Η χρήση οθόνης επηρεάζει την ανάπτυξη του εγκεφάλου στα παιδιά

Οι ερευνητές έκαναν κάποιες ειδικές μαγνητικές τομογραφίες με τις οποίες αξιολόγησαν την ακεραιότητα της λευκής ουσίας στον εγκέφαλο σε 47 υγιή παιδιά ηλικίας 3 έως 5 ετών. Και αφού ρωτήθηκαν οι γονείς για το πόσες ώρες επιτρέπουν στα παιδιά τους να έρχονται σε επαφή με οθόνες, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα σύνθετο σύστημα αξιολόγησης που ονομάζεται ScreenQ, για να κατατάξουν τα παιδιά.

Το σύνθετο αυτό σύστημα έχει αναπτυχθεί και είναι επικυρωμένο τα τελευταία χρόνια ακολουθώντας τις αυστηρές οδηγίες της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας. Οδηγίες οι οποίες βασίζονται κυρίως στις συνολικές ώρες που πρέπει ένα παιδί να παρακολουθεί τηλεόραση ή βίντεο σε ένα smartphone.

Αν η βαθμολογία είναι μηδενική, αυτό σημαίνει ότι οι γονείς τηρούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις οδηγίες αυτές, δηλαδή δεν έχουν βάλει τηλεόραση στην κρεβατοκάμαρα του παιδιού ή δεν του έχουν επιτρέψει να χρησιμοποιεί εφαρμογές στο smartphone έως και την ηλικία των 18 μηνών. Επίσης σημαίνει πως το παιδί δεν έχει έρθει σε επαφή με βίαιο περιεχόμενο ενώ παρακολουθεί ποιοτικά παιδικά προγράμματα μαζί με τους γονείς του. Εδώ να σημειωθεί πως ο μέγιστος επιτρεπόμενος χρόνος παρακολούθησης μέχρι αυτή την ηλικία είναι 1 ώρα την ημέρα.

Από την άλλη πλευρά, αν η βαθμολογία έφτανε έως και το 26, αυτό μεταφράζεται σε πλήρη έλλειψη προσήλωσης. Με άλλα λόγια, τα παιδιά άρχισαν να παρακολουθούν τηλεόραση σε ηλικία μικρότερη του ενός έτους, έχουν έρθει σε επαφή με βίαιο περιεχόμενο, παρακολουθούν περισσότερες ώρες και σχεδόν ποτέ υπό την επίβλεψη των γονιών του.

Αφού συγκεντρώθηκαν όλες αυτές οι βαθμολογίες, οι ερευνητές τις σύγκριναν με τις δικές τους μαγνητικές τομογραφίες για να καταλήξουν κατά πόσο έχει καθυστερήσει η ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών. Η ανάπτυξη παίζει σημαντικό ρόλο στο πότε τα παιδιά θα περάσουν από το ένα αναπτυξιακό στάδιο στο επόμενο και κατά πόσο αυτό μπορεί να καθυστερήσει. Ένα αναπτυξιακό στάδιο είναι και αυτό όπου τα παιδιά περνάνε από την «απλή κατανόηση λέξεων» στην «παραγωγή ομιλίας». Για να επιτευχθεί αυτό οι νευρώνες του εγκεφάλου, οι συνδέσεις μεταξύ τους και η λευκή ουσία χρειάζεται να έχουν συγκεκριμένη ανάπτυξη.

Ο μέσος όρος βαθμολογίας ScreenQ στη μελέτη ήταν περίπου το 9, με εύρος από 1 έως και 19. Σύμφωνα με την μελέτη, το 41% των παιδιών είχε μία τηλεόραση στην κρεβατοκάμαρα ενώ σχεδόν το 60% είχε τη δική του φορητή συσκευή. Επίσης ο μέσος όρος ενασχόλησης ήταν περίπου μιάμιση ώρα την ημέρα αλλά είναι αρκετά ανησυχητικό ότι υπήρχαν παιδιά που ερχόντουσαν σε επαφή με οθόνες έως και 12 ώρες την ημέρα.

Τα παιδιά με τους υψηλότερους βαθμούς ScreenQ  (αυτά δηλαδή που είχαν συχνότερη επαφή με οθόνη) αντιμετώπιζαν τόσο γλωσσικά προβλήματα όσο και προβλήματα με τη γραφή.  Σημαντικό εύρημα είναι επίσης το γεγονός πως τα παιδιά με τους υψηλότερους βαθμούς ScreenQ είχαν φτωχότερες εκφραστικές ικανότητες ενώ ήταν και πιο αργά στο να αναγνωρίσουν διάφορα αντικείμενα.

Αν και οι ερευνητές δεν θέλουν ούτε να κατηγορήσουν απαραίτητα τις οθόνες ούτε να επιρρίψουν ευθύνες στους γονείς, θέλουν να προειδοποιήσουν πως ο τρόπος που αναπτύσσεται ο παιδικός εγκέφαλος διαμορφώνεται κυρίως από το είδος των εμπειριών που έχουν τα παιδιά. Και φυσικά οι γονείς μπορούν να το αντιστρέψουν παίρνοντας τα κατάλληλα μέτρα.

Το μήνυμα λοιπόν της έρευνας δεν είναι ότι οι οθόνες είναι κακές ή ότι υπάρχουν κακοί γονείς. Το μήνυμα είναι ότι σαν γονιός πρέπει να είσαι κοντά στο παιδί σου, να αλληλεπιδράς μαζί του, να μιλάς, να παίζεις, να τραγουδάς, να ρωτάς, να του απαντάς και φυσικά να του διαβάζεις. Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία, χρειάζονται την ανθρώπινη αλληλεπίδραση ώστε να έχουν φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου.

NY Times