60 χρόνια COBOL

Εκείνες τις ημέρες, η επιστήμη των υπολογιστών ήταν πράγματι «επιστήμη», αφού για να εκτελέσουν κάποια λειτουργία, έπρεπε να τους δοθούν απευθείας συγκεκριμένες ακολουθίες από 0 και 1, εντολές δηλαδή που ήταν κατανοητές στην μηχανή, και για αυτό κάνουμε λόγο για γλώσσα μηχανής, αλλά αρκετά δύσκολες στην κατανόηση από τον άνθρωπο.

Αργότερα, έγιναν προσπάθειες ανάπτυξης μίας συμβολικής γλώσσας (π.χ η λέξη ADD ακολουθούμενη από δύο αριθμούς είναι εύκολα κατανοητή), που ενώ θα ήταν κατανοητή από τον άνθρωπο, εσωτερικά θα μεταφραζόταν από τον υπολογιστή σε ακολουθίες από 0 και 1 για να είναι σε θέση να εκτελέσει τις όποιες εντολές. Τον ρόλο του μεταφραστή είχε τότε ένα ειδικό πρόγραμμα, ο συμβολομεταφραστής ή αλλιώς assembler.

Από τότε, λοιπόν έγινε κατανοητό ότι η δημιουργία μίας ευκολότερης γλώσσας για τον προγραμματισμό αυτών των τεράστιων mainframes ήταν κάτι απολύτως απαραίτητο. Όμως στα τέλη της δεκαετίας του ’50 έγινε αντιληπτή η ανεπάρκεια των συμβολικών γλωσσών καθώς υπήρχε ανάγκη για καλύτερη και υψηλότερου επιπέδου επικοινωνίας μεταξύ του ανθρώπου και της μηχανής. Τότε, άρχισαν να κάνουν την εμφάνιση τους οι πρώτες υψηλού επιπέδου γλώσσες προγραμματισμού, όπως η FORTRAN της IBM που αναπτύχθηκε το 1957 και προέρχεται από τις λέξεις «FORmula TRANSlation» αλλά και η COBOL (COmmon Business Oriented Language) δύο χρόνια αργότερα, το 1959, μία γλώσσα σταθμός για τον προγραμματισμό, καθώς ήταν κατάλληλη για την ανάπτυξη εφαρμογών διαχείρισης και γενικότερα εμπορικών εφαρμογών, τομείς που η γλώσσα της IBM, που ήταν προσανατολισμένη στην επίλυση μαθηματικών προβλημάτων, υστερούσε.

Η βασική ιδέα για την ανάπτυξη της γλώσσας δεν πιστώνεται στην Grace Hopper, που συνέβαλε και αυτή στην ανάπτυξη της γλώσσας, αλλά και στην προώθηση της, αλλά στην Mary Hawes, μία προγραμματίστρια της Burroughs Corporation, που κατανόησε από νωρίς την ανάγκη για μία γλώσσα προγραμματισμού υψηλού επιπέδου. Η Mary Hawes ήταν εκείνη που τον Μάρτιο του 1959, πρότεινε την δημιουργία μίας νέας γλώσσας υπολογιστή. Η γλώσσα θα είχε αγγλόφωνο λεξιλόγιο και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε διάφορους υπολογιστές για την εκτέλεση βασικών επιχειρησιακών καθηκόντων. Η χρήση της Αγγλικής γλώσσας, με προτάσεις, ακόμη και με παραγράφους ή σημεία στίξης, είναι και το βασικό χαρακτηριστικό της COBOL. Επειδή έχει πολλά στοιχεία μία φυσικής γλώσσας και η ύπαρξη συντακτικού είναι έντονη, εύκολα κάποιος μπορεί να καταλάβει τι κάνουν οι εντολές που διαβάζει σε μία παράγραφο γραμμένη σε COBOL. Αυτός ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους που γρήγορα έγινε πολύ δημοφιλής στον χώρο των επιχειρήσεων για την ανάπτυξη εμπορικών εφαρμογών.

Οι προγραμματιστές Donald Cropper, K.C. Krishnan, Grace Hopper και Norman Rothberg με την κονσόλα του UNIVAC I

Η Mary Hawes, έπεισε την Grace Hopper για άλλους να δημιουργήσουν μία διαλειτουργική γλώσσα προγραμματισμού που θα ήταν «vendor-neutral». H Grace Hopper τότε πρότεινε να προσεγγίσουν το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ τόσο ως δυνητικό πελάτη όσο και για χρηματοδότηση για την τότε ανώνυμη γλώσσα προγραμματισμού. Εμπειρογνώμονες από τον κλάδο των επιχειρήσεων πληροφορικής συμφώνησαν, και τον Μάϊο του 1959, 41 κατασκευαστές και χρήστες υπολογιστών συναντήθηκαν στο Πεντάγωνο. Εκεί, σχημάτισαν την επιτροπή CODASYL (Short Range Committee of the Conference on Data Systems Languages).

Με βάση τις προηγούμενες γλώσσες υπολογιστών για επιχειρήσεις, όπως στον μεταγλωττιστή FLOW-MATIC του UNIVAC της Eckert-Mauchly Computer Corporation (που εξαγοράστηκε από την Remington Rand) και που σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσε το έργο της Grace Hopper και στον Εμπορικό Μεταφραστή (Commercial Translator) της IBM, η επιτροπή καθόρισε ότι τα προγράμματα γραφής COBOL θα πρέπει να μοιάζουν με τα συνηθισμένα αγγλικά. Να αναφέρουμε ότι η Grace Hopper βρισκόταν ανάμεσα στα μέλη μίας ομάδας που ανέπτυξε τον μεταγλωττιστή FLOW-MATIC, τον πρώτο που ήταν γραμμένος σε Αγγλικά (και όχι σε γλώσσα μηχανής). Η Grace Hopper έγραψε αργότερα: «Δημιούργησα τον μεταγλωττιστή επειδή ήθελα να απαλλάξω τον προγραμματιστή από εργασίες ρουτίνας και να τον επαναφέρω στην ενασχόλησή του με τα Μαθηματικά».

Παρά την υποστήριξη του Υπουργείου Άμυνας, της IBM και της ύπαρξης τους UNIVAC, η πορεία της COBOL δεν ήταν σαφής. Η Honeywell πρότεινε τη δική της γλώσσα προγραμματισμού FACT ως την καλύτερη γλώσσα προσανατολισμένη σε επιχειρήσεις και για ένα μικρό διάστημα, οι πρώτοι προγραμματιστές επιχειρησιακών εφαρμογών φάνηκε να προτιμούσαν την FACT από την COBOL. Όμως το hardware τότε δεν υποστήριζε FACT, και επομένως η COBOL επανήλθε στην πρώτη γραμμή παίρνοντας το προβάδισμα.

Τον Δεκέμβριο του 1960, τα προγράμματα COBOL αποδείχθηκαν πραγματικά διαλειτουργικά τρέχοντας σε υπολογιστές από δύο διαφορετικούς προμηθευτές, με αποτέλεσμα η COBOL να βρίσκεται σε πορεία καθιέρωσης ως η πρώτη πραγματικά εμπορική γλώσσα προγραμματισμού. Θα παρέμενε μάλιστα η γλώσσα που προτιμούν οι επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις μέχρι και την δεκαετία του ’80, ενώ φαίνεται πως θα παραμείνει επίκαιρη, τουλάχιστον για ορισμένους τομείς, για αρκετά χρόνια ακόμη.    

Το 2016, το United States Government Accountability Office (GAO, Υπηρεσία αξιολόγησης των κυβερνητικών προγραμμάτων) ανέφερε ότι το Τμήμα Εσωτερικής Ασφάλειας, το Τμήμα Υποθέσεων Βετεράνων και η Διοίκηση Κοινωνικής Ασφάλισης, για να αναφέρουμε μόνο τρεις περιπτώσεις, χρησιμοποιούσαν ακόμα την COBOL. Σύμφωνα με μια εταιρεία συμβούλων COBOL, η οποία φέρει το όνομα… COBOL Cowboys, 200 δισεκατομμύρια γραμμές κώδικα COBOL εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σήμερα και το 90% των εταιρειών στην λίστα Fortune 500 εξακολουθεί να χρησιμοποιεί σε κρίσιμους τομείς για την λειτουργία τους κώδικα COBOL. Αν μάλιστα πρόσφατα τραβήξατε χρήματα από κάποιο ATM, είναι σχεδόν βέβαιο, ότι πίσω από τις σκηνές –όχι απαραίτητα στο ίδιο το ATM- βρίσκεται η COBOL.  

Σήμερα, διατηρεί και εκμεταλλεύεται την COBOL η εταιρεία Micro Focus. Σε μια συνέντευξη μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ο Derek Britton της Micro Focus δήλωσε: «Αν και είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε το μέγεθος της αγοράς, γνωρίζουμε ότι ο αριθμός των επιχειρήσεων και οργανισμών που χρησιμοποιούν συστήματα COBOL είναι δεκάδες χιλιάδες. Είναι αδύνατο να εκτιμηθεί ο αριθμός των δεκάδων εκατομμυρίων τελικών χρηστών που αλληλεπιδρούν σε καθημερινή βάση με εφαρμογές και προγράμματα που βασίζονται σε COBOL, αλλά η εξάρτηση από την γλώσσα προγραμματισμού φαίνεται ξεκάθαρα στην χρήση της από το 70% των συστημάτων συναλλαγών παγκοσμίως. Κάθε φορά που τηλεφωνείτε σε ένα τηλεφωνικό κέντρο, κάθε φορά που μεταφέρετε χρήματα ή ελέγχετε το λογαριασμό σας ή πληρώσετε υποθήκη ή ανανεώνεται την ασφάλεια σας ή επικοινωνείτε με κυβερνητικές υπηρεσίες ή αποστέλλετε ένα δέμα ή παραγγέλνετε λουλούδια, ή να αγοράζετε κάτι online από ποικιλία από εμπόρους λιανικής πώλησης ή κάνετε κράτηση για τις διακοπές σας ή αγοράζετε εισιτήριο για την επόμενη πτήση σας ή πουλάτε και αγοράζετε μετοχές αλληλεπιδράτε με την COBOL» είπε.  Οπότε παρόλο που η COBOL βρίσκεται στην δύση της, η γλώσσα φαίνεται πως απέχει πολύ από τον… παροπλισμό της. Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι εταιρείες που μεταφέρουν τις εφαρμογές COBOL τους στο cloud. Με αυτό τον ρυθμό, είναι πολύ πιθανό η COBOL να ζει και μετά από εμάς.

ZDNet