Δικό της διακομιστή DNS σχεδιάζει η Ευρωπαϊκή Ένωση

Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει ένα κεντρικό Σύστημα Διευθέτησης Ονομάτων Τομέα, με την επωνυμία DNS4EU, προκειμένου να αντικαταστήσει παρόχους DNS όπως η Google και η Cloudfare, που εδρεύουν στις ΗΠΑ. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η δημιουργία υποδομών που θα επιτρέψουν τη μεταφορά των δεδομένων των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε συστήματα τα οποία βρίσκονται σε ευρωπαϊκή δικαιοδοσία.

Οι διακομιστές DNS αποτελούν θεμελιώδη παράμετρο του διαδικτύου, καθώς μετατρέπουν τις ονομαστικές διευθύνσεις σε αριθμητικές συντεταγμένες, προκειμένου να προχωρήσει η διαχείριση των αιτημάτων επικοινωνίας. Το DNS4EU υπόσχεται ενισχυμένη ιδιωτικότητα και ασφάλεια, σύμφωνα με τους νόμους περί προστασίας προσωπικών δεδομένων όπως ισχύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θέτοντας τέρμα στην εμπορική εκμετάλλευση των στοιχείων που εισάγουν στο διαδίκτυο οι χρήστες. Παράλληλα, θα φιλτράρει ψηφιακές απειλές, όπως το malware και οι απόπειρες υποκλοπής δεδομένων. 

Όμως, από την περιγραφή της πρότασης προκύπτει ότι το DNS4EU θα μπορεί να φράζει την πρόσβαση σε ιστοσελίδες που φιλοξενούν παράνομο περιεχόμενο, εφόσον λάβει έγκυρη νομική εντολή. Θεωρητικά, αυτό θα μπορούσε να επιτρέψει τη λογοκρισία, με επικριτές να προειδοποιούν ότι η απαγόρευση πρόσβασης σε ιστοσελίδες σε επίπεδο DNS συχνά επεκτείνεται σε επίπεδο ευρύτερου περιορισμού της πρόσβασης στο διαδίκτυο.

Ο Πάτρικ Μπρέιερ, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Γερμανία, Κόμμα των Πειρατών) και υπέρμαχος των ψηφιακών δικαιωμάτων υποστηρίζει ότι οι παράπλευρες απώλειες από παλαιότερες προσπάθειες φραγής ιστοσελίδων με παράνομο υλικό έχουν πλήξει ακόμη και βιβλιοθήκες, οι οποίες κατέστησαν παντελώς απροσπέλαστες, εξαιτίας μεμονωμένων καταγγελιών περί παραβίασης πνευματικών δικαιωμάτων. Ισχυρίζεται ότι ο περιορισμός της πρόσβασης αποτελεί ένα άγαρμπο εργαλείο, με τάση να οδηγεί σε υπερβολικούς περιορισμούς, τη στιγμή που η απευθείας αφαίρεση τυχόν παράνομου περιεχομένου συνιστά απλούστερη λύση.

Ερωτήματα εγείρονται επίσης γύρω από την πρόθεση του DNS4EU να παρέχει προηγμένες λειτουργίες ασφαλείας αποκλειστικά σε συνδρομητές, επί πληρωμή, παρότι θεωρητικά είναι μια υπηρεσία κοινής ωφέλειας, χρηματοδοτούμενη από τις εισφορές των Ευρωπαίων φορολογουμένων. Παράλληλα, η κεντρική διαχείριση του συστήματος προσφέρει σημαντικά περιθώρια φιλτραρίσματος των στοιχείων, που θεωρητικά θα μπορούσαν να συγκροτήσουν τεράστιες βάσεις δεδομένων.

Παρότι το DNS4EU υπόσχεται πως θα συμμορφώνεται με την εθνική νομοθεσία, η κεντρική διαχείριση του συστήματος εξακολουθεί να ενέχει τον κίνδυνο της λογοκρισίας, εφόσον επεκταθεί. Ο Μπρέιερ υποστηρίζει πως μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ευρωπαϊκή εκδοχή του ελέγχου που ασκεί το κινεζικό κράτος πάνω στην πρόσβαση των πολιτών του στο διαδίκτυο, σε περίπτωση που τοι προτεινόμενο σύστημα αφεθεί ανεξέλεγκτο.

Επ' αυτού, ο Μπρέιερ, τονίζει τη σημασία της διαφάνειας και της λογοδοσίας στους πολίτες, ως προς τη διαμόρφωση των πολιτικών του συστήματος, προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα παρείσφρησης στις πολιτικές ελευθερίες των ανθρώπων. Προβληματισμός εκφράζεται παράλληλα και για την αναγκαιότητα του όλου εγχειρήματος, με δεδομένο το ότι υπάρχουν αποτελεσματικές υπηρεσίες DNS ήδη, αλλά και τις δυσκολίες που θα προκύψουν από την προσπάθεια εξισορρόπησης των διαφορετικών κανονισμών, όπως ισχύουν στα επιμέρους κράτη-μέλη.

Οι υποστηρικτές του εγχειρήματος στέκονται στα οφέλη που προκύπτουν σε επίπεδο προστασίας της ιδιωτικότητας, της ασφάλειας των δεδομένων των πολιτών, αλλά και της ευρύτερης ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας.

Καθώς δεν έχουν διευκρινιστεί ακόμη οι λεπτομέρειες αυτού του εγχειρήματος, οι πλήρεις δυνατότητες του DNS4EU παραμένουν σχετικά ασαφείς. Παρότι η ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών προσφέρει διάφορα οφέλη, ιδίως σε ένα διεθνές περιβάλλον το οποίο χαρακτηρίζεται από αστάθεια, εντάσεις, ακόμη και πολεμικές συρράξεις στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξακολουθούν να εκφράζονται ανησυχίες για το πώς θα λειτουργούσε στην πράξη ένα τέτοιο σύστημα.

Η όλη διαδικασία βρίσκεται ακόμη σε σχετικά πρώιμο στάδιο, προσφέροντας αρκετό χρόνο ώστε να διατυπώσουν όλες οι πλευρές τις ανησυχίες, τις επιφυλάξεις και τα επιχειρήματά τους.

• Ευρωπαική Ένωση