Tο φημισμένο Παρατηρητήριο Arecibo θα κατεδαφιστεί

Το πασίγνωστο παρατηρητήριο Arecibo στο Πουέρτο Ρίκο, γνωστό για τη χρήση του στην παρακολούθηση απομακρυσμένων ραδιοκυμάτων στο διάστημα, θα τεθεί εκτός λειτουργίας και θα κατεδαφιστεί λόγω κινδύνου κατάρρευσης. Ενώ οι ερευνητικές ομάδες προσπαθούν να σώσουν ότι είναι εφικτό, το τέλος του έρχεται ύστερα από 57 χρόνια.

Η απόφαση έρχεται μετά από αποτυχία δύο κεντρικών καλωδίων τους τελευταίους μήνες, προκαλώντας μεγάλη ζημιά στην κατασκευή. Η NSF (National Science Foundation) που επιβλέπει το παρατηρητήριο, αξιολόγησε τον κίνδυνο και διαπίστωσε πως επιπλέον καλώδια μπορεί να κοπούν σύντομα. Αν γίνει αυτό, οι επιστήμονες φοβούνται πως η πλατφόρμα βάρους 900 τόνων που βρίσκεται υπερυψωμένη πάνω από το κτίριο, θα πέσει πάνω στον δίσκο του Arecibo, πλάτους 305 μέτρων. Είναι επίσης πιθανό να πέσουν οι τρεις περιμετρικοί πύργοι της εγκατάστασης, ύψους 90 μέτρων, σε οποιαδήποτε κατεύθυνση, προκαλώντας ζημιά στο κέντρο επισκέψεων ή άλλων κοντινών κτιρίων.

Με έναν τόσο άμεσο κίνδυνο, η NSF αποφάσισε ότι το Arecibo δε μπορεί να επισκευαστεί χωρίς ρίσκο ανθρώπινης ζωής. Οι αρμόδιοι μηχανικοί έχουν εκκενώσει την εγκατάσταση και έχουν δημιουργήσει μια ζώνη ασφάλειας γύρω από τους χώρους όπου υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης. Παράλληλα, εργάζονται σε ένα πλάνο αποσυναρμολόγησης που περιλαμβάνει ελικόπτερα όπως και εκρηκτικές ύλες.

Το παρατηρητήριο Arecibo αποτέλεσε μεγάλο κομμάτι της επιστημονικής κοινότητας για μισό αιώνα, επιτρέποντας επιστήμονες να παρατηρήσουν εξωτικά αντικείμενα και συμβάντα στα βάθη του διαστήματος, όπως πάλσαρ και μυστηριώδεις μακρινά ραδιοκύματα. Επίσης ήταν εργαλείο ανίχνευσης αστεροειδών κοντά στον πλανήτη μας, βοηθώντας αστρονόμους να εντοπίζουν αντικείμενα επικίνδυνα για τη γή. Επιπλέον, επιστήμονες του SETI (Search for Extraterrestrial Intelligence) χρησιμοποίησαν το Arecibo για αναζήτηση ραδιοκυμάτων που θα μπορούσαν να προέρχονται από άλλους πλανήτες. Οι φίλοι του κινηματογράφου επίσης μπορεί να αναγνώρισαν τον σταθμό από ταινίες όπως GoldenEye και Contact.

Τα τελευταία χρόνια όμως ήταν δύσκολα, καθώς το 2017 έγιναν ζημιές ύψους $14,3 εκ. από τον ανεμοστρόβιλο Maria, ενώ τον Αύγουστο του τρέχον έτους ένα καλώδιο υποστήριξης βγήκε από τη θέση του και έπεσε, προκαλώντας ζημιές στο πιάτο. Τον Νοέμβριο ένα δεύτερο καλώδιο κόπηκε και είχε ίδιο αποτέλεσμα, προκαλώντας επιπλέον ζημιές και στις εγκαταστάσεις όπως και σε κοντινά καλώδια. Η εκτίμηση των μηχανικών μαζί με την NSF κατέληξαν ότι δε θα πρέπει να υπολογίζονται τα υπολειπόμενα καλώδια καθώς εγκαταστάθηκαν τη δεκαετία του '90.

Αναφορές για την κατάρριψη εμφανίστηκαν λίγο μετά την αποτυχία του δεύτερου καλωδίου, αλλά μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν άγνωστο αν το τηλεσκόπιο μπορούσε να σωθεί. Παρόλο που δεν υπάρχει χρονικό πλαίσιο πότε μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο, οι μηχανικοί είναι σίγουροι πως θα γίνει άμεσα αν δεν πάρουν άμεσα μέτρα - και δεν υπάρχουν πολλοί παράγοντες που αποτρέπουν κάτι τέτοιο.

Η NSF παραδέχεται πως είχαν επικεντρωθεί στο αν θα μπορούσε να βγει από τη θέση του άλλο ένα καλώδιο υποστήριξης, αλλά όχι να κοπεί. Από τον Αύγουστο και μετά γινόταν τακτικός έλεγχος και βρέθηκε ότι σε 12 σύρματα από τα συνολικά 160 ενός καλωδίου είχαν κοπεί, αλλά δεν περίμεναν να έχει τέτοιο αποτέλεσμα. Το σχέδιο για την ώρα είναι η αφαίρεση της πλατφόρμας τηλεσκοπίου, χωρίς επίγνωση κόστους ή χρονικής απαίτησης.

Πολλοί επιστήμονες βασίστηκαν ανά τα χρόνια στο Arecibo και πολλοί εξέφρασαν τη θλίψη τους για ένα τέτοιο γεγονός. Αλλά οι αρμόδιοι μηχανικοί πιστεύουν πως είναι η καλύτερη λύση, καθώς όπως είπαν, οι άνθρωποι που εργάζονται στο παρατηρητήριο είναι το παν, όχι το τηλεσκόπιο.