Υποχρεωμένες να επισκευάζουν τις συσκευές και μετά το πέρας της εγγύησης οι εταιρίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση

H Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε και επίσημα νέο σύνολο κανόνων που προστατεύουν το δικαίωμα των καταναλωτών στην επισκευή των συσκευών τους, με τόσο την ενθάρρυνση της αποκατάστασης των χαλασμένων συσκευών, αντί της αντικατάστασής τους. Ένας από τους κανόνες αυτούς προβλέπει και την επέκταση της εγγύησης ενός προϊόντος κατά ένα χρόνο, εφόσον επισκευαστεί ενώσω καλύπτεται ακόμη από εγγύηση.

Ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση υποχρεώνει τις εταιρίες να παρέχουν κατ' ελάχιστο διετή εγγύηση στα προϊόντα τους, όμως οι νέοι κανόνες προωθούν περαιτέρω τα δικαιώματα των καταναλωτών. Προβλέπουν πως, ακόμη και αν λήξει η περίοδος εγγύησης, οι εταιρίες "υποχρεούνται να επισκευάζουν κοινά οικιακά προϊόντα", μεταξύ αυτών κινητά τηλέφωνα, τηλεοράσεις, πλυντήρια ρούχων, ηλεκτρικές σκούπες και άλλα. Εφόσον ένα προϊόν εμφανίσει βλάβη ενώσω καλύπτεται από εγγύηση, οι καταναλωτές μπορούν να επιλέξουν μεταξύ αντικατάστασης και επισκευής. Εφόσον επιλέξουν το δεύτερο, η εγγύηση επεκτείνεται κατά ένα χρόνο.

Οι κανόνες προβλέπουν ότι οι εταιρίες οφείλουν να προσφέρουν υπηρεσίες επισκευής έναντι "εύλογου" κόστους ώστε οι καταναλωτές να μην "αποτρέπονται εσκεμμένα" από το να ζητήσουν την επισκευή του προϊόντος τους. Παράλληλα, οι εταιρίες θα υποχρεούνται να παρέχουν ανταλλακτικά και εργαλεία, ενώ παράλληλα θα απαγορεύεται η ενσωμάτων "συμβατικών παραμέτρων [καθώς και] υλικών ή λογισμικών τεχνικών που εμποδίζουν τις επισκευές".

Οι κατασκευαστές δεν θα έχουν τη δυνατότητα να απαγορεύουν τη χρήση τρισδιάστατα εκτυπωμένων ή μεταχειρισμένων ανταλλακτικών από ανεξάρτητα καταστήματα επισκευών, ούτε να αρνούνται την επισκευή ενός προϊόντος για οικονομικούς λόγους, ακόμη και αν κατά το παρελθόν έχει επισκευαστεί από τρίτο μέρος.

Εκτός αυτού, η Ε.Ε. σχεδιάζει τη δημιουργία διαδυκτιακής πλατφόρμας που θα βοηθά τους καταναλωτές να εντοπίζουν σημεία επισκευής κοντά στην περιοχή τους, πωλητές μεταχειρισμένων προϊόντων αλλά και άτομα που αγοράζουν ελλαττωματικά αντικείμενα. Οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ μετά την έγκρισή τους από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κράτη μέλη θα έχουν περιθώριο δύο ετών να ενσωματώσουν τους νέους κανονισμούς στη νομοθεσία τους.

Η συμμαχία Ευρώπη για το Δικαίωμα στην Επισκευή χαιρέτησε τους νέους κανονισμούς, χαρακτηρίζοντάς τους "βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση". Παράλληλα, επισήμανε ότι καλύπτουν μόνο καταναλωτικά προϊόντα, επομένως δεν προσφέρουν συνολική κάλυψη, λόγου χάρη για βιομηχανικά αγαθά. Επιφυλάξεις εκφράστηκαν επίσης για την αναφορά στο "εύλογο κόστος", καθώς δεν υπάρχει σαφής ερμηνεία του όρου, επομένως ουσιαστικά εξαρτάται από τις εταιρίες το τι θα χρεώνουν.

Η συμμαχία ανέφερε επίσης ότι η απαγόρευση πρακτικών που εμποδίζουν την επισκευή, όπως η τακτική που ακολουθεί η Apple να συνδέει ανταλλακτικά με τις συσκευές, δεν προχώρησε όσο θα έπρεπε. Οι εταιρίες δεν είναι υποχρεωμένες να τηρήσουν την απαγόρευση εφόσον μπορούν να επικαλεστούν "θεμιτούς και αντικειμενικούς παράγοντες", συμπεριλαμβανομένης της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας τους. Η συμμαχία χαρακτήρισε την εξαίρεση αυτή "ιδιαίτερα θολή" και υποστήριξε ότι άφηνε την πόρτα "διάπλατα ανοιχτή" ώστε να εξακολουθήσουν οι κατασκευαστές να μπλοκάρουν τις επισκευές των προϊόντων τους από τρίτους.

Κριτική άσκησε και στο "περιορισμένο" πεδίο εφαρμογής των κανόνων, υποστηρίζοντας ότι δεν θα επηρέαζαν τα περισσότερα νέα προϊόντα που εισέρχονται στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα προϊόντα που καλύπτονται από τους νέους κανόνες φαίνεται πως ήδη καλύπτονταν από υφιστάμενο νόμο της Ε.Ε. που προβλέπει πολλές συσκευές και ηλεκτρονικά προϊόντα να μπορούν να επισκευάζονται για περίοδο 5 έως 10 ετών μετά την αγορά, συμπεριλαμβανομένων πλυντηρίων ρούχων, στεγνωτηρίων, πλυντηρίων πιάτων, ψυγείων, τηλεοράσεων, ηλεκτρικών ποδηλάτων, κινητών τηλεφώνων και άλλα.

Εντωμεταξύ, οι Ηνωμένες Πολιτείες καταγράφουν επίσης πρόοδο στο δικαίωμα επισκευής. Τη στιγμή που δεν υπάρχει ομοσπονδιακή νομοθεσία που να διασφαλίζει το δικαίωμα αυτό, περισσότερε από είκοσι πολιτείες προωθούν δικές τους νομοθεσίες. Μέσα στον Ιούλιο τίθεται και επίσημα σε εφαρμογή ο σχετικός νόμος στην Καλιφόρνια, που θα υποχρεώνει τους κατασκευαστές να διαθέτουν ανταλλακτικά εξαρτήματα για όλες τις ηλεκτρονικές και ηλεκτρικές συσκευές κόστους 50 δολαρίων και άνω.

• Ευρωπαϊκή Ένωση