Ιστορική προσελήνωση για πρώτη φορά από ιδιωτική εταιρία

Η Intuitive Machines, με έδρα το Χιούστον, κατόρθωσε να προσεδαφίσει το ρομποτικό σκάφος Οδυσσέας, κοντά στο νότιο πόλο της Σελήνης.

Χρειάστηκε να μεσολαβήσουν μερικά λεπτά, προκειμένου το κέντρο ελέγχου να επιβεβαιώσει ότι το σκάφος είχε προσσεληνωθεί, όμως τελικά το σήμα έφτασε.

"Αυτό που μπορούμε να επιβεβαιώσουμε, χωρίς την παραμικρή αμφιβολία, είναι ότι ο εξοπλισμός μας βρίσκεται στην επιφάνεια της Σελήνης και εκπέμπουμε", ανακοίνωσε ο διευθυντής πτήσης, Τιμ Κρέιν.

Η ανακοίνωσε έγινε δεκτή με χειροκροτήματα και επευφημίες από εργαζομένους της εταιρίας.

Επρόκειτο για μια ιδιαίτερα σημαντική στιγμή, όχι μόνο για την εμπορική αξιοποίηση του διαστήματος, αλλά και για το αμερικανικό διαστημικό πρόγραμμα γενικότερα.

Η Intuitive Machines κατόρθωσε να τερματίσει την απουσία των Ηνωμένων Πολιτειών από την επιφάνεια της Σελήνης, εδώ και περισσότερο από μισό αιώνα. Θα χρειαζόταν κανείς να ανατρέξει στην τελευταία αποστολή του προγράμματος Απόλλων, το 1972, για να εντοπίσει την τελευταία φορά που αμερικανικό σκάφος προσεδαφίστηκε ομαλά στην επιφάνεια του φυσικού μας δορυφόρου.

Η NASA είχε αγοράσει χώρο πάνω στον Οδυσσέα για έξι επιστημονικά όργανα, και ο διοικητής της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας, Μπιλ Νέλσον, έσπευσε να συγχαρεί με τη σειρά του την Intuitive Machines, για μια αποστολή την οποία ο ίδιος περιέγραψε ως "θρίαμβο", επισημαίνοντας (όπως και το πλαίσιο της συνεργασίας με τη Space X, πύραυλος της οποίας μετέφερε στο διάστημα τον Οδυσσέα) τις αποδεδειγμένες δυνατότητες και τις μελλοντικές προοπτικές των εμπορικών συνεργασιών της NASA με ιδιώτες.

Το κέντρο ελέγχου κλήθηκε να αντιμετωπίσει μια τεχνική δυσκολία που θα ήταν ικανή να ματαιώσει την προσσελήνωση, πριν καν ξεκινήσει η διαδικασία προσέγγισης. Τα λέιζερ που διέθετε ο Οδυσσέας, προκειμένου να υπολογίζει το ύψος και την ταχύτητα με την οποία κινούταν το σκάφος, εμφάνισαν δυσλειτουργία. Ευτυχώς, το σκάφος μετέφερε ορισμένα πειραματικά λέιζερ της NASA, τα οποία οι μηχανικοί κατόρθωσαν να συνδέσουν με τους υπολογιστές πλοήγησης.

Ο Οδυσσέας προσεληνώθηκε στη 1:23 π.μ ώρα Ελλάδος. Στην αρχή, το κέντρο ελέγχου δεν λάμβανε κανένα σήμα από το ρομπότ. Η ανησυχία ήταν αισθητή, καθώς τα λεπτά περνούσαν, όμως τελικά υπήρξε επικοινωνία, αν και το σήμα ήταν αδύναμο. Αυτό προκάλεσε ορισμένες ανησυχίες, για την κατάσταση του σκάφους. Μέσα στις επόμενες ώρες, όμως, η Intuitive Machines ανακοίνωσε ότι ο Οδυσσέας βρισκόταν στην κανονική, όρθια θέση και εξέπεμπε δεδομένα, μεταξύ των οποίων και εικόνες από την επιφάνεια της Σελήνης.

Η τοποθεσία που επελέγη για την προσεδάφιση είναι μια περιοχή διάσπαρτη με κρατήρες, δίπλα σε μια οροσειρά που φτάνει σε ύψος τα 5.000 μέτρα, γνωστή ως Μάλαπερτ. Πρόκειται για το νοτιότερο σημείο της Σελήνης όπου έχει προσεδαφιστεί σκάφος, στις 80 μοίρες νότια. Η συγκεκριμένη περιοχή συγκαταλέγεται μεταξύ αυτών όπου εστιάζει η NASA, ως πιθανό προορισμό των αστροναυτών που θα βρεθούν εκεί στην πορεία της τρέχουσας δεκαετίας, στο πλαίσιο του προγράμματος Άρτεμις.

Στην περιοχή, εντοπίζονται ορισμένοι κρατήρες μεγάλου βάθους, που δεν έρχονται ποτέ σε επαφή με το φως του ήλιου. Καθώς είναι μονίμως σκιασμένοι, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι στο εσωτερικό τους θα μπορούσε να υπάρχει νερό σε μορφή πάγου. Ο πάγος αυτός είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς οι μελλοντικοί αστροναύτες θα μπορούν να τον αξιοποιήσουν, μειώνοντας έτσι τον όγκο και το βάρος των προμηθειών που θα πρέπει να μεταφέρουν μαζί τους, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η Λόρι Γκλέιζ, επικεφαλής του τομέα πλανητικής επιστήμης στη NASA. Ο πάγος αυτός θα μπορούσε να μετατραπεί σε πόσιμο νερό, αλλά και να διασπαστεί σε οξυγόνο και υδρογόνο, δηλαδή σε απαραίτητα στοιχεία για την επιβίωση των αστροναυτών.

Το φορτίο που μετέφερε η NASA με τον Οδυσσέα στη Σελήνη είναι ένας συνδυασμός επιστημονικών οργάνων και δοκιμαστικών τεχνολογιών. 

Βασική αποστολή του σκάφους θα είναι η παρατήρηση της συμπεριφοράς της σεληνιακής σκόνης, η οποία αποτέλεσε σημαντικό εμπόδιο για τους αστροναύτες του προγράμματος Απόλλων, καθώς προκαλούσε φθορές και εμπλοκές στον εξοπλισμό τους. Οι επιστήμονες της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας θέλουν να κατανοήσουν καλύτερα το πώς αντιδρά η σεληνιακή σκόνη στις δυνάμεις που δέχεται από τα σκάφη που προσσεληνώνονται, και πόση ώρα παραμένει αιωρούμενη λίγο πάνω από την επιφάνεια, πριν κατακαθίσει.

H αποστολή του Οδυσσέα, θα διαρκέσει επτά ημέρες, στη διάρκεια των οποίων θα πραγματοποιηθεί σειρά πειραμάτων και παρατηρήσεων σχετικά με τα διαστημικά καιρικά φαινόμενα. Με δεδομένο ότι οι μελλοντικές αποστολές στη Σελήνη σχεδιάζονται να έχουν πολύ μεγαλύτερη διάρκεια από ό,τι εκείνες του προγράμματος Απόλλων, οι συνθήκες που επικρατούν στην επιφάνεια του φυσικού μας δορυφόρου είναι ένα ζήτημα που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και θα καθορίσει διάφορες παραμέτρους των αποστολών, αλλά και το σχεδιασμό του εξοπλισμού που θα συνοδεύει τους αστροναύτες. Στο τέλος των επτά αυτών ημερών έρχεται η επόμενη σεληνιακή νύχτα, οπότε οι θερμοκρασίες πέφτουν πολύ, δεν υπάρχει ηλιακό φως για την τροφοδοσία και, όπως το ιαπωνικό ερευνητικό σκάφος SLIM, o Oδυσσέας δεν αναμένεται να επανέλθει.

• NASA
• Intuitive Machines