Τα πρώτα πιθανά ίχνη προϊστορικής ζωής εντόπισε στον Άρη το Perseverance

Το Perseverance συγκέντρωσε το πρώτο δείγμα που θα μπορούσε να παραπέμπει στην ύπαρξη αρχαίων μικροβίων στον Άρη.

"Δεν είμαστε σε θέση να πούμε ότι πρόκειται για δείγμα ζωής", ανέφερε η αναπληρώτρια επιστημονική διευθύντρια του προγράμματος, Κέιτι Στακ Μόργκαν, "όμως πρόκειται για το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο που έχουμε εντοπίσει μέχρι στιγμής".

Στις 21 Ιουλίου, το ερευνητικό όχημα απέσπασε με το τρυπάνι του δείγμα από έναν κοκκινωπό βράχο, ο οποίος ονομάστηκε Τσεγιάβα Φολς, από το ομώνυμο γεωλογικό σχηματισμό στο Γκραν Κάνιον. Πρόκειται για το πρώτο δείγμα από τον Άρη που εξέτασε το Perseverance και εντόπισε οργανικά μόρια, τα  λεγόμενα δομικά στοιχεία της ζωής, όπως ανακοίνωσε ο Κεν Φάρλεϊ, επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας και μέλος του πανεπιστημίου Κάλτεκ, στις 25 Ιουλίου, στο πλαίσιο της 10ης Διεθνούς Διάσκεψης για τον Άρη, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Πασαντίνα.

Το ενδιαφέρον γύρω από το συγκεκριμένο κοκκινωπό βράχο ενισχύεται από το γεγονός ότι είναι διάσπαρτος με μικρά, λευκά στίγματα, τα οποία περιβάλλονται από μαύρες στεφάνες. "Μοιάζουν με τρίχρωμα στίγματα λεοπάρδαλης", σχολίασε η Στακ Μόργκαν.

Το Perseverance εξέτασε τα στίγματα, χρησιμοποιώντας όργανα ικανά να εντοπίσουν τη χημική τους σύνθεση και διαπίστωσε ότι οι στεφάνες περιέχουν μόρια φωσφορικού σιδήρου. Στη Γη, στεφάνες παρόμοιας υφής και χημικής σύνθεσης σχετίζονται με αρχαίες μορφές μικροβιακής ζωής. Οι χημικές αντιδράσεις που οδηγούν στο σχηματισμό των στεφανών μπορούν να αποτελέσουν πηγή ενέργειας για τα μικρόβια.

"Δεν είναι απαραίτητο να έχει υπάρξει ζωή προκειμένου να σχηματιστούν, κι αυτή είναι μια σημαντική παράμετρος", επισημαίνει η Στακ Μόργκαν. "Όμως, βάσει της εμπειρίας μας με αντίστοιχες ενδείξεις στη Γη, είναι πιθανό να συμμετείχε κάποια μορφή ζωής στο σχηματισμό τους, οπότε τα στίγματα αυτά θα μπορούσαν να είναι βιολογικής προέλευσης".

Στην παραπάνω σύνθετη φωτογραφία, διακρίνεται ο Κρατήρας Τζέζερο, τον οποίο εξερευνά το Perseverance. Ο επίμαχος βράχος που προκάλεσε το ενδιαφέρον των επιστημόνων βρίσκεται ελαφρώς δεξιά από το κέντρο της εικόνας, σε απόσταση περίπου 110 μέτρων από το όχημα.

Ο βράχος περιέχει και κάποια άλλα περίεργα στοιχεία, τα οποία θολώνουν την εικόνα ως προς το πώς σχηματίστηκε, επισημαίνει η Στακ Μόργκαν. Τον διατρέχουν λευκόχρωμες φλέβες θειικού ασβεστίου. Οι φλέβες αυτές περιέχουν κρυστάλλους ολιβίνη, διαμέτρου μερικών χιλιοστών. Ο ολιβίνης είναι ορυκτό το οποίο σχηματίζεται από μάγμα. Το γεγονός ότι τα στίγματα και αυτά τα ηφαιστειακά ίχνη εντοπίζονται πάνω στο ίδιο πέτρωμα είναι "κάπως μυστηριώδες", σχολιάζει η Στακ Μόργκαν, καθώς παραπέμπουν σε διαφορετικές προελεύσεις. Εφόσον οι επιστήμονες κατορθώσουν να εξακριβώσουν την προέλευση του πετρώματος, αυτό θα μπορούσε να τους βοηθήσει να εκτιμήσουν το πόσο πιθανό θα ήταν να διατηρούσε στο παρελθόν τις κατάλληλες εκείνες συνθήκες και θερμοκρασίες ώστε να φιλοξενεί έμβιους οργανισμούς.

Ο μόνος τρόπος για να δοθεί σαφής απάντηση είναι να φτάσει το δείγμα στη Γη. Ένα πολύ σημαντικό σκέλος της αποστολής του Perseverance είναι να συλλέξει δείγματα από ενδιαφέροντα πετρώματα, ώστε κάποιο διαστημικό σκάφος μελλοντικά να τα μεταφέρει στη Γη, όπου θα μπορούσαν να μελετηθούν σε εργαστήρια που διαθέτουν εξοπλισμό ανώτερο αυτού που μεταφέρει το ερευνητικό όχημα. Το Perseverance έχει κάνει ήδη ό,τι του επιτρέπουν οι δυνατότητές του με το συγκεκριμένο δείγμα, επισημαίνει η Στακ Μόργκαν.

Δυστυχώς, η αβεβαιότητα που επικρατεί ως προς το πώς θα χρηματοδοτούταν ένα πρόγραμμα επιστροφής των δειγμάτων στη Γη έχει δυσκολέψει τις προοπτικές μιας τέτοιας αποστολής..

"Με τον εντοπισμό αυτού του δείγματος, το επιχείρημα για την επιστροφή των δειγμάτων ενισχύεται ακόμη περισσότερο και ευελπιστώ ότι θα κινητοποιήσει τη NASA ώστε να δεσμευτεί ότι θα φέρει σε πέρας αυτό το εγχείρημα, το συντομότερο", σχολιάζει ο Πολ Μπάιρν, πλανητικός επιστήμονας και μέλος του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον με έδρα το Σεντ Λούις.

Από την πλευρά της, η Στακ Μόργκαν αναφέρει ότι η επιστημονική ομάδα που διαχειρίζεται το Perseverance συνεχίζει κανονικά, παρά την οικονομική αβεβαιότητα.

"Έχουμε μια αποστολή να φέρουμε σε πέρας και ένα έργο να επιτελέσουμε: τη συλλογή συναρπαστικών δειγμάτων", αναφέρει χαρακτηριστικά η Στακ Μόργκαν. "Δεν μπορούμε παρά να ελπίζουμε ότι τα δείγματα που συλλέγουμε είναι αρκετά ενδιαφέροντα ώστε να δικαιολογήσουν το κόστος της αποστολής που θα τα φέρει στη Γη από την Αρη. Θεωρώ πως πρόκειται για άκρως ενδιαφέρον δείγμα, το οποίο πραγματικά επιβεβαιώνει τη σημασία μιας τέτοιας αποστολής".

• Άρης
• Perseverance