ΟneWeb και SpaceX σπεύδουν να προσφέρουν πρόσβαση στο διαδίκτυο στην Αρκτική

OneWeb και SpaceX διαγκωνίζονται διαρκώς το τελευταίο διάστημα, στην προσπάθεια να εξασφαλίσουν τα επικερδή συμβόλαια παροχής ευρυζωνικού διαδικτύου στα βορειότατα γεωγραφικά πλάτη της Γης. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα η OneWeb προχώρησε στην εκτόξευση 36 δορυφόρων, εξέλιξη που τη φέρνει πιο κοντά στο στόχο της να παρέχει πρόσβαση στο διαδίκτυο στην επίμαχη περιοχή μέχρι το τέλος του χρόνου. Το δίκτυο Starlink της SpaceX, εντωμεταξύ, το οποίο παρέχει ήδη πρόσβαση στο διαδίκτυο σε χιλιάδες καταναλωτές μέσω ενός δοκιμαστικού προγράμματος, έχει θέσει στο στόχαστρο την ίδια περιοχή.

Δισεκατομμύρια δολάρια κρατικών πόρων είναι το έπαθλο για τις εταιρίες που θα κατορθώσουν να συνδέσουν την Αρκτική με το διαδίκτυο. Η περιοχή αυτή εξακολουθεί να αποτελεί ένα είδος ψηφιακής ερημιάς για τον αμερικανικό στρατό, την ίδια ώρα που το Ηνωμένο Βασίλειο εμφανίζεται πρόθυμο να επενδύσει σημαντικούς πόρους προκειμένου να προσφέρει πρόσβαση στο διαδίκτυο σε αγροτικές περιοχές.

Δημοσιογραφικές πληροφορίες θέλουν τη SpaceX να διεκδικεί ένα σημαντικό μέρος των 6,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τα οποία "προικίζει" η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου το Project Gigabit, στόχος του οποίου είναι να προσφέρει "αστραπιαίες" ταχύτητες σύνδεσης με το διαδίκτυο σε περιοχές που αυτή τη στιγμή έχουν ελάχιστη ή και καθόλου πρόσβαση. Tην ίδια ώρα, η OneWeb βρίσκεται σε συζητήσεις προκειμένου να διεκδικήσει μέρος του προγράμματος, όπως ανέφερε ο Κρις Μακλάφλιν, στέλεχος της εταιρίας, στο The Verge. H ΟneWeb, η οποία εδρεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο και απέφυγε τη χρεοκοπία πέρυσι χάρη σε παρέμβαση της βρετανικής κυβέρνησης και του ινδικού τηλεπικοινωνιακού κολοσσού Bharti Global, θεωρεί πως έχει το πλεονέκτημα στη συγκεκριμένη κούρσα.

Εκτίμηση της εταιρίας είναι πως το πρόγραμμα θα κατανεμηθεί μεταξύ διαφόρων τηλεπικοινωνιακών παρόχων, οι οποίοι θα συνεργαστούν για την πραγμάτωση των στόχων. Η OneWeb ευελπιστεί πως θα μπορέσει μέσα από το πρόγραμμα αυτό να δικαιώσει την εμπιστοσύνη με την οποία την περιέβαλε η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, συμμετέχοντας στην οικονομική διάσωση της εταιρίας.

Ο πύραυλος Soyuz που έθεσε σε τροχιά 36 δορυφόρους της OneWeb απογειώνεται από το Κοσμοδρόμιο Βοστόκνι, στη ρωσική Άπω Ανατολή

Η εκτόξευση που πραγματοποιήθηκε τη νύχτα της περασμένης Τετάρτης έθεσε σε τροχιά 36 δορυφόρους, ανεβάζοντας το σύνολο του δικτύου της OneWeb στους 146. Τα αρχικά σχέδια της εταιρίας να παρέχει διαδικτυακή κάλυψη στην Αρκτική μέσα στο 2020 εκτροχιάστηκαν λόγω του κινδύνου χρεοκοπίας. Πλέον, έχει ένα νέο σχέδιο, με την επωνυμία "5 για τις 50": την πραγματοποίηση πέντε εκτοξεύσεων, προκειμένου να καταστεί δυνατή η κάλυψη όλων των περιοχών βόρεια των 50 μοιρών γεωγραφικού πλάτους. Το Δεκέμβριο του 2020 πραγματοποιήθηκε η πρώτη εκτόξευση, την περασμένη Τετάρτη η δεύτερη και στόχος της εταιρίας είναι να έχει πραγματοποιηθεί η πέμπτη εκτόξευση μέσα στον Ιούνιο.

Αντίθετα με το δίκτυο της SpaceX, οι δορυφόροι του οποίου περιστρέφονται γύρω από τον πλανήτη κοντά στον ισημερινό, οι δορυφόροι της OneWeb βρίσκονται σε τροχιά που τους φέρνει πάνω από τους δύο πόλους, πράγμα που σημαίνει πως τα παραδοσιακά ήσυχα, σε επίπεδο διαδικτύου, βορειότατα και νοτιότατα άκρα του πλανήτη, σύντομα θα αποτελούν μια πολυσύχναστη διασταύρωση για τους δορυφόρους του δικτύου της βρετανικής εταιρίας. Ο Μακλάφλιν ανέφερε πως η επόμενη γενικά δορυφόρων της OneWeb πιθανότατα θα έχει οπτικούς συνδέσμους που θα επιτρέπουν στους δορυφόρους να επικοινωνούν μεταξύ τους στο διάστημα. Αυτό θα μπορούσε να περιορίσει την ανάγκη για την κατασκευή κοστοβόρων επίγειων σταθμών σε δυσπρόσιτα σημεία της Αρκτικής.

Η OneWeb δεν έχει δημοσιοποιήσει σχέδια για τα τερματικά των χρηστών, ούτε το μηνιαίο κόστος των υπηρεσιών της, ενώ το σχέδιό της που προβλέπει συμμετοχή 648 δορυφόρων καταλήξει σε ένα σύνολο πολύ μικρότερο από ό,τι εκείνο της SpaceX. Όμως, "ουκ εν τω πολλώ το ευ", όπως επισημαίνει ο Μακλάφλιν. Οι δορυφόροι που κινούνται σε μεγαλύτερο υψόμετρο μπορούν να καλύπτουν μεγαλύτερα τμήματα της Γης. Το μειονέκτημα των δορυφόρων σε μεγαλύτερο υψόμετρο είναι η μεγαλύτερη καθυστέρηση απόκρισης ή αλλιώς ο χρόνος που απαιτείται προκειμένου να μεταφερθούν τα δεδομένα από το δορυφόρο στον προορισμό τους.

Η SpaceX, εντωμεταξύ, έχει αποκτήσει προβάδισμα στη δημιουργία του δορυφορικού της δικτύου, χάρη σε αλλεπάλληλους επενδυτικούς κύκλους αλλά και ενέσεις μετρητών από το δισεκατομμυριούχο ιδρυτή της. Ήδη έχει στείλει σε τροχιά περισσότερους από 1.300 δορυφόρους, σε υψόμετρο χαμηλότερο από ό,τι εκείνοι της OneWeb, και αυτοί δεν είναι παρά ένα ελάχιστο μέρος του σχεδιαζόμενου συνόλου, που θα αποτελείται από 30.000 δορυφόρους. Η αμερικανική εταιρία έχει προχωρήσει ήδη σε ένα δοκιμαστικό πρόγραμμα, το οποίο απευθύνεται σε καταναλωτές στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά, τη Γερμανία και τη Νέα Ζηλανδία, προσφέροντας ένα πακέτο σύνδεσης με το Starlink έναντι 499 δολαρίων και στη συνέχεια πρόσβαση έναντι 99 δολαρίων το μήνα σε τουλάχιστον 10.000 χρήστες, πολλοί από τους οποίους δηλώνουν ενθουσιασμένοι με τις ταχύτητες του δικτύου, που φτάνουν τα 120 megabits το δευτερόλεπτο.

Τον Ιανουάριο η SpaceX εξασφάλισε άδεια από τις ρυθμιστικές αρχές να θέσει τους πρώτους δέκα δορυφόρους του δικτύου της σε τροχιά γύρω από τους πόλους, ενώ έχει καταθέσει ήδη αίτημα στην Ομοσπονδιακή Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών προκειμένου να της χορηγηθεί άδεια να στείλει δεκάδες ακόμη δορυφόρους σε πολικές τροχιές, ώστε να μπορέσει να προσφέρει "τις ίδιες, υψηλής ποιότητας, ευρυζωνικές υπηρεσίες ακόμη και στις πλέον απομακρυσμένες περιοχές της Αλάσκας", όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στα σχετικά έγγραφα.

H SpaceX θεωρεί πως η συγκεκριμένη περιοχή είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, με την εταιρία να επιχειρεί να προσεγγίσει το Πεντάγωνο, τα τελευταία χρόνια. Καθώς η στρατιωτική Βόρεια Διοίκηση αναζητά τρόπους για να φέρει ταχύτερη πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω του ιδιωτικού τομέα στην Αρκτική, μια περιοχή η οποία ολοένα και περισσότερο αποτελεί πεδίο διεκδίκησης μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας, αξιωματούχοι του Πενταγώνου έχουν επισκεφτεί τις εγκαταστάσεις της SpaceX (αλλά και της OneWeb). Παράλληλα, το πρόγραμμα Global Lightning της Π.Α. των ΗΠΑ, το οποίο, το 2018, χρηματοδότησε τη SpaceX με 28 εκατομμύρια δολάρια προκειμένου να δοκιμάσει το Starlink σε πολεμικά αεροσκάφη, πλησιάζει σε νέα φάση υπογραφής συμβολαίων για την παροχή πρόσβασης στο διαδίκτυο μέσω δορυφόρων στη ζώνη της Αρκτικής.

Το ενδιαφέρον των ενόπλων δυνάμεων για καλύτερο διαδίκτυο στην Αρκτική ήταν σαφές ήδη από πέρυσι, όταν ο στρατηγός Τέρενς Ο'Σόνεσι, τέως επικεφαλής της Βόρειας Διοίκησης, ζήτησε από το Κογκρέσο την έγκριση κονδυλίων ύψους 130 εκατομμυρίων δολαρίων για ένα πρόγραμμα επικοινωνιών στην επίμαχη περιοχή, το οποίο θα αξιοποιούσε τις υποδομές της SpaceX και της OneWeb. Κάποιους μήνες αργότερα, ο στρατηγός Ο'Σόνεσι αποστρατεύτηκε και, ως ιδιώτης πλέον, ανέλαβε θέση συμβούλου στη SpaceX, σύμφωνα με δύο πηγές που έχουν γνώση των εξελίξεων και ζήτησαν να διατηρηθεί η ανωνυμία τους. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Wall Street Journal, δεν είναι σαφές το κατά πόσο ο Ο'Σόνεσι εργάζεται για τη SpaceX ή έχει ρόλο εξωτερικού συνεργάτη. Η SpaceX αρνήθηκε να προβεί σε κάποιο σχόλιο. Ούτε ο Ο'Σόνεσι, μέσω εκπροσώπου του, θέλησε να κάνει κάποια δήλωση.

Τα τελευταία χρόνια, οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ σπεύδουν να επανασχεδιάσουν τη στρατηγική τους στην Αρκτική, καθώς οι ραγδαίες κλιματολογικές εξελίξεις οδηγούν σε λιώσιμο των πάγων στους πόλους, με αποτέλεσμα να επαναχαράσσονται οι θαλάσσιες οδοί και να ανοίγουν νέες προοπτικές τόσο για τα πολεμικά σκάφη επιφάνειας όσο και τα υποβρύχια. Η προώθηση των σχεδίων παροχής πρόσβασης στο διαδίκτυο στη ζώνη της Αρκτικής αποτελεί μέρος αυτού του στρατηγικού επαναπροσδιορισμού. Οι διοικητές χρειάζονται καλύτερες επικοινωνίες και πρόσβαση στο διαδίκτυο για τα πλοία και τα αεροσκάφη, την ώρα που τα εμπόδια που περιορίζουν τις κινήσεις στην περιοχή κυριολεκτικά λιώνουν, διαμορφώνοντας ένα νέο σκηνικό ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας.

Ορισμένοι από τους υπάρχοντες δορυφόρους, σε υψηλότερες τροχιές, παρέχουν υπηρεσίες δεδομένων στις πολικές περιοχές, όμως αυτές είναι περιορισμένες, ιδίως σε σχέση με τις αυξανόμενες ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων. Το προτεινόμενο δορυφορικό δίκτυο της OneWeb, το οποίο θα καλύπτει εν μέρει τη Γη από πόλο σε πόλο, στοχεύει να καλύψει το συγκεκριμένο κενό. Η SpaceX αναμένει την έγκριση των ομοσπονδιακών αρχών προκειμένου να στείλει άλλους 348 δορυφόρους σε πολική τροχιά, καθώς αντιλαμβάνεται τη σημασία που θα μπορούσε να έχει για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ η πρόσβαση στο διαδίκτυο στη συγκεκριμένη περιοχή.

Την ώρα που το Starlink της SpaceX επιχειρεί να επεκταθεί σε πολικές τροχιές, το ήδη εγκεκριμένο σχέδιο της OneWeb της προσφέρει το πλεονέκτημα στην Αρκτική. Δεδομένο πρέπει να θεωρείται πως το ενδιαφέρον τόσων κρατών και ιδιωτικών εταιριών για την παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών στην περιοχή μπορεί να μεταστρέψει γρήγορα την κατάσταση οπότε, εκεί που σήμερα υπάρχει έλλειψη δυνατοτήτων μετάδοσης δεδομένων, να φτάσουμε σε δίκτυα ικανά να μεταδίδουν τεράστιους όγκους πληροφοριών.