Άθλιοι υπότιτλοι από ταινίες, σειρές κ.α. Βάλτε για να γελάσουμε!

[Vole Maulder]

Καταλαβαίνω το σκεπτικό σου (αν και διαφωνώ), αλλά περιπλέκεται λίγο το θέμα.

 

Το να μάθει ο άλλος με το μαλακό υποδηλώνει ότι θα κάνεις σταδιακή αλλαγή από προσαρμογή σε απόδοση;

Και αν ναι με τι κριτήρια θα γίνει αυτή η μετάβαση και πότε;

 

Στις περιπτώσεις που το ελληνικό ανάλογο/αντίστοιχο

δεν είναι τόσο ξεκάθαρο ή δεν υπάρχει τι κάνεις;

 

Εχε υπόψη σου ότι η συνοχή είναι σημαντική.

Δεν μπορείς να αποδόσεις κάτι στο ένα επεισόδιο ως Α και σε ένα άλλο το ίδιο ως Β. Μάλλον σύγχυση θα προκαλέσει αυτό παρά θα βοηθήσει στην κατανόηση. Το ίδιο ισχύει και στις επιλογές που θα κάνεις, γι' αυτό και η τελευταία μου ερώτηση.

[Επισκέπτης]

Συμφωνώ κατ' αρχάς και με το ότι σιγά σιγά υπάρχει μια "εκπαίδευση" των τηλεθεατών στις σειρές που παρακολουθούνε, η οποία βέβαια δε θα έρθει ποτέ αν συνεχώς μεταφράζεις την Όπρα, Τατιάνα. Άλλωστε πολλοί είμαστε αυτοί που από αναφορές σε σειρές την γνωρίζουμε.

 

Δεν καταλαβαίνω πάντως τη λογική με την οποία ένας τηλεθεατής έχει την απαίτηση από τον μεταφραστή να του εξηγήσει κάτι, κριτικάροντας την επιλογή του αυθεντικού δημιουργού να βάλει μια άγνωστη αλλά (συνήθως) πιο σωστή και μέσα στο κλίμα λέξη. Γιατί να μη θέλει δηλαδή κάποιος να έχει μια εμπειρία όσο πιο κοντά γίνεται στην αυθεντική;

 

Κάτι ακόμα. Παρατηρώ τελευταία ότι το he's so cool μεταφράζεται ως... αυτός είναι πολύ κουλ, το οποίο με βρίσκει σύμφωνο (με εξαίρεση την περίπτωση όπου η λέξη λέγεται μόνη της) γιατί δυστυχώς δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο που να το αποδίδει με τον τρόπο που χρησιμοποιείται. Καλή λέξη θα ήταν το γμτ αν δεν ήταν αισχρολογία, πχ δεν μπορείς να πεις γμτ σ' έναν καθηγητή στο σχολείο, ενώ μπορείς να πεις cool.

[Vole Maulder]

Μπορείς όμως να πεις "καλή φάση", που είναι σε παρόμοια φάση. (See what I did there? eh? wink wink!)

 

Πάντως, ναι, η δουλειά του μεταφραστή δεν είναι να επεξηγεί τα αστεία και τις αναφορές στην ποπ κουλτούρα κλπ. Εστω, σε ακραίες περιπτώσεις - δε μου έρχεται τώρα παράδειγμα, αλλά σίγουρα θα συναντήσω κάποιο σύντομα και θα το ποστάρω όταν γίνει αυτό - γράφεις κάτι επεξηγηματικό, αλλά όχι σε σημείο να πεις την Οπρα Τατιάνα.

 

Αλλωστε η εκπομπή της δεν παίζει και στην Ελλάδα στο ΣΚΑΪ;

[washcloud]

Συμφωνώ κατ' αρχάς και με το ότι σιγά σιγά υπάρχει μια "εκπαίδευση" των τηλεθεατών στις σειρές που παρακολουθούνε, η οποία βέβαια δε θα έρθει ποτέ αν συνεχώς μεταφράζεις την Όπρα, Τατιάνα. Άλλωστε πολλοί είμαστε αυτοί που από αναφορές σε σειρές την γνωρίζουμε.

...διαφωνώ εντός, εκτός, και επί τα αυτά.

Το να συνεχίζεις να αφήνεις την Oprah Oprah στ' αγγλικά, ή έστω να το κάνεις " Όπρα", δε θα βοηθήσει ΚΑΘΟΛΟΥ αυτόν που δεν είναι να την μάθει. Αν από την άλλη τη μεταφράσεις ως "Τατιάνα", είναι σα να τη "φωτογραφίζεις" : 1001 λέξεις με τη μία. Πιάνει ο άλλος το "υποννοούμενο" και σου λέει "α, κατάλαβα τί νταλκά βαράει η μαυρούλα...". Μ' έναν παραλληλισμό, δίνεις λαβή για πολλαπλές εξηγήσεις. Γιατί ο άλλος μπαίνει στο κόλπο. Αν από την άλλη την αφήσεις ως έχει, ο άσχετος δεν πρόκειται ούτε το ζουμί της στιγμής να πιάσει, ούτε συντόμως - αν όχι και ποτέ- να καταλάβει τί ρόλο βαράει αυτή. Ο δε σχετικός, δεν πρόκειται να μπερδευτεί. Στην καλύτερη θα καταλάβει πώς το παίζεις (και δεν τον κόφτει κι όλας, μιας και την ξέρει), στη δε χειρότερη απλά θα σε κράξει για γραφικό (so what...δική του η καγκουριά).

 

 

 

Δεν καταλαβαίνω πάντως τη λογική με την οποία ένας τηλεθεατής έχει την απαίτηση από τον μεταφραστή να του εξηγήσει κάτι, κριτικάροντας την επιλογή του αυθεντικού δημιουργού να βάλει μια άγνωστη αλλά (συνήθως) πιο σωστή και μέσα στο κλίμα λέξη. Γιατί να μη θέλει δηλαδή κάποιος να έχει μια εμπειρία όσο πιο κοντά γίνεται στην αυθεντική;

Κοίτα, για 'μενα, ΕΙΣΑΙ "καλυμμένος" αν το αφήσεις "ως έχει". Απλά εγώ το καταλαβαίνω ως "νίπτω τας χείρας μου" : ..."θες κύριε να καταλάβεις ; ε συγγνώμη αλλά δεν είμαι 'δω για να σου κάνω tutoring....τράβα ρώτα, ψάξε, μάθε". Ενώ με τη σπόντα, και no harm's done - KAI τον "σπρώχνεις" τον άλλο. Δε με νοιάζει ο κάφρος δλδ που θα πει "ΧοΧοχοΧΟ το μλκ...άκου Τατιάνα την OPRAH",,,αλλά με νοιάζει ο άλλος που ίσως πει "βρε για δες...άμα δεν το έλεγε έτσι, χαμπάρι δε θα 'παιρνα"... Δεν το βλέπω δηλαδή ως ζήτημα "απαίτησης του άλλου"...αλλά "προσφοράς δικιάς σου".

Ε τώρα περί κλίματος - κολοκυθόπιττα ρε συ...Διαγωνισμό "πιστότητας" πας να κερδίσεις ; Εκτός κι αν σου την πει ο τάδε boss ,,,α-λα Asterix, "...θα μεταφράζετε σύμφωνα με τον κανονισμό! Δε θέλω εγώ χαριτωμένους αυτοσχεδιασμούς εδώ μέσα!" ("H Διχόνοια"...ένας Ρωμαίος εκατόνταρχος... )

 

Κάτι ακόμα. Παρατηρώ τελευταία ότι το he's so cool μεταφράζεται ως... αυτός είναι πολύ κουλ, το οποίο με βρίσκει σύμφωνο (με εξαίρεση την περίπτωση όπου η λέξη λέγεται μόνη της) γιατί δυστυχώς δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο που να το αποδίδει με τον τρόπο που χρησιμοποιείται. Καλή λέξη θα ήταν το γμτ αν δεν ήταν αισχρολογία, πχ δεν μπορείς να πεις γμτ σ' έναν καθηγητή στο σχολείο, ενώ μπορείς να πεις cool.

 

...εγώ πάλι ξενερώνω με μεταφράσεις τέτοιου τύπου... Όχι ότι δεν γίνεται καταννοητό - αλλά όπως έλεγες πριν, τον κρατάς στα σκοτάδια ΕΤΣΙ τον άλλον...Προσωπικά (μιας και όντως το γαμάτος, αν και...ορθόν, είναι τζιζ...) εγώ προτείνω το "ωραίος!", ή έστω ένα "σωστόςςςςςς!" ακριβώς στη φάση των Friends. Με θαυμαστικούλι, έμφαση, και "την κότα που πίνει το νερό και κοιτάει και τον ουρανό".... Δεν είναι νομίζω το θέμα να ΧΑΣΟΥΜΕ τελείως τη γλωσσικά μας ταυτότητα (την ήδη σακατεμένη), προκειμένου να πλησιάσουμε τσ' Αμερικάνοι...Αρκεί που ήδη από μόνοι τους μας έχουν...πλησιάσει αυτοί...Το "κουλ" προσωπικά μου κάνει μόνο σε καταστάσεις που "συνιστούν ψυχραιμία", δλδ ας πούμε "hey man...don't hurt him...he ain't gonna hurt ya...he's cool" κτλ κτλ (μτφ : "κούλαρε" ή "είναι κουλ ο τύπος...χαλάρωσε και 'συ..." ) κτλκτλκτλ

[Επισκέπτης]

Κι εγώ γνωρίζω ανθρώπους (πχ τους γονείς μου) που καταλαβαίνουν τη μετάφραση της Όπρα από το Τατιάνα, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν εξακολουθούν να βρίσκουν γελοίο το να βάζει κανείς στα χείλη ενός Αμερικάνου μια Ελληνίδα.

 

Επίσης, αγνοείς κάτι άλλο: αυτός που δεν ξέρει Αγγλικά και γενικώς μια γλώσσα, δε γνωρίζει ποια λέξη μεταφράζεις όταν εσύ γράφεις Τατιάνα. Αν η πρόταση είναι δηλαδή: "This is huge, maybe Oprah will be interested" κτλ κτλ, που να ξέρει αυτός αν το Τατιάνα αναφέρεται στο huge ή στο maybe ή σε ενδεχομένως άλλες λέξεις (σκέψου όταν βλέπεις υπότιτλους από γλώσσες που δε γνωρίζεις). Άρα δεν κάνεις καμία εκπαίδευση μ' αυτόν τον τρόπο.

 

Παιδιά, για τα σχόλια με το cool, έγραψα κι εγώ ότι εξαίρεται η περίπτωση όπου η λέξη αναφέρεται μόνη της, όπου υπάρχουν καλές μεταφράσεις. Μ' αρέσει να παραμένει μόνο όταν γίνεται μέσα σε προτάσεις.

[Vole Maulder]

Επίσης, αγνοείς κάτι άλλο: αυτός που δεν ξέρει Αγγλικά και γενικώς μια γλώσσα, δε γνωρίζει ποια λέξη μεταφράζεις όταν εσύ γράφεις Τατιάνα. Αν η πρόταση είναι δηλαδή: "This is huge, maybe Oprah will be interested" κτλ κτλ, που να ξέρει αυτός αν το Τατιάνα αναφέρεται στο huge ή στο maybe ή σε ενδεχομένως άλλες λέξεις (σκέψου όταν βλέπεις υπότιτλους από γλώσσες που δε γνωρίζεις). Άρα δεν κάνεις καμία εκπαίδευση μ' αυτόν τον τρόπο.

 

Ακριβώς.

 

 

 

Washcloud, ακόμα δε μου είπες πώς θα αντιμετώπιζες το θέμα της συνοχής στις περιπτώσεις που σου είπα πιο πάνω.

[washcloud]

Για 'μενα, όσο οι 2 από πάνω "δεν καταλαβαίνετε γιατί έχει την απαίτηση ο τηλεθεατής να εξηγήσει κάτι" (πράγμα που τόνισα ότι δεν πάει έτσι-επιλογή του μεταφραστή είναι), άλλο τόσο κι εγώ "δεν καταλαβαίνω γιατί ο ρόλος της μετάφρασης οφείλει να είναι εκπαιδευτικός"...με την κακή έννοια. Με την έννοια που είπα, ότι πρέπει να τον εξωθήσει τον άλλον να ψαχτεί. Δε μιλάμε καν για σχολείο εδώ. Μιλάμε όπως είπες εσύ Manuel, για αυτούς που γενικά δε 8α το προχωρήσουν το ζήτημα με τη γλώσσα, όπως με μεγάλους σε ηλικία (αν μετά που καταλάβουν, τους φαίνεται "γελοίο"...sorry-but they don't read between the lines). Ε, αυτοί ποτέ δε θα καταλάβουν "τί εστί Oprah" με αυτόν τον τρόπο. Και ξανατονίζω πως επίσης δε μιλάμε για "διαγωνισμό μετάφρασης". Αλλά προσωπικά, και ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ να ήτανε,,,εγώ πάλι "Τατιάνα" θα τη βάφτιζα. Διότι αυτός που θα το ελέγξει και ΞΕΡΕΙ, θα καταλάβει ΓΙΑΤΙ το κάνεις - γιατί τη "φωτογραφίζεις" (δε σχολιάσατε καν αυτό το κομμάτι, του ρόλου της "φωτογράφισης" που παίζει μια προσαρμογή του κειμένου).

Και τελειώνω τονίζοντας και πάλι, ότι άσχετα με τον "εκπαιδευτικό ρόλο" που θα 'πρεπε ή όχι να έχει, μια προσαρμογή ΕΙΝΑΙ εκπαιδευτική - για την ακρίβεια είναι ακόμη πιο εκπαιδευτική (το μόνο που την ξεπερνάει, είναι μια μεγάλη παρένθεση με φουλ ανάλυση του τί εστί Oprah, αλλά μιλάμε για tv εδώ, και όχι για κείμενο με υποσημειώσεις).

 

Vole Maulder, αν θέλεις εξήγησε τί εννοείς με το "συνοχή".

[Vole Maulder]

Κατ' αρχήν, δεν καταλαβαίνω τι ακριβώς θέλεις να πεις με το "διαγωνισμό μετάφρασης" και όλα τα παρεμφερή επιχειρήματα.

Κάθε δουλειά που κάνεις δεν πρέπει να προσπαθείς να είναι και η καλύτερη δυνατή; Αυτό είναι κακό για κάποιο λόγο;

 

Νομίζω πως ήταν αρκετά ξεκάθαρο αυτό που είπα περί συνοχής, αλλά θα προσπαθήσω να το κάνω rephrase.

 

Εστω ότι ο άλλος δεν ξέρει καθόλου αγγλικά κι εσύ θες να του μάθεις με το μαλακό τι εστί Οπρα. Τη μεταφράζεις Τατιάνα στο ένα επεισόδιο. Το ότι αυτό είναι μετάφραση του Οπρα ο άλλος δεν μπορεί να το καταλάβει για το λόγο που λέει πιο πάνω ο Manuel. Θα πρέπει να συνδέσει το Oprah που ακούγεται με το Οπρα που θα δει στον υπότιτλο κάποτε, ναι; Αυτό πότε θα το κάνεις; Στο επόμενο επεισόδιο; Στο μεθεπόμενο; Και αν κάποιος δεν έχει δει το πρώτο τι γίνεται; Ενα θέμα αυτό.

 

Ενα άλλο θέμα είναι το τι θα κάνεις στην περίπτωση που δεν υπάρχει μια "Τατιάνα" στην ελληνική πραγματικότητα.

 

Επίσης, για την Times Square, γιατί να μην πεις πλατεία Ομόνοιας, ή οποιαδήποτε άλλη πλατεία που εσύ κρίνεις ότι ταιριάζει ως προσαρμογή; Το New Jersey γιατί όχι Ανω Λιόσια κ.ο.κ.

 

Αυτό εννοώ με τη συνοχή. Ο,τι αποφασίσεις να κάνεις στη μία περίπτωση Α το ίδιο θα πρέπει να κάνεις και στην Α'. Και με την τακτική που εσύ προτείνεις δημιουργούνται πολλά προβλήματα.

 

Και κάτι ακόμα. Οι ξένες σειρές είναι ένας τρόπος γνωριμίας και επαφής με άλλους πολιτισμούς και κουλτούρες. Δε νομίζεις ότι το στερείς αυτό σε ένα βαθμό από τον τηλεθεατή όταν κάνεις προσαρμογές σε αυτά ακριβώς τα στοιχεία; Και πώς θα κρίνεις ποια είναι γνωστά - που η Οπρα είναι - και ποια όχι;

 

Είσαι 100% σίγουρος ότι δε θα καταλάβει κανείς τίποτα; Πες "ριάλιτι σόου" ή κάτι παρεμφερές. Εκμεταλλεύσου μια παύση, ένα μεγάλο χώρο μεταξύ μικρών υποτίτλων, μεγάλωσε τον έναν και κάνε αυτή την επεξήγηση με παρενθετική πρόταση (όχι μέσα σε παρένθεση).

[washcloud]

"Διαγωνισμός μετάφρασης", δε σημαίνει ότι μειώνω το ζήτημα - επειδή έθεσες θέμα "καλύτερης δυνατής"...

Σημαίνει ότι εσείς όπως το βλέπετε, είναι σα να έχετε μια "πρόκληση για την πιστότερη μετάφραση". Αν επρόκειτο για κάτι τέτοιο, θα ήταν λίγο αλλιώς. Εκεί το να "ξεφύγεις" με μια "Τατιάνα", παίζει να σου έκανε ζημιά (να έχανες τον διαγωνισμό, τη δουλειά, κτλ). Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μία άποψη (παρεμφερής με τη δική μου) δε θα μπορούσε να παίζει και να "το πιάσει πώς το πάω" και να με δικαιώσει. Το πιο πιθανό όμως θα ήταν να μου την έλεγε (ο τάδε εξεταστής της μετάφρασής μου που θα περιείχε "Τατιανιές"), παίρνοντάς το κολλημένα ως "μη αποδεκτόν". Πριν χρόνια είχε βαθμολογηθεί εξαιρετικά, μαθητική έκθεση που με τίτλο "Βόλτα με άλογο", περιείχε αυτό : "Ανέβηκα στο άλογο, και κλιπιτι-κλοπ, κλιπιτι-κλοπ", με το κλιπιτ-κλοπ να συνεχίζεται εις μακράν έκταση. Προφανώς ο βαθμολογητής "ετίμησε" τον "ευφυή τρόπο" που σκέφτηκε ο τάδε μαθητής για να αντιμετωπίσει το θέμα, και όχι τον πλούτο της ανάλυσης που είχε αυτή η έκθεση, όπως πάνω-κάτω φαντάζομαι είχαν οι υπόλοιπες. Ένας άλλος εξεταστής, πιθανώς θα πήγαινε "by the book", και θα την απέρριπτε. Τί θέλω να πω με αυτο ; Ότι είναι υποκειμενικό το πως θα κριθείς/βαθμολογηθείς. Έτσι και σε αυτήν την περίπτωση μίας "διαγωνιζόμενης" μετάφρασης. Πιθανώς και 'γω να το έπαιζα "mainstreem λογική", και όπου έβλεπα Oprah να το άφηνα ως είχε, για να μη ρισκάρω χαράτσωμα.

Όμως όπως ήδη είπα, άλλο το "διαγωνιστικό", άλλο να μεταφράζεις ένα κείμενο (άρθρο, βιβλίο, whatever, κάτι τεσπά που ΕΧΕΙΣ το περιθώριο να κάνεις ένα υπόμνημα με όσες επεξηγήσεις/αν γουστάρεις) κι άλλο το να μεταφράζεις ήδη για κάποιο στούντιο ή κανάλι, τηλεοπτικές σειρές. Επειδή συγκεκριμένα γι' αυτές μιλούσαμε. MHN προλάβει κανείς να πει "α δηλαδή επειδή είναι tv, να κάνουμε ό,τι mindfuck θέλουμε στους τηλεθεατές ;" - ΚΑΜΜΙΑ σχέση. Απλά "εκεί" έχει κατ' αρχάς κανείς την "ελευθερία", και κατά 2ο λόγο μια και δε μιλάμε παρά μόνο για "έπεα πτερόεντα" (κι αυτό ΠΑΛΙ ΔΕ σημαίνει υποτίμηση του τηλεθεατή), το να γράψεις "Τατιάνα" όπου βλέπεις/ακούς Oprah, θα διαβαστεί, θα περάσει (κι ούτε καν θα "μείνει", όπως λες, για να δημιουργήσει "αντιφάσεις" στον άλλο, όταν τύχει σε επόμενο επεισόδιο να μεταφράσεις την Oprah ως πχ "Δρούζα". Αυτό που ΘΑ του μείνει(εκτός και δε μιλάμε για άνθρωπο, αλλά πρόγραμμα), θα είναι ο παραλληλισμός/"φωτογραφία" που λέγαμε...Θα πιάσει και το αστείο (αν εμπλέκεται αστείο), και θα πάει παρακάτω στην υπόθεση.

Δεν τίθεται θέμα "συνοχής" (σε ρώτησα για να μην ΨΑΧΝΩ πού/πότε το είπες, μια και δεν το θυμόμουν) λοιπόν, ΔΕΝ θα μεταφράζεις την Oprah (...αμάν γαμώ την Οprah της, ΚΑΘΕ φορά ΑΥΤΗΝ θα βρίσκουμε μπροστά μας στην τάδε σειρά ;;; Εκτός κι άν μιλάμε για μετάφραση στο "The Oprah Winfrey Show" που δείχνει ο ΣΚΑΗς, οπότε ρε παιδιά, οκ, OPRAH θα την αφήνουμε, εννοείται) "αναγκαστικά" ως 'Τατιάνα" από 'δω και πέρα...Και Λαμπίρη θα την πεις, και Θρασκιά, και ανάλογα με το πως είναι το "σημείο", και απλώς "μεσημεριανάδικο" θα την πεις. Μην κολλάτε. Άλλωστε στην αργκό μας, πολλά παρόμοια ονόματα και καταστάσεις σημαίνουν πολλά. Πχ βλέπω/ακούω κάπου ότι ο άλλος λέει "our son is a real Flint" - "ο γιός μας είναι σκέτος Τζέημς Μποντ" θα μεταφράσω εγώ, τί να κάνω, να πετάξω παρένθεση από κάτω ποιός ήταν ο Flint, ή να το αφήσω έτσι και να πάνε να κουρεύονται ; 'Η "έτσι θα το μάθει καλύτερα" ; Αυτός που θα το ακούσει και θα το καταλάβει το αγγλικό, θα καταλάβει ότι "εδώ κάτι έπαιξε". Και μη σας πω ότι ίσα-ίσα ΑΥΤΟΣ είναι καλός λόγος για να"το ψάξει κανείς" άμα θέλει...Αυτός που δεν το πιάνει, δεν πρόκειται στον αιώνα τον άπαντα να πιάσει κάτι, αν δεν είναι να βελτιώσει το listening του - και τ' αγγλικά του γενικότερα. Και , φυσικά, δε θα μπει τροχοπέδη στο προηγούμενο, το "Τζέημς Μποντ"...

Προσωπικά να τονίσω ότι ΕΓΩ μεγαλώνοντας, από "ΤΕΤΟΙΕΣ" μεταφράσεις ήταν που ψηνόμουνα και το έψαχνα, από αυτές που είχαν "χαρακτήρα"...κι όχι από τις "στεγνές"/απόλυτα πιστές στο κείμενο. Κι όπως είπα, πάντα εξαρτάται απ' την περίπτωση : Αν δεν πρόκειται για αστείο, ή τέλος πάντων δεν εμπεριέχεται κάποια σπόντα, και πει ο άλλος πχ "Τhe President said the other day that...", ΔΕΝ θα κάτσω εγώ και θα μεταφράσω "ο Καραμανλής είπε...". Θα γράψω "ο πρωθυπουργός" (γιατί το να γράψω "πρόεδρος", δεν έχει την ανάλογη αξία στα ελληνικά - άντε και να πω "ο αρχηγός του κράτους" ή "ο πρόεδρος της χώρας μας",,,,έχει καμμία σημασία ; Το είπαμε, δε μιλάμε για μετάφραση εκπαιδευτικών εκπομπών, το θέμα είναι ο άλλος πρωτ' απ' όλα να πιάσει το ΝΟΗΜΑ...).

 

 

 

 

Και κάτι ακόμα. Οι ξένες σειρές είναι ένας τρόπος γνωριμίας και επαφής με άλλους πολιτισμούς και κουλτούρες. Δε νομίζεις ότι το στερείς αυτό σε ένα βαθμό από τον τηλεθεατή όταν κάνεις προσαρμογές σε αυτά ακριβώς τα στοιχεία; Και πώς θα κρίνεις ποια είναι γνωστά - που η Οπρα είναι - και ποια όχι;

....ΑΝ λοιπόν έχεις μέχρι στιγμής καταλάβει τι λέω, ο τηλεθεατής ΔΕΝ είναι πρόγραμμα που έτσι και τύχει να του περάσεις λάθος data, την έκατσες, γιατί αυτά που θα περάσεις θα μείνουν (στο θεό που πιστεύεις δηλαδή, τώρα που το σκέφτομαι, αν υποστηρίζεις ότι την επόμενη φορά που θα δει την !@&Ι#$!@& την Oprah ο τάδε που "έχει περάσει από τα μεταφραστικά σου χέρια", θα ανακράξει : "Α! Την ξέρω αυτήν! Τατιάνα τήνε λένε !") (...) Από εσένα θα πιάσει το "νόημα", και διάφορες άλλες πληροφορίες που του λέει το "Τατιάνα" (θα παίρνει στροφές ο εγκέφαλος μετά από αυτό), και αν όπως είπαμε είναι στη φύση του, αυτό θα του δώσει και μια ώθηση για να το ψάξει και λίγο παραπάνω, δοθέντος του ότι γνωρίζει σχετικά αγγλικά, χρήση η/υ κτλ. Γι 'αυτό και δεν υπάρχει ο τυφλοσούρτης που εσύ ζητάς εδώ, για "πώς εσύ θα κρίνεις...Δεν είναι πρόταση για να μπει στο "Εγχειρίδιο Του Καλού Προσαρμοστή", υπαράσπιση των ενίοτε ΚΑΛΩΝ τέτοιων "προσαρμοστών" είναι... Και κάθε περίπτωση,,,κρίνεται κατά περίπτωση για 'μένα. Άμα βγει ο άλλος και μεταφράσει την Oprah "Στάη", ε ...............

 

 

Είσαι 100% σίγουρος ότι δε θα καταλάβει κανείς τίποτα; Πες "ριάλιτι σόου" ή κάτι παρεμφερές. Εκμεταλλεύσου μια παύση, ένα μεγάλο χώρο μεταξύ μικρών υποτίτλων, μεγάλωσε τον έναν και κάνε αυτή την επεξήγηση με παρενθετική πρόταση (όχι μέσα σε παρένθεση).

...είπαμε : ...εξαρτάται απ' την περίπτωση πως θα το χειριστείς...

Πολύ σημειολογία όμως...με μαύρισε το συκώτι αυτή η Όπρα.....

[Vole Maulder]

Κάτσε λίγο, γιατί πήρες φόρα, παραπάνω και από μένα!

 

 

Πρώτον, μην κολλάς στην Οπρα. Από αυτήν έτυχε και πιαστήκαμε, οπότε αυτή χρησιμοποιούμε και ως παράδειγμα. Δες το πιο ανοιχτά το πράγμα. Σκέψου πόσες τέτοιες περιπτώσεις και τι είδους μπορεί να υπάρξουν.

 

Δεύτερον, τα μπλέκεις λίγο.

 

Ωρα για λίγο nitpicking. Πιστή μετάφραση σε υπότιτλους δεν υφίσταται συνήθως, λόγω πολλών περιορισμών. Απόδοση κάνεις.

 

Στόχος είναι προφανώς η πιστότερη απόδοση. Αυτή είναι η δουλειά σου. By the book απόδοση δεν υπάρχει με τον τρόπο που το λες. Οσο οι υπότιτλοί σου μεταφέρουν την ουσία αυτών που λέγονται έχεις κάνει πετυχημένα τη δουλειά σου. Μεταφέρουν πληροφορίες. Οχι προσαρμόζουν σε άλλες πραγματικότητες.

 

Οι ΗΠΑ έχουν πρόεδρο. Πώς θα τους βάλεις εσύ πρωθυπουργό; Και αυτό δεν ισχύει μόνο για το συγκεκριμένο παράδειγμα. Δεν είναι καθυστερημένοι οι άνθρωποι να μην μπορούν να καταλάβουν ότι μιλάμε για άλλη χώρα και να σκέφτονται ότι ο Ομπάμα είναι το αντίστοιχο του Παπούλια.

 

Παραπάνω ελευθερία στην τηλεόραση δεν έχεις σε καμία περίπτωση. Μάλλον το αντίθετο. Αλλά εδώ περνάμε σε άλλα χωράφια που δεν έχουν άμεση σχέση με αυτό που συζητάμε. Εκεί ακολουθείς τις γραμμές του κάθε καναλιού/στούντιο/εταιρείας. Αυτό όσο και να το συζητήσουμε εμείς εδώ δε θα επηρεαστεί.

 

Πιο πριν έλεγες ότι με το να μην κάνουμε προσαρμογή λέμε στον άλλον "αν θες άντε ψάξε". Και τώρα λες ότι αν κάνεις προσαρμογή θα ωθήσεις τον άλλον που θέλει να ψάξει να δει πώς πραγματικά λέγεται. Χρειάζεται να επισημάνω την προβληματική λογική εδώ;

 

Τέλος, δε σου ζητάω να μου συντάξεις Εγχειρίδιο Προσαρμογής. Ομως το να κάτσεις να σκεφτείς 5 γραμμές για το πώς θα αντιμετωπίζεις 5 καταστάσεις (τυχαίοι αριθμοί) και να υπάρχει συνοχή σε αυτές είναι θέμα σεβασμού προς την ίδια τη δουλειά και προς τον θεατή. Αλλιώς βγάζεις λίγο μια νοοτροπία "ε μωρε, δε γαμιέται, θα το κάνω εδώ έτσι και παρακάτω βλέπουμε πώς θα μου έρθει". Και εκτός από αυτά, διευκολύνεις και τον εαυτό σου έχοντας ξεκάθαρες τακτικές αντιμετώπισης δυσκολιών.

 

Δεύτερο τέλος, όταν αυτά που διαβάζει ο άλλος στον υπότιτλο δεν είναι σύμφωνα με αυτά που ακούγονται δημιουργείται σύγχυση και απόσπαση της προσοχής. Οταν πεις Τζειμς Μποντ, που ναι, στα αγγλικά είναι James Bond και αυτό δεν ακούγεται πουθενά, έχεις χαλάσει το immersion αυτόματα. Χώρια την κριτική - πράγμα που έχει προαναφερθεί, αλλά το θεωρώ σημαντικότατο - στις επιλογές του σεναριογράφου, στη σκιαγράφηση των χαρακτήρων και στο ύφος.

 

ΥΓ. Κανόνισε να γράψεις μεγαλύτερο ποστ ως απάντηση... Μόνο εμείς οι δύο θα τα διαβάζουμε στο τέλος!

[Praetorian]

Θα συμφωνήσω με τον Vole Maulder και τον manuel για το θέμα αυτό.

Όσο και αν "δυσκολεύεις" τον θεατή, είναι καλύτερα να δει τη σωστή (=πιστότερη) μετάφραση (φυσικά όπου αυτό είναι εφικτό) ακόμα και αν το όνομα ή το αστείο δεν βγάζει νόημα στο δικό του "context" (του θεατή δηλαδή). (Πράγμα που για παράδειγμα πιθανότατα σημαίνει ότι πρέπει να μάθει κάτι για την ξένη κουλτούρα πριν καταλάβει το αστείο ή ότι το αστείο ήταν λογοπαίγνιο στην ξένη γλώσσα).

 

Η λογική να προσαρμόζεται ο υπότιτλος στο context του θεατή, έχει και αρνητικές επιπτώσεις στη "συνέπεια" της μετάφρασης.

Πχ στο παράδειγμα με την Oprah , μπορεί σε επόμενο επεισόδιο της σειράς κάποιος να αναφέρεται σε ένα βιβλίο που εξέδωσε η Oprah, ή κάποιος να πάει καλεσμένος στην εκπομπή της Oprah, όπως σχεδίαζε 4 επεισόδια πριν. Αν μεταφράζεται παντού "Τατιάνα" το Oprah, εν τέλει θα υπάρξει πρόβλημα. Φαντάσου να είναι ο άλλος στην εκπομπή και να την προσφωνεί "κυρ Τατιάνα μου". Αν πάλι το μεταφράζεις αλλού Τατιάνα και αλλού Oprah, τότε έχεις πρόβλημα "συνέπειας".

 

Επίσης υπάρχει και το θέμα με την "τοπικότητα στο χρόνο". Μπορεί το "Τατιάνα" να είναι κάτι αναγνωρίσιμο σήμερα ή να παραπέμπει εύκολα σε κάτι παραπλήσιο με την εικόνα της Oprah. Ομως 10 χρόνια μετά πχ που ο ίδιος υπότιτλος θα χρησιμοποιείται για τη σειρά και πιθανότατα η Στεφανίδου θα έχει αποσυρθεί ή ίσως παρουσιάζει κάποιο τηλεπαιχνίδι, η συνειρμική σύνδεση του Τατιάνα με το Oprah θα είναι πολύ προβληματική.

[Επισκέπτης]

Θα γράψω "ο πρωθυπουργός" (γιατί το να γράψω "πρόεδρος", δεν έχει την ανάλογη αξία στα ελληνικά).

 

Όχι, όχι, όχι! Δεν κάνει προσαρμογή θεατρικού κειμένου στην ελληνική πραγματικότητα για να κάνεις τέτοια πράγματα. Αυτός που βλέπει τη σειρά, ξέρει, ακούει και νιώθει ότι αυτό που βλέπει συμβαίνει σε μια άλλη χώρα. Σε λίγο θα μεταφράζουμε και το George Γιώργο και το Ross Παντελή, για να υπάρχει σύνδεση με τους τηλεθεατές, να καταλάβουν ότι πρόκειται για όνομα.

 

Και φυσικά δεν πρόκειται για ζήτημα "μη βγω απ' τα νερά μου και δώσω δικαιώματα", αλλά για ζήτημα "ο μεταφραστής κάνει καλά τη δουλειά του, όταν ο άλλος δεν προσέχει την μετάφραση". Κι όταν κάποιος βλέπει έναν Αμερικάνο να λέει για Πρωθυπουργούς, Τατιάνες και Μαμαλάκηδες, σίγουρα σχολιάζει τη μετάφραση.

 

Φυσικά, ας μην ξεχνάμε ότι για την ενημέρωση υπάρχουν και οι γύρω μας. Εγώ για παράδειγμα έμαθα ποιος είναι ο Έρολ Φλιντ βλέποντας κάτι αντίστοιχο μια μέρα και απλά ρωτώντας εκείνη την ώρα τους γονείς μου "Ποιός είναι αυτός;"

 

Γενικά, δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει πάντα οι υπότιτλοι να απευθύνονται στον σούπερ ανενημέρωτο που δεν ξέρει την τύφλα του (με τρόπο μάλιστα που τον κρατάει σ' αυτή την κατάσταση), όταν και οι σειρές οι ίδιες έχουν inside jokes και αναφορές σε πράγματα που ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ εκ των πραγμάτων να γνωρίζουν όλοι (ειδικά όταν μιλάμε για Αμερικάνικες σειρές, αυτό είναι μέρος της κουλτούρας τους). Αντί λοιπόν να μπαίνει κανείς σε μια διαδικασία να προσπαθεί να εξηγήσει τ' ανεξήγητα σε μια κούρσα δρόμου χωρίς τέλος, χαλώντας το κλίμα της σειράς με άσχετες αναφορές, είναι πιστεύω προτιμότερο να μένει κανείς στην επιλογή του ίδιου του αρχικού δημιουργού, που εδώ που τα λέμε κανένα δικαίωμα δεν έχουμε να παραποιούμε κατά βούληση το έργο του, και όποιος έπιασε έπιασε, όποιος δεν έπιασε ας ρωτήσει και όποιος δε ρωτήσει, δεν τον ενδιαφέρει.

[Vole Maulder]

Μπράβο, συνέπεια. Πώς μου είχε κολλήσει η συνοχή; Oh well...

[Επισκέπτης]

Ρωτώντας πάντως ένα πρόχειρο δείγμα τεσσάρων ανθρώπων ηλικίας 50+, μη Αγγλομαθών για το συγκεκριμένο ζήτημα Τατιάνας - Όπρα, πήρα την ίδια απάντηση: ότι από τα συμφραζόμενα θα καταλαβαίναμε περί τίνος πρόκειται. Πχ αν η ατάκα είναι "να βγεις να τα πεις στην Όπρα", καταλαβαίνεις ότι κάποια εκπομπή θα έχει αυτή κτλ κτλ.

[Pablo_Hasan]

ενα κουφο που προσφατα προσεξα, η πολυ γνωστη ταινια ο εραστης της κομμωτριας, τελικα ο τιτλος ειναι λαθος.

Mari de la coiffeuse, Le mari ειναι ο αντρας οχι ο εραστης οπως την μετεφρασαν.