κ του συγκερασμένου συστήματος να μην είναι απόλυτα 5η Κ (αλλά -2 όπως καταλαβαίνετε από το σχεδιάγραμμα, αφού η κανονική είναι +2), αλλά δεν παύει να προσεγγίζει την 5η Κ. Το ίδιο ισχύει για τη μείζονα συγχορδία. Η ελάσσονα συγχορδία είναι από τη φύση της αρκετά "στραβή".

 

Τα στραβά αρέσουν, όμως, στη μουσική. Γιατί το ενδιαφέρον σε ένα έργο τέχνης σμίλευσης του χρόνου (θέατρο, κινηματογράφος, μουσική) δημιουργείται με το να δημιουργείς περίεργες καταστάσεις και να προσφέρεις μετά τις λύσεις τους.

 

Πολλά είπα. Είναι μεγάλο ζήτημα. Ότι απορία έχετε, εδώ είμαστε.

[Sellers]

Manuel παίζει καμία εμβόλιμη, γιατί κανονικά πολύ δύσκολα να το περάσω...

[Επισκέπτης]

Ε... Δηλαδή... ε... τι; Δεν το έχω.

[Sellers]

Τίποτα άστο. Μάλλον εγώ φταίω. Νόμιζα ότι είναι οφθαλμοφανές το χιουμοράκι αλλά μέχρι τώρα έχω 2 στα 2.

[Επισκέπτης]

Κοίτα, είμαι γνωστός στο να μην καταλαβαίνω τι μου λένε, οπότε μην ανησυχείς και please εξήγησέ το μου, γιατί θα μείνω με την απορία.

 

Και γρήγορα, γιατί νυστάζω!

 

Εμβόλιμη; Ποια; Ποιο είναι το ουσιαστικό; Να την περάσω; Ποια;

 

(βλέπεις; εγώ είμαι ο άσχετος!)

[YiN]

και πιάσε κι εναν καφέ.

[Sellers]

Κοίτα, είμαι γνωστός στο να μην καταλαβαίνω τι μου λένε, οπότε μην ανησυχείς και please εξήγησέ το μου, γιατί θα μείνω με την απορία.

 

Και γρήγορα, γιατί νυστάζω!

 

Εμβόλιμη; Ποια; Ποιο είναι το ουσιαστικό; Να την περάσω; Ποια;

 

(βλέπεις; εγώ είμαι ο άσχετος!)

 

Επειδή έγραψες πολλά, λέω ''Παίζει καμία εμβόλιμη?'' Εμβόλιμη = εξεταστική. Να περάσουμε το μάθημα... Τώρα? Σαν να στρώνει λίγο ε?

[Επισκέπτης]

ΟΚ, τη λέξη εξεταστική έψαχνα. Δε θυμάμαι να χρησιμοποιούσαμε ιδιαίτερα το "εμβόλιμη". Βέβαια Θεσσαλονίκη σπούδασα, μάλλον κι εσύ εκεί, οπότε ξαναγυρνάμε απλά στο "είμαι άσχετος".

 

Όποιος θέλει μελέτη γι' αυτά τα πράγματα, μπορεί. Αλλά είναι πραγματικά πολλά! Εγώ θα κράταγα απλά ότι α) ΥΠΑΡΧΟΥΝ κάποια standards δοσμένα από τη φύση (ανάμεσα σε αυτά η οκτάβα) και β) κάποιες συνηχήσεις απλά τις έχουν συνηθίσει τα αυτιά μας, τις έχουν εντάξει στο γενικό σύστημα επικοινωνίας και δεν είναι "αντικειμενικές".

 

---------- Προσθήκη στις 02:52 ---------- Προηγούμενο μήνυμα στις 02:51 ----------

 

Α! Καληνύχτα!

[Vasilis89]

επομένος ντο με ντο είναι διπλάσια ή μισή συχνότητα και αυτό το αυτί το αντιλαμβάνετε ως "ίδιο", όλα τα υπόλοιπα (αν κατάλαβα καλά) είναι θέμα κουλτούρας.