Το Νόμπελ Φυσικής απονέμεται σε πρωτοπόρους της μηχανικής μάθησης

Η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών αναγνώρισε τη σημασία των ανακαλύψεων και εφευρέσεών τους, οι οποίες έθεσαν τις βάσεις για πολλές από τις πρόσφατες εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη.

Οι δύο επιστήμονες, ο Geoffrey Hinton (φωτογραφία), ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, και ο John Hopfield, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Princeton, συνέβαλαν καθοριστικά στην ανάπτυξη των τεχνητών νευρωνικών δικτύων από τη δεκαετία του 1980. Τα δίκτυα αυτά, που μιμούνται τη δομή του ανθρώπινου εγκεφάλου, αποτελούν τη βάση για πολλές σύγχρονες εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης, από την αναγνώριση εικόνας μέχρι την παραγωγή γλώσσας.

Ο καθηγητής Hinton αναγνωρίστηκε για την ανάπτυξη της μηχανής Boltzmann, ενός γενετικού μοντέλου που χρησιμοποιεί εργαλεία από τη στατιστική φυσική. Η μηχανή αυτή μπορεί να ταξινομεί εικόνες ή να δημιουργεί νέα παραδείγματα βασισμένα στα μοτίβα στα οποία έχει εκπαιδευτεί. Το έργο του Hinton βασίστηκε στο δίκτυο Hopfield, που αναπτύχθηκε από τον συνάδελφό του John Hopfield.

Ο John Hopfield, αριστερά, και ο Geoffrey Hinton θα μοιραστούν τα 11 εκατ. σουηδικές κορώνες

Το δίκτυο Hopfield, όπως εξηγεί η επιτροπή του Νόμπελ, χρησιμοποιεί φυσική που περιγράφει τα χαρακτηριστικά ενός υλικού λόγω του ατομικού του σπιν. Το δίκτυο εκπαιδεύεται βρίσκοντας τιμές για τις συνδέσεις μεταξύ των κόμβων, ώστε οι αποθηκευμένες εικόνες να έχουν χαμηλή ενέργεια. Όταν τροφοδοτείται με μια παραμορφωμένη ή ατελή εικόνα, το δίκτυο εργάζεται μεθοδικά για να βρει την αποθηκευμένη εικόνα που μοιάζει περισσότερο με την ατελή που του δόθηκε.

Ο καθηγητής Hinton, συχνά αποκαλούμενος "Ο Νονός της Τεχνητής Νοημοσύνης", εξέφρασε την έκπληξή του για τη βράβευση, δηλώνοντας στο δελτίο τύπου του Πανεπιστημίου του Τορόντο: "Δεν είχα καμία προσδοκία για αυτό. Είμαι έκπληκτος και νοιώθω τεράστια τιμή που περιλαμβάνομαι στη βράβευση"

Ωστόσο, ο Hinton έχει εκφράσει επανειλημμένα τις ανησυχίες του για τους πιθανούς κινδύνους της τεχνολογίας που βοήθησε να αναπτυχθεί. Σε συνέντευξή του στους New York Times το προηγούμενο έτος, δήλωσε ότι "ένα μέρος του... τώρα μετανιώνει για το έργο της ζωής του." Ο Hinton αποχώρησε από τη θέση του στην Google το 2023, προκειμένου να μπορεί να εφιστά την προσοχή στους πιθανούς κινδύνους που ενέχει η τεχνολογία αυτή.

Κατά τη διάρκεια μιας τηλεφωνικής συνέντευξης με δημοσιογράφους μετά την ανακοίνωση του βραβείου, ο Hinton επανέλαβε τις ανησυχίες του: "Δεν έχουμε εμπειρία για το πώς είναι να υπάρχουν πράγματα πιο έξυπνα από εμάς. Και θα είναι υπέροχο από πολλές απόψεις. Αλλά πρέπει επίσης να ανησυχούμε για μια σειρά πιθανών κακών συνεπειών, ιδιαίτερα την απειλή αυτά τα πράγματα να ξεφύγουν από τον έλεγχο."

Η βράβευση των Hinton και Hopfield υπογραμμίζει αναμφισβήτητα τη σημασία της μηχανικής μάθησης και των τεχνητών νευρωνικών δικτύων στη σύγχρονη τεχνολογία, ενώ παράλληλα εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τις μελλοντικές επιπτώσεις αυτών των τεχνολογιών στην κοινωνία. Το 2013, η Google εξαγόρασε την εταιρεία νευρωνικών δικτύων του Hinton, την οποία είχε ιδρύσει με δύο φοιτητές του, συμπεριλαμβανομένου του Ilya Sutskever, ο οποίος αργότερα έγινε επικεφαλής επιστήμονας στην OpenAI πριν αποχωρήσει φέτος και ιδρύσει μια νέα εταιρεία.

• Νόμπελ