Και όμως η ψιλοκυβίνη στα ψυχεδελικά μανιτάρια ενδέχεται να γίνει το «νέο αντικαταθλιπτικό»

Ο Οργανισμός Φαρμάκων και Τροφίμων των Ηνωμένων Πολιτειών μάλιστα φαίνεται να ενισχύει σε πρακτικό επίπεδο αυτή την αναγέννηση καθώς ανακήρυξε την ψιλοκυβίνη (μια φυσική ψυχοτρόπος ουσία που παράγεται κυρίως από είδη μανιταριών του γένους Psilocybe) ως μία «πρωτοποριακή θεραπεία» για τις καταθλιπτικές διαταραχές.

Ωστόσο, με τόσες δεκαετίες στίγματος και απαγόρευσης, ήταν απολύτως απαραίτητο να πραγματοποιηθούν πολλές έρευνες για τον τρόπο που επιδρούν τέτοιου είδους φάρμακα στον εγκέφαλο. Ευτυχώς, επί του παρόντος διεξάγονται μελέτες για να αντισταθμίσουμε τον χρόνο που έχει χαθεί. Μία τέτοια έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε στο Neuron, ρίχνει φως στην ικανότητα της ψιλοκυβίνης να βοηθά στην αποκατάσταση των βλαβών που έχουν προκληθεί εξαιτίας του χρόνιου στρες στους εγκεφάλους τρωκτικών.

Αν και προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι τα ψυχεδελικά φάρμακα όπως η ψιλοκυβίνη βοηθούν στην καταπολέμηση της κατάθλιψης, ο τρόπος που ενεργούσαν σε νευρολογικό επίπεδο παρέμενε άγνωστος. Για να διαπιστώσουν πως η παραπάνω ουσία επεμβαίνει στον εγκέφαλο ενός ζωντανού πλάσματος, ερευνητές χορήγησαν ψιλοκυβίνη και ένα αλατούχο διάλυμα σε στρεσαρισμένα ποντίκια.

Το στρες (που προκλήθηκε μέσω ηλεκτροπληξίας στη συγκεκριμένη περίπτωση) δρούσε στον εγκέφαλο των ποντικών με τέτοιο τρόπο που μπορούσε να παρατηρηθεί άμεσα. Αλλά εξίσου άμεσος ήταν και ο τρόπος που μπόρεσαν να δουν πως η ψιλοκυβίνη αναδιαμόρφωνε τον εγκέφαλό τους. Συγκεκριμένα, προχώρησαν στην εξέταση των ηλεκτρικών παλμών (spikes) στις δενδριτικές ακανθές, τα μέρη των νευρώνων που είναι υπεύθυνα για τη λήψη σημάτων από άλλα νευρικά κύτταρα.

Ο συν-συγγραφέας της μελέτης Δρ. Alex Kwan, αναπληρωτής καθηγητής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Yale, εξήγησε τις παραπάνω δομές σε επικοινωνία του με την ιστοσελίδα BigThink: «Οι δενδριτικές ακανθές είναι οι τοποθεσίες στα εγκεφαλικά κύτταρα όπου πραγματοποιούνται συνδέσεις. Είναι τα σημεία όπου ανταλλάσσονται οι πληροφορίες μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων. Η ισχύς και ο αριθμός αυτών των συνδέσεων είναι προφανώς σημαντικές, επειδή υπαγορεύουν τον τρόπο που τα εγκεφαλικά μας κύτταρα συνδέονται μεταξύ τους και μπορούν να επικοινωνήσουν για να εκτελέσουν τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου».

Αυτές οι συνδέσεις επηρεάζονται συχνά από πράγματα όπως το άγχος και τα άτομα με κατάθλιψη έχουν συχνά λιγότερες από το φυσιολογικό ενώ το χρόνιο στρες έχει ανακαλυφθεί ότι μειώνει επίσης τον αριθμό τους.

Τα ποντίκια στη συνέχεια εξετάστηκαν τον επόμενο μήνα για αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου τους. Με τη σάρωση του εγκεφάλου τους, οι ερευνητές μπόρεσαν να συγκρίνουν την ανάπτυξη των δενδριτών στα ποντίκια που έλαβαν ψιλοκυβίνη με αυτά της ομάδας ελέγχου (της ομάδας που λάμβανε αλατούχο διάλυμα). Με την πάροδο του χρόνου, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι δενδριτικές ακανθές στα ποντίκια που έλαβαν ψιλοκυβίνη ήταν 10% περισσότερες και μεγαλύτερες από εκείνες των ποντικών που δεν είχαν λάβει το φάρμακο. Αυτή η αύξηση διήρκεσε περισσότερο από ένα μήνα και προκλήθηκε από την αυξημένη ανάπτυξη των δενδριτικών ακανθών αμέσως μετά τη χορήγηση του φαρμάκου.

Όταν ρωτήθηκε αν τα συγκεκριμένα ευρήματα μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα στους ανθρώπους, ο Δρ. Kwan εξήγησε: «Είναι δύσκολο να κάνουμε υποθέσεις για τον άνθρωπο με βάση τα αποτελέσματα που είδαμε με τα τρωκτικά. Μπορώ να επισημάνω ωστόσο ότι τα ποντίκια είναι επίσης θηλαστικά και ο εγκεφαλικός φλοιός τους έχει κάποιες ομοιότητες με τον ανθρώπινο, αν και υπάρχουν εξίσου μεγάλες διαφορές. Υπάρχει μια άλλη μελέτη από ένα εργαστήριο στην Κοπεγχάγη όπου εξέτασαν χοίρους που έλαβαν ψιλοκυβίνη. Και σε εκείνη την έρευνα ανακάλυψαν ότι η ψιλοκυβίνη οδηγεί σε αύξηση των δεικτών των νευρωνικών συνάψεων μετά από μία δόση. Γνωρίζουμε λοιπόν ότι τουλάχιστον ισχύει για τα ποντίκια και τους χοίρους. Είμαι βέβαιος ότι αυτή την ώρα γίνονται μελέτες για να διαπιστωθεί αν το ίδιο συμβαίνει και στους ανθρώπους».

Σε κάθε περίπτωση λοιπόν, μην ξεκινήσετε θεραπείες με… μανιτάρια ακόμα (αστειευόμαστε)! Θα χρειαστούν χρόνια μελετών και ερευνών για να κατανοήσουμε με ποιον τρόπο επηρεάζει τον ανθρώπινο εγκέφαλο η ψιλοκυβίνη και άλλα τέτοιου τύπου ψυχεδελικά φάρμακα. «Θα έλεγα ότι γενικά υπάρχει τεράστιος ενθουσιασμός για την ψιλοκυβίνη και άλλες ψυχεδελικές ουσίες για τη θεραπεία ψυχικών ασθενειών, αλλά υπάρχουν ακόμη πολλά που δεν γνωρίζουμε. Που δρουν τα συγκεκριμένα φάρμακα στον εγκέφαλο; Ποιους τύπους κυττάρων στοχεύουν; Πιστεύω ότι απαιτείται να μάθουμε περισσότερα για το τι κάνουν αυτά τα φάρμακα σε κυτταρικό επίπεδο, ιδίως αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε την ψιλοκυβίνη ως θεραπεία ή να βρούμε εναλλακτικά, ακόμη καλύτερα φάρμακα».