Τεχνητή νοημοσύνη βοηθάει στην αποκατάσταση των «χαμένων τμημάτων» του πίνακα «Νυχτερινή περίπολος» του Ρέμπραντ

Τώρα, μαθαίνουμε ότι επιστήμονες χρησιμοποίησαν την Τεχνητή Νοημοσύνη για να αποκαταστήσουν τα «χαμένα άκρα» του πασίγνωστου ζωγραφικού πίνακα του Ρέμπραντ με την ονομασία Νυχτερινή Περίπολος.

Η Νυχτερινή Περίπολος είναι ένας πίνακας ζωγραφικής του 1642 του Ολλανδού ζωγράφου Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αποτελεί τμήμα της συλλογής του Μουσείου του Άμστερνταμ και εκτίθεται στο Ρέικσμουζεουμ του Άμστερνταμ υπό μορφή διαρκούς δανείου. Πρόκειται για ένα από τα πλέον γνωστά και αναγνωρισμένα έργα της χρυσής ολλανδικής εποχής στη ζωγραφική και είναι γνωστός για τρία βασικά χαρακτηριστικά του: Το πολύ μεγάλο μέγεθος του (363 x 437 εκ.), την υποβλητική χρήση φωτός και σκιάσεων και την μοναδική σύλληψη της κίνησης.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα από την δημιουργία του, ο πίνακας καλυπτόταν από ένα σκουρόχρωμο βερνίκι, το οποίο έδινε την εντύπωση μίας νυχτερινής σκηνής, στην οποία αποδίδεται -και λανθασμένα- η ονομασία του. Το βερνίκι αφαιρέθηκε μετά από πολλά χρόνια, τη δεκαετία του 1940. Νωρίτερα, και πιο συγκεκριμένα το 1715, ο πίνακας μετακινήθηκε από το Kloveniersdoelen (το κτίριο της πολιτοφυλακής) στο Δημαρχείο του Άμστερνταμ αλλά δυστυχώς, για να χωρέσει ανάμεσα σε δύο πόρτες,  το έργο περικόπηκε και στις τέσσερις πλευρές του.

Λόγω της περικοπής των 60 εκατοστών από την αριστερή πλευρά, των 22 εκατοστών από την άνω πλευρά, των 12 εκατοστών από την κάτω πλευρά και των 7 εκατοστών από τη δεξιά πλευρά, είχαμε την απώλεια τριών μορφών (δύο ενήλικων και ενός παιδιού) στην αριστερή πλευρά του πίνακα (το αγόρι στην αριστερή πλευρά που δείχνει να προσπαθεί να ξεφύγει από τους στρατιωτικούς δεν διακρινόταν σωστά). Επίσης περικόπηκε μέρος του άνω τμήματος της αψίδας, του κιγκλιδώματος και της άκρης του σκαλιού, χαρακτηριστικά που ήταν απαραίτητα για να δίνουν την αίσθηση της κίνησης προς τα εμπρός. Στη δεξιά επίσης πλευρά δεν βλέπαμε ολοκληρωμένο το κράνος. Ευτυχώς, έχουμε στη διάθεση μας ένα αντίγραφο του 17ου αιώνα από τον Χέρριτ Λούντενς που εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου και το οποίο απεικονίζει την αυθεντική σύνθεση του έργου.

Αντί ωστόσο να προσληφθεί ένας ικανός ζωγράφος για να αποκαταστήσει τον πίνακα, χρησιμοποιήθηκε ένα μοντέλο μηχανικής εκμάθησης το οποίο φρόντισε χρησιμοποιώντας το στυλ του Ρέμπραντ να αποκαταστήσει τα τμήματα που είχαν χαθεί pixel-by-pixel χρησιμοποιώντας δύο σαρωμένες φωτογραφίες με όλες τις λεπτομέρειες και τα χρώματα που χρησιμοποιήθηκαν στο πρωτότυπο.

Το αντίγραφο του Χέρριτ Λούντενς έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εκπαίδευση του μοντέλου μηχανικής εκμάθησης για την αποκατάσταση του διάσημου πίνακα. Το μοντέλο μηχανικής εκμάθησης/ τεχνητής νοημοσύνης εκπαιδεύτηκε με την χρήση δύο υψηλής ανάλυσης φωτογραφιών, του αυθεντικού πίνακα, κυρίως για το χρώμα, και του Χέρριτ Λούντενς για την πληρότητα της σύνθεσης. Το λογισμικό κατάφερε να αποκαταστήσει πλήρως τον πίνακα του Ρέμπραντ για πρώτη φορά μετά από σχεδόν τρεις αιώνες!

Οι εικόνες στη συνέχεια που έδωσε η τεχνητή νοημοσύνη εκτυπώθηκαν με ακρίβεια και προσαρμόστηκαν στον πίνακα, ώστε όσοι επισκέπτονται το μουσείο να έχουν μία ολοκληρωμένη άποψη για το όραμα του καλλιτέχνη.  

«Κοιτάζοντας την ιδέα πίσω από τη σύνθεση, ξαφνικά γίνεται σαφές πως ο (Ρέμπραντ) – σαν χορογράφος ή ερμηνευτής - προσπαθεί να τραβήξει το βλέμμα μας και να μετακινήσει τη ματιά μας μέσα από τη σύνθεση, μέχρι το κεντρικό τμήμα του, που είναι ο λοχαγός με τον υπολοχαγό του» δήλωσε ο Πίτερ Ρόλοφς, επικεφαλής ζωγραφικής και γλυπτών στο Ρέικσμουζεουμ του Άμστερνταμ. «Έτσι, η κίνηση και οι δυναμικές έχουν την ίδια βαρύτητα, και αυτό μας βοηθά... να κατανοήσουμε καλύτερα τις αρχικές προθέσεις, τόσο του καλλιτέχνη, όσο και του συγκεκριμένου πίνακα ως ιδέα».